OZ-OZ O'RGANIB DONO BO'LUR...
* * *
ZahiruddinMuhammad Bobur xazinalari
* * *
MUBAYYaN VA NASRIY BAYoNI
* * *
IYMON-E_''TIQOD KITOBI
* * *
NAZM
Fosiqe bo'lsa, bo'lsa yo zohid,
Zolime bo'lsa, bo'lsa yo obid,
Joiz o'ldiki, ul imom o'lg'ay,
Muqtadoning ishi tamom o'lg'ay.
Qaysidur bu imom, eshiting roz,
Bu imom o'ldi elga besh namoz.
NASRIY BAYoN
Zohid (taqvoli) yoki fosiq (gunohkor), yaxshi yoki yomon imomlar orqasida namoz o'qish joiz ekani haqida
Hoh fosiq – sarkash gunohkor bo'lsin, xoh zohid – taqvoli zot bo'lsin, xoh zolim bo'lsin, xoh ibodatli obid bo'lsin, agar imom bo'lsa, ergashuvchining ishi tamom bo'ladi – durust va to'liq bo'ladi (ya'ni, unga ergashib namoz o'qishi joiz bo'laveradi). Lekin bu qanday imomdir? Sirni eshitingki, bu xalqqa besh vaqt namozni o'qib beradigan imomdir.
IZOH. Muhammad Zohid Qo'tqu ibn Ibrohim al-Bursaviy aytadilar “Har qanday solih va fojir imomga iqtido etib namoz o'qishni joiz deb bilmoq kerak.
Rofiziylarga o'xshamang, chunki ular har kimga iqtido etib namoz o'qimaydilar.
Mahmud Ash-Shomiy vafot etayotib, ashobiga debdilar: «Men ushbu to'rt narsani sizlarga aytmagan edim. Bu hadisni endi aytaman. Payg'ambarimiz sollallohu alayhi va sallam marhamat etdilarki:
Nasriy bayon va sharh muallifi:
Mirzo KYeNJABYeK.
So‘nggi yillarda O‘zbekistonda jadal islohotlar jarayonlari kuzatilmoqda. Prezident Shavkat Mirziyoyev rahbarligida mamlakat nafaqat iqtisodiy, balki siyosiy, ijtimoiy va madaniy sohalarda ham tub o‘zgarishlarni boshidan kechirmoqda. Bu o‘zgarishlar nafaqat xalqimiz uchun, balki xalqaro miqyosda ham e’tirof etilayotgani bejiz emas. Shu sababdan ham O‘zbekistonning xorijiy davlatlar va xalqaro tashkilotlardagi mavqei yanada ortib bormoqda.
Davlatimiz uzoqni ko‘zlagan siyosati bilan mintaqamiz va jahondagi siyosiy jarayonlarning faol ishtirokchisiga aylandi. Xabaringiz bor, O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Shavkat Mirziyoyev Nyu York shahrida bo‘lib o‘tgan BMT Bosh Assambleyasining 80-sessiyasi yalpi majlisida nutq so‘zladi. Global hamda mintaqaviy masalalar, shuningdek, mamlakatimizda olib borilayotgan keng qamrovli islohotlar haqida ham to‘xtalib o‘tdi.
Davlatimiz rahbari Markaziy Osiyoda barqarorlik va hamkorlikni ta’minlash borasidagi natijalarga alohida e’tibor qaratdi va “8 yil avval biz ushbu yuksak minbardan turib, Markaziy Osiyoni tinchlik va hamkorlik makoniga aylantirish qarorimizni e’lon qilgan edik. Bugun esa faxr bilan aytish mumkinki, bu maqsadga erishdik. Endilikda yopiq chegaralar va hal etilmagan nizolar davri ortda qoldi”, dedi. Zotan, odamlarning asli bir. Bir ota va bir onaning farzandlaridir. Alloh taolo ularni turli xalqlar va qabilalarga ajratib qo‘ygan. Buning sababi esa o‘zaro tanishish, ma’rifat hosil qilishdir. “Hujurot” surasida bunday marhamat qilinadi: “Ey insonlar, biz sizlarni bir erkak va bir ayoldan yaratdik va sizlarni o‘zaro bir-biringizni tanishingiz uchun xalqlar va qabilalar qildik. Albatta, Allohning huzurida eng hurmatlingiz taqvodoringizdir” (“Hujurot” surasi, 13-oyat).
Muhtaram Prezidentimiz iqlim o‘zgarishi va suv resurslari tanqisligini insoniyat uchun eng jiddiy tahdid sifatida qayd etdi. Orolbo‘yida amalga oshirilayotgan ishlar haqida gapirib, “Suvni tejash bo‘yicha Butunjahon forumi”ni o‘tkazish tashabbusi, shuningdek, “Jahon yoshlarining tinchlik harakati”ni ta’sis etish va uning qarorgohini O‘zbekistonda joylashtirish taklifini bildirdi.
O‘zbekiston rahbarining BMT doirasida ilgari surgan taklif va tashabbuslari xalqaro miqyosda tinchlik va xavfsizlikni saqlash, inson huquqlarini himoya qilish, barqaror taraqqiyotga erishish maqsadlariga ulkan amaliy hissa bo‘lib qo‘shilayotgani dunyoning nufuzli ekspertlari tomonidan alohida e’tirof etilmoqda.
Diqqat bilan qarasak, davlatimiz rahbari xalq farovonligi, yurt obodligi yo‘lida tinimsiz mehnat qilayotganini ko‘ramiz. Bu harakatlar ichki va tashqi siyosatda birday davom etmoqda. Maqsad – Vatanimiz shuhratini yanada yuksaklarga ko‘tarish, xavsizligini ta’minlash, har bir fuqaroning manfaat va huquqlarini himoya qilish, farovon hayot tarzini ta’minlash. Bu kabi ulug‘ fazilatlar muqaddas dinimizda madh etiladi. Zero, Alloh taolo insonlarni yer yuzini obod qilishga chaqirgan. Unda fasod va buzg‘unchilik qilish, vayrongarchilik qilishdan qaytargan: “Alloh bergan rizqdan yeb-ichinglar, yer yuzida buzg‘unchilik jinoyatlarini qilmanglar” (Baqara surasi, 60-oyat). Boshqa bir oyatda bunday deyiladi: “U sizlarni yerdan paydo etib, sizlarni uni obod etuvchi qildi” (Hud surasi, 61-oyat).
Imom Moturidiy bobomizning: “Elu yurt bilan hamnafas bo‘lib yashagin, toki xalq hamisha sen bilan birga bo‘lgay”, degan hayotiy hikmati Yurtboshimiz singari har bir fuqaro, har qaysi rahbarning ongi, qalbi va harakatida muhrlansa, yurt tinch, xalq farovon bo‘ladi. Insonga naf yetkazish esa ikki dunyo saodatiga sabab bo‘ladi.
Zayniddin domla Eshonqulov,
O‘zbekiston musulmonlari idorasi raisi o‘rinbosari