Sayt test holatida ishlamoqda!
07 Iyul, 2025   |   12 Muharram, 1447

Toshkent shahri
Tong
03:14
Quyosh
04:57
Peshin
12:33
Asr
17:41
Shom
20:03
Xufton
21:38
Bismillah
07 Iyul, 2025, 12 Muharram, 1447

O'zbekistonlik tadqiqotchining Moturidiylik ta'limotiga oid risolasi Turkiyada chop etildi

04.03.2021   1347   2 min.
O'zbekistonlik tadqiqotchining Moturidiylik ta'limotiga oid risolasi Turkiyada chop etildi

Turkiyada tadqiqot olib borayotgan vatandoshimiz — O'zbekiston Halqaro islom akademiyasi va Anqara universiti bitiruvchisi, falsafa doktori A.Tuychiboyevning Ali ibn Sa'id ar-Rustufag'niyga mansub «Muxtasar Favoyid ar-Rustufag'niy» asarining ilmiy-tanqidiy nashri Istanbuldagi «Haşimî Yayınları» nashriyoti tomonidan chop etildi, deb xabar bermoqda «Dunyo» AA.

Mazkur asar ulug' ajdodimiz Imom Moturidiyning eng yaqin shogirdlaridan hisoblangan Ali ibn Sa'id ar-Rustufag'niyga mansub bo'lib, bugungi kungacha Ahmad ibn Muso al-Keshshiyning «Majmu' al-havodis va an-navozil va al-voqe'ot» nomli asari tarkibida etib kelgan.

Ma'lumotlarga qaraganda, ar-Rustufag'niy Samarqand viloyatining Ishtixon tumanidagi Boyli ota mahallasida tug'ilib, voyaga etgan. Voyaga etgach, ar-Rustufag'niy Samarqand shag'rida o'z davrining eng zabardast ulamolari – Abu Ahmad al-Iyodiy, Abu Mansur al-Moturidiy va al-Hakim as-Samarqandiydan ilm olgan. Olimning Balx shahriga borib, hanafiy fiqhining yorqin namoyandasi, kichik Abu Hanifa deya e'tirof etilgan Abu Ja'far al-Hinduvoniydan ham istifoda etgani naql qilinadi.

O'rta asrlarga oid tabaqot, ya'ni biografiya asarlarida ar-Rustufag'niy fiqh bobida «Samarqandning shayxi» bo'lgani keltirilgan. U shu darajada e'tibor qozondiki, hatto Buxoroga borib, ilm majlislari o'tkazar, xalq vakillariga va'z-nasihatlar qilardi. Ar-Rustufag'niy mahalliy e'tiqod va mazhablarga xos bo'lmagan yondashuvlarni tanqid ostiga olish, ustozi Imom al- Moturidiyning sof islom aqidasiga oid qarashlarini muhofaza etishga katta hissa qo'shdi. Olimning turli yot firqalar bilan bo'lgan munozaralari «Muxtasar Favoyid ar-Rustufag'niy» asarida ham ko'zga tashlanadi.

Mazkur asar fiqh, kalom, tafsir, hadis, tasavvuf, axloq va hikmat kabi keng qamrovli mazularga oid bo'lib, X asrda mamlakatimiz hududidagi eng yorqin ilm va ma'rifat markazlaridan biri bo'lgan Samarqanddagi ma'naviy-ma'rifiy muhitni baholash, Moturidiylik ta'limotining ilk taraqqiyot bosqichini o'rganish nuqtai nazaridan o'ta muhim ahamiyat kasb etadi.

 

O'zbekiston musulmonlari idorasi matbuot xizmati

O'zbekiston yangiliklari
Boshqa maqolalar

Yetkazib berish kechikkani sababli qo‘shimcha taom berish

07.07.2025   1254   1 min.
Yetkazib berish kechikkani sababli qo‘shimcha taom berish

Savol: Ba’zi yemakxonlar taom yetkazib  berishni kechiktirgani uchun buyurtmadan tashqari qo‘shimcha taom taqdim etar ekan. Shu ish joizmi? Agar reklamada qo‘shimcha bepul taom berish emas, balki yetkazib berilgan taomning pulini olmaslik aytilgan bo‘lsa, hukm qanday bo‘ladi?


Javob: Bismillahir Rohmanir Rohiym.

1. Taomga buyurtma berish bitimi shariatdagi istisno’, ya’ni buyurtma asosida ma’lum mahsulotni tayyorlab berish shartnomasiga to‘g‘ri keladi. Agar savoldagi shart faqat reklamada aks etib, buyurtma jarayonida alohida bunday shart qo‘yilmasa, sotuvchi tarafidan berilgan bu va’da joiz hisoblanadi va unga vafo qilishi kerak bo‘ladi.

Agar buyurtma berishda yetkazib berish kechikishi sababli qo‘shimcha taom berish sharti qo‘yilsa, bu shartnomaning bir qismiga aylanadi. Bitimdagi bunday shart moliyaviy jarima sanaladi. Mahsulot tayyorlab berish (istisno’) bitimida sotuvchiga nisbatan moliyaviy jarima qo‘llashga ruxsat etiladi.

Demak, qo‘shimcha bepul taom berish va’da ko‘rinishida bo‘lsa ham, shartnomada aks etgan bo‘lsa ham joiz ekan.

2. Yetkazib berish kechiksa, buyurtma qilingan taomning pulini olmaslik faqat reklamada aks etib, buyurtma jarayonida bunday shart qo‘yilmasa, bu ham sotuvchi tarafidan berilgan va’da bo‘ladi va joiz hisoblanadi. Ammo buyurtma berish jarayonida yuqoridagi shart qo‘yilsa, bu shartnomaning bir qismiga aylanadi. Shartnomada esa buyurtma summasidan voz kechish shartini qo‘yish durust emas.

Demak, buyurtma qilingan taomning pulini olmaslik va’da ko‘rinishida bo‘lsa joiz, bitimda shart qilinsa, joiz emas. Vallohu a’lam.

 

O‘zbekiston musulmonlari idorasi
Fatvo markazi