Habar berganimizdek, bugun, 20 fevral' kuni Namangan viloyati Chortoq tumanidagi Sulton Uvays Qaraniy ziyoratgohi majmuasining tantanali ochilish marosimi bo'lib o'tdi. Unda Sulton Uvays Qaraniyga bag'ishlangan ilmiy anjuman ham o'tkazildi.
Anjuman davomida Muftiy hazratlari nutq qilib, mo'min-musulmon xalqimiz, xususan, Namangan aholisini muborak qadamjoning ochilgani bilan samimiy muborakbod etdilar, so'ng Sulton Uvays Qaroniy hazratlari haqida ta'sirli ma'ruza qilib, jumladan bunday dedilar:
– Darhaqiqat, mo''tabar ulamolarimiz: “Solih insonlar eslanganda Allohning rahmati nozil bo'ladi”, deydilar.
Qur'oni karimda aziz avliyo zotlar xususida bunday marhamat qilinadi: “Ogoh bo'lingizki, albatta, Allohning valiylari (do'stlari)ga xavf yo'qdir va ular tashvish ham chekmaslar” (Yunus surasi, 62-oyat).
Tafsir kitoblarida “Allohning do'stlari”, ya'ni avliyolar xususida juda ham ko'p ma'lumotlar keltirilgan. Jumladan, ular toat-ibodat bilan Allohga yaqin bo'luvchi, Alloh esa ularga fazlu karomati bilan yaqin bo'lgan kishilardir, deb ifodalangan.
Shuningdek, odamlar Qiyomat vahimasidan qo'rqqanda ular qo'rqmaslar, odamlar gunohlaridan tashvish chekkanda ular tashvish chekmaslar, deb ham ta'rif berilgan.
Sulton Uvays Qaroniy hazratlari ana shunday valiy zotlardan bo'lganlar. U zot Islom olamida Rasululloh sollallohu alayhi vasallamga g'oyibona oshiq bo'lganlarning sardori sifatida ham mashhurdir.
Uvays Qaroniy Payg'ambarimiz alayhissalom hayotlik davrlariga etishgani holda, u zot ila ko'risha olmay, g'oyibona imon keltirgan. Sahobai kiromlarning ko'plari bilan ko'rishgan Hazrati Uvays Qaroniy tobeinlarning ulug'laridan bo'lgan. Bu haqda Hazrat Umar ibn Hattob roziyallohu anhudan rivoyat qilinishicha, Rasululloh sollallohu alayhi vasallam ora-sira Yaman tarafga yuzlarini burib, bunday der ekanlar: “Yaman tomondan rahmat shabadalari esmoqda. Ehson va ezgulikda tobeinlarning eng yaxshisi Uvays Qaroniydir”.
Alloh taolo Hazrat Uvays Qaroniyga bergani kabi bizning qalbimizga ham Rasululloh sollallohu alayhi vasallamga xolis muhabbatni jo qilsin.
Muftiy hazratlari ma'ruzasi yakunida ilmiy anjuman ishiga ulkan muvaffaqiyatlar tilab, Alloh taolodan xalqimizga tinchlik-osoyishtalik, fayzu baraka, sihat-salomatlik, elimizni turli balo-ofatlardan asrashini, ushbu majmuani xalqimizga uzoq yillar ma'naviyat va ma'rifat maskani sifatida xizmat bo'lshini so'rab xayrli duolar qildilar.
O'zbekiston musulmonlari idorasi matbuot xizmati
Islom dini biror shaxs, guruh, mol-dunyoga nisbatan va obro‘-e’tibor topish uchun qilinadigan har qanday mutaassiblik va firqalarga bo‘linishni qoralaydi, tarafkashlikni johiliyat holatiga o‘xshatadi.
Mutaassiblikning turli ko‘rinishlari bor bo‘lib, ular kishining o‘zi, mol-dunyosi, farzandlari, millatini boshqalardan afzal bilib, bu yo‘lda ashaddiy ravishda kurashishi demakdir. Mo‘tabar manbalarimizda ota-bobolari va o‘zining nasabi bilan faxrlanish tuyg‘usi kishini do‘zaxga tortadi deb ta’kidlangan.
Mutaassiblik turlaridan biri bu diniy mutaassiblikdir. Diniy mutaassiblik deganda, ma’lum bir dinda asos bo‘lgan, ushbu din vakillari amal qiladigan ta’limot va qoidalarga qarshi chiqish, diniy tushunchalarni shariat ko‘rsatmalariga zid ravishda o‘zicha talqin qilib, boshqalarni unga ergashishga chorlash nazarda tutiladi. Diniy mutaassiblikning eng katta xatarlaridan biri bu, dinlararo muloqotga rahna solishdir.
Dinda mutaassibona harakat, dinda chuqur ketish, haddan oshish, Qur’on va Sunnatda kelgan ta’limotlarga zid ravishda o‘z fikriga ergashishni qattiq qoralanadi. Dinda haddan oshish deganda shariat belgilab qo‘ygan chegaradan chiqib ketish tushuniladi. Bu ish aqidada bo‘lsin, so‘z yoki amalda bo‘lsin, baribir. Bu borada Alloh taolo Baqara surasida “Ushbular Allohning chegaralaridir. Bas, ulardan tajovuz qilmang. Va kim Allohning chegaralaridan tajovuz qilsa, bas, o‘shalar, ana o‘shalar, zolimlardir”, deb marhamat qiladi.
Payg‘ambarimiz Muhammad sallallohu alayhi vasallam: “Dinda haddan oshishdan ehtiyot bo‘linglar. Chunki, sizlardan oldin o‘tganlarni dinda haddan oshishlik halok qilgandir” deb uqtirganlar.
Shunday ekan, bugungi kundagi ko‘plab muammolarning ildizi mutaassiblik va haddan oshish ekanligini hammamiz chuqur anglashimiz lozim. Xulosa o‘rnida, bu kabi muammolarning yechimi sifatida Faqih doktor Vahba Mustafo Zuhayliy janoblarining ushbu so‘zlarini keltirish bilan yakunlaymiz: “Islom mo‘tadil din bo‘lib haqiqatlardan birortasida chetga chiqishga yoki haddan oshishga yo‘l qo‘ymasligini anglatadi. Islomda va boshqa dinlarda dinda haddan oshish ham, e’tiqodda bir taraflama va g‘ayritabiiy bo‘lish ham, haddan tashqari qattiq olish ham, juda bo‘sh qo‘yib yuborish ham yo‘q…”.
Alloh ta’olo barchamizni haq yo‘ldan adashtirmasin.
Kosonsoy tumani "Sodod" jome masjidi imom-xatibi
Bahodir Mirfayziyev
Manba: @Softalimotlar