Islomda insonning vujudi, kiyimi va unga xos narsalar pokligi bilan birga uning atrofidagi barcha narsalar ham pok bo'lishiga katta ahamiyat berilgan. Turar joy, ko'cha-ko'y, maydonlar, ishxonalar, ta'lim muassasalari, masjidlar, naqliyot vositalari, dam olish joylari hamma-hammasi pok bo'lishi talab qilingan.
عَنْ أَبِي مَالِكٍ الأَشْعَرِيِّ رَضِي اللهُ عَنْهُ، عَنِ النَّبِيِّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ: الطُّهُورُ شَطْرُ الْإِيمَانِ. رَوَاهُ مُسْلِمٌ وَالنَّسَائِيُّ وَالتِّرْمِذِيُّ.
Abu Molik al-Ash'ariy roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi:
«Nabiy sollallohu alayhi vasallam: «Poklik iymonning yarmidir», dedilar». Muslim, Nasaiy va Termiziy rivoyat qilganlar.
Poklik iymonning yarmi deyilishi bejizga emas. Iymonsiz ibodat aslo qabul qilinmasligi va barcha savobi behuda ketishi e'tiboridan kelib chiqib aytilmoqda va poklik iymonning yarmiga tenglashtirilmoqda.
Islomda iymonning ahamiyati va qadr-qimmati qanchalik yuqori ekanini yaxshi bilamiz. Poklik iymonning yarmiga tenglashtirilganidan ham Islom dini ozodalik, poklik va tozalikka qanchalar e'tibor berganini bilib olsa bo'laveradi.
عَنْ عَامِرِ بْنِ سَعْدٍ، عَنْ أَبِيهِ: قال رَسُولُ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ: إِنَّ اللهَ طَيِّبٌ يُحِبُّ الطَّيِّبَ، نَظِيفٌ يُحِبُّ النَّظَافَةَ، كَرِيمٌ يُحِبُّ الْكَرَمَ، جَوَادٌ يُحِبُّ الْجُودَ، فَنَظِّفُوا أَفْنِيَتَكُمْ وَلَا تَشَبَّهُوا بِالْيَهُودِ. رَوَاهُ التِّرْمِذِيُّ.
Omir ibn Sa'ddan, u otasidan rivoyat qilinadi:
«Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: «Albatta, Alloh xushholdir – xushhollikni suyadi, ozodadir – ozodalikni suyadi, karamlidir – karamni suyadi, saxiydir – saxiylikni suyadi. Bas, hovlilaringizni ozoda tuting! Yahudiylarga o'xshamang!» dedilar» Termiziy rivoyat qilgan.
Payg'ambar sollallohu alayhi vasallamning: «Albatta, Alloh xushholdir – xushhollikni suyadi», deganlari «Ey ummatim, sizlar ham xushhol bo'linglar» deganlaridir. Shuningdek, Alloh taolo «ozodadir – ozodalikni suyadi». Binobarin, musulmon kishi doimo ozoda bo'lmog'i darkor. «Bas, hovlilaringizni ozoda tuting, yahudiylarga o'xshamang!»
Hovli-joylarimiz, ko'cha-ko'ylarimiz, turar joy va maydonlarimiz, hamma joyimizni ozoda tutishimiz lozim. Toki ko'rgan odam havas qilsin. Boshqalar ozoda joyni ko'rsa, bu joy musulmonlarning joyi ekan, deydigan bo'lsin.
عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ رَضِي اللهُ عَنْهُ، عَنِ النَّبِيِّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ: الْإِيمَانُ بِضْعٌ وَسَبْعُونَ أَوْ بِضْعٌ وَسِتُّونَ شُعْبَةً، فَأَفْضَلُهَا قَوْلُ لَا إِلَهَ إِلَّا اللهُ وَأَدْنَاهَا إِمَاطَةُ الْأَذَى عَنِ الطَّرِيقِ. رَوَاهُ الْخَمْسَةُ.
Abu Hurayra roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi:
«Nabiy sollallohu alayhi vasallam dedilar: «Iymon etmish nechta yoki oltmish nechta shu'badan iboratdir. Uning eng afzali «La ilaha illalloh» deyish va eng kichigi – yo'ldagi ozor beradigan narsani olib tashlash».
Buxoriy, Muslim, Abu Dovud, Termiziy va Nasaiy rivoyat qilganlar.
Musulmonlarning ozor beradigan narsalarni yo'ldan olib tashlashini iymon shu'basi darajasiga ko'targan Islom dini ularni atrof muhitdagi barcha narsalarni pok tutishga, buning uchun zarur bo'lgan barcha choralarni ko'rishga ham chaqirgan.
«Olam va odam, din va ilm» kitobi asosida tayyorlandi
Ayoli vafot etganidan keyin eri juda mayus bo‘lib qoldi. Bir kuni uning yaqin do‘sti uni koyidi:
– Haliyam uylanmadingmi?
– Yo‘q, – dedi u.
– Nega, nahotki boshqa ayollar ichida senga yoqadigani bo‘lmasa?
– Rahmatli ayolimga o‘xshagani topilmasa kerak...
– Qo‘ysang-chi, ayollarning bari bir-biriga o‘xshaydi-ku!..
– Men zohirini aytmayapman. Ichki olamini, botinini aytyapman.
Yigit hayron bo‘lib qarab turgan do‘stiga hayotida bo‘lgan birgina voqeani gapirib berdi:
“Bir kuni ayolim jahlimni chiqardi. Qattiq urishdim va uni ota uyiga haydadim. Jimgina ketdi. Oradan bir necha kun o‘tgach, qilgan ishimdan pushaymon bo‘ldim. Aslida ayb o‘zimdan o‘tganini angladim. Ming andisha bilan qaynotamnikiga bordim. Eshik oldida biroz turib qoldim. So‘ng eshikni taqillatdim. Ayolim ochdi va meni hayratda qoldirib, xuddi oramizda hech gap o‘tmaganday, baland ovozda:
– Assalomu alaykum dadajonisi, safaringiz yaxshi o‘tdimi? – deya tabassum bilan ko‘zini qisib qo‘ydi. Unga bir nimalar demoqchi bo‘lgan edim, u meni qattiq bag‘riga bosib, bunday dedi:
– Gapirmang, ota-onamga sizni “safarga ketdilar”, dedim...
Ana shunday fahmli, oqila edi ayolim. Shuning uchun ham unga hech birini o‘xshatolmay, uylanolmay yuribman, do‘stim”.
Ha, azizlar! Alloh taolo erkakni ayol uchun, ayolni erkak uchun ne’mat qilib bergan. To‘g‘ri, ba’zilar bir-birlarining kamchiliklaridan shikoyat qilib qolishadi. Ammo hech kim benuqson emas. Mukammal ayolni ham, erkakni ham axtarmang bu dunyoda. Hikoyada kelganidek, ba’zida er uchun bir jufti halol butun dunyodagi ayollardan afzal bo‘lishi mumkin. Shunday ekan, ahli ayolimizni qadrlaylik. Zero, u ham kimningdir farzandi, bolalarimizning onasi. Eng muhimi, Allohning bizga bergan omonatidir.
Akbarshoh RASULOV