Sayt test holatida ishlamoqda!
26 Dekabr, 2025   |   6 Rajab, 1447

Toshkent shahri
Tong
06:22
Quyosh
07:47
Peshin
12:29
Asr
15:19
Shom
17:04
Xufton
18:23
Bismillah
26 Dekabr, 2025, 6 Rajab, 1447

Ibn Atoulloh Sakandariy rahmatullohi alayhning hikmatlari

28.12.2020   2889   6 min.
Ibn Atoulloh Sakandariy rahmatullohi alayhning hikmatlari

Bismillahir Rohmanir Rohiym.
Alloh taologa bitmas-tuganmas hamdu sanolar bo'lsin.
Payg'ambarimizga mukammal va batamom salavotu durudlar bo'lsin.

مَا صَحِبَكَ إِلَّا مَنْ صَحِبَكَ وَهُوَ بِعَيْبِكَ عَلِيمٌ، وَلَيْسَ ذَلِكَ إِلَّا مَوْلَاكَ الْكَرِيمُ. خَيْرُ مَنْ تَصْحَبُ مَنْ يَطْلُبُكَ لَا لِشَيْءٍ يَعُودُ مِنْكَ إِلَيْهِ.

Aybingni o'ta yaxshi bilaturib do'st bo'lgandan boshqa hech kim senga do'st bo'lmas. Bu esa karamli Hojangdan boshqa emas. Do'st tutinganlarning eng yaxshisi sendan qaytadigan narsa uchun izlamaganidir.

Ibn Atoulloh Sakandariy rahmatullohi alayh ushbu hikmatda har bir banda uchun Alloh taoloning O'zidan o'zga yaqin do'st bo'lmasligini bayon qilmoqda.

Odatda bandaning yaqin do'sti o'ziga o'xshagan banda bo'lishiga odatlanib qolingan. Har bandaning, kim bo'lishidan qat'i nazar, o'ziga do'st tanlashda ishga soladigan mezoni do'st bo'lishi kutilayotgan odamning aybi yo'q bo'lishiga, hech bo'lmasa aybi eng kam shaxs bo'lishiga qiziqishdir. Shuning uchun ham odam bolasi o'ziga do'st tutmoqchi bo'lgan odamning aybini sezishi bilan undan qochishga, boshqa do'st axtarishga o'tadi. Bunday holat do'stlikka nomzodning bitta yoki ikkita aybini bilganda kuzatiladi. Uning bitta emas, o'nta aybini bilganda holat qanday bo'lishini har kim o'zi tasavvur qilib olaversa bo'ladi. Bandaning holi shu.

Ammo bandaning Robbi uning barcha ayblarini, hattoki ko'z qiri bilan qilgan xiyonatlarini ham bilib tursa ham, uni O'ziga eng yaqin do'st tutadi.

«Aybingni o'ta yaxshi bilaturib do'st bo'lgandan boshqa hech kim senga do'st bo'lmas. Bu esa karamli Hojangdan boshqa emas».

O'ta karamli bo'lgan Alloh taoloning yolg'iz O'zigina bandaning eng yaqin sohibi bo'lur. U Zotdan o'zga hech bir zot bandaga Uningchalik yaqin do'st bo'lmas.

Bu ulkan haqiqatni anglab etgan banda Alloh taoloni do'st tutmog'i lozim. U Zotning do'stligi haqiqati haqida etarli ma'rifat hosil qilmog'i kerak. U Zotga nisbatan zohirda ham, botinda ham odobli bo'lmog'i zarur. U Zotning amriga xilof qilishdan, nahyisiga sarkashlik qilishdan hayo qilmog'i shart.

عَنْ عَبْدِ اللهِ رَضِي اللهُ عَنْهُ، عَنِ النَّبِيِّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ: اسْتَحْيُوا مِنَ اللهِ حَقَّ الْحَيَاءِ، قُلْنَا: يَا رَسُولَ اللهِ، إِنَّا نَسْتَحْيِي وَالْحَمْدُ لِلَّهِ، قَالَ: لَيْسَ ذَاكَ، وَلَكِنِ الْاِسْتِحْيَاءُ مِنَ اللهِ حَقَّ الْحَيَاءِ أَنْ تَحْفَظَ الرَّأْسَ وَمَا وَعَى، وَالْبَطْنَ وَمَا حَوَى، وَلْتَذْكُرِ الْمَوْتَ وَالْبِلَى، وَمَنْ أَرَادَ الْآخِرَةَ تَرَكَ زِينَةَ الدُّنْيَا، فَمَنْ فَعَلَ ذَلِكَ فَقَدِ اسْتَحْيَا مِنَ اللهِ حَقَّ الْحَيَاءِ . رَوَاهُ التِّرْمِذِيُّ وَأَحْمَدُ وَالْحَاكِمُ.

Abdulloh roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi:

«Nabiy sollallohu alayhi vasallam:

«Allohdan haqiqiy hayo qilinglar», dedilar.

«Ey Allohning Rasuli! Albatta, biz hayo qilamiz, alhamdulillah», dedik.

«Unday emas. Allohdan haqiqiy hayo qilish boshni va u o'z ichiga olgan narsalarni, qorinni va u o'z ichiga olgan narsalarni saqlamog'ingdir. O'limni va chirishni eslamog'ingdir. Kim oxiratni xohlasa, dunyo ziynatini tark qilur. Kim o'shalarni qilsa, Allohdan haqiqiy hayo qilgan bo'lur», dedilar».

Termiziy, Ahmad va Hokim rivoyat qilganlar.

Bu hadisi sharifda Payg'ambar sollallohu alayhi vasallam haqiqiy hayo odamlar o'ylab yuradigan ba'zi bir ishlarni qilishdan uyalishgina emasligini, balki haqiqiy hayo ulkan bir ma'noni o'z ichiga olishini bayon qilmoqdalar.

«Allohdan haqiqiy hayo qilish boshni va u o'z ichiga olgan narsalarni, qorinni va u o'z ichiga olgan narsalarni saqlamog'ingdir».

Bosh o'z ichiga olgan narsalar – ko'z, quloq, burun, og'iz va til ekanini bilib qo'yish lozim. Ushbu narsalarni yomonlikdan saqlash ila Allohdan haqiqiy hayo qilishning ba'zi shartlari yuzaga kelar ekan.

Qorin o'z ichiga olgan narsalar jumlasida ozuqalar va farj bor. Demak, ozuqaning halol bo'lishi va farjning gunohdan saqlanishi ila Allohdan haqiqiy hayo qilishning ba'zi shartlari yuzaga kelar ekan.

«O'limni va chirishni eslamog'ingdir».

O'limini eslamagan odam hech narsadan hayo qilmaydi. Qabrda chirishini eslamagan hech narsadan hayo qilmaydi.

«Kim oxiratni xohlasa, dunyo ziynatini tark qilur».

Albatta, bu erda Alloh taolo halol qilgan ziynatlarni tark qilish haqida emas, Alloh taolo harom qilgan ziynatlar haqida so'z ketmoqda.

«Kim o'shalarni qilsa, Allohdan haqiqiy hayo qilgan bo'lur».

Kim bu hadisi sharifda aytib o'tilgan ishlarni mukammal qilgan bo'lsa, Allohdan haqiqiy hayo qilgan bo'lur. Ha, mo'min-musulmon odam Allohdan haqiqiy hayo qilishi zarur.

Shunday bo'lgandan keyin o'zini bilgan banda odamlardan birortasining maqtoviga uchmasligi, hurmat qilishidan g'ururga ketmasligi va maddohligidan xursand bo'lmasligi lozim bo'ladi.

«Hislatli hikmatlar sharhi» kitobi asosida tayyorlandi

Maqolalar
Boshqa maqolalar
Videolar

Amaliy tadbirlarning navbatdagisi poytaxtimizning Olmazor tumanida bo‘lib o‘tdi

24.12.2025   7613   4 min.

Shu yil 23 dekabr kuni O‘zbekiston musulmonlari idorasi raisi, muftiy Shayx Nuriddin Xoliqnazar hazratlarining tashabbusi o‘tkazib kelinayotgan amaliy tadbirlarning navbatdagisi poytaxtimizning Olmazor tumanida bo‘lib o‘tdi.

Tadbirga O‘zbekiston musulmonlari idorasi raisi o‘rinbosari Zayniddin domla Eshonqulov boshchilik qildi. Shuningdek, unda Diniy idora bo‘limi boshliqlari Islomiddin domla Zuhriddinov, Muzaffar domla Kamolov va Masjidlar bilan ishlash bo‘limi yetakchi mutaxassisi Dilmurod Rahimovlar qatnashdi.

Mazkur tumandagi “Islomobod” masjidida o‘tkazilgan tashkiliy yig‘ilishda Toshkent shahar vakilligi rahbariyati, tuman-shaharlar bosh imom-xatiblari va Olmazor tumanidagi masjid imom-xatiblari ham ishtirok etdi.

Tadbir avvalida O‘zbekiston musulmonlari idorasi raisi, muftiy Shayx Nuriddin Xoliqnazar hazratlarining “Inson qadri” kitobi taqdimoti o‘tkazildi. Unda Zayniddin domla Eshonqulov mazkur kitob bugungi hayotimiz bilan naqadar uyg‘un ekani, dinimizda ham inson va uning qadr-qimmati yuksak ulug‘lanishi, har bir diniy soha xodimining faoliyati uchun dasturamal bo‘lib xizmat qilishini alohida ta’kidlab o‘tdi. Ushbu kitob barcha ishtirokchilarga tarqatildi.

Tadbir davomida tuman bosh imom-xatiblari uchun namunaviy maxsus kiyim namunasi taqdimot qilindi. Unda chakmon, duxoba va milliy do‘ppilar namoyish qilindi.

Shuningdek, Toshkent shahri, xususan, Olmazor tumanida 2025 yil davomida amalga oshirilgan ishlar sarhisob qilindi. Unda shahardagi imom-xatiblar faoliyatidagi yutuqlar e’tirof etilib, ba’zi kamchiliklar bo‘yicha tegishli tavsiyalar berildi.

Shundan so‘ng Toshkent shahar bosh imom xatibi o‘rinbosari Rustamov Ergashali boshchiligida tumanlar bosh imom-xatiblari, shuningdek, tajribali imom-xatiblardan tarkib topgan Ishchi guruh tuzilib, ular Olmazor tumanidagi 21 ta masjid va mahallasiga biriktirildi.

Tadbir doirasida amaliyoti nazarda tutilgan yo‘nalishlar bo‘yicha quyidagilar amalga oshirildi:

Birinchi yo‘nalish bo‘yicha imom-xatiblar 7 toifaga mansub 105 ta oilaga kirib, ma’naviy-ma’rifiy targ‘ibot va amaliy yordam tadbirlarini olib bordi: Xususan:  

- 20 ta xonadonda yot g‘oyalar ta’siriga moyil bo‘lganlar bilan suhbatlashilib, tushunchalari to‘g‘rilandi;

- 15 ta xonadonda jazo muddatini o‘tayotganlarning oila a’zolari, muqaddam sudlanganlar bilan suhbat qilindi;

- 20 ta notinch oila o‘rganilib, muammoning sabablari bartaraf etish, arazlashganlarni yarashtirish choralari ko‘rildi;

- 15 ta xonadonda ichkilikka ruju qo‘yganlar bilan suhbat qilinib, zararli odatlardan saqlanish to‘g‘risida nasihat qilindi;

- nogiron, kasal, ehtiyojmand fuqarolar, shuningdek, tabarruk yoshdagi qariyalar yashaydigan 20 ta oilaga kirilib, ulardan hol-ahvol so‘rash barobarida sovg‘a-salomlar ulashildi, davolanish va dori-darmon uchun moddiy yordam ko‘rsatildi.

Kirilgan 105 ta xonadonning ichidan moddiy imkoniyati cheklanganlariga  homiylarni jalb qilgan holda jami 42 000 000 (qirq ikki million) so‘mlik ro‘zg‘orlik mahsulotlari ehson qilindi. Ular orasidan o‘ta nochor bo‘lganlarining moddiy ta’minotidan xabardor bo‘lib turish rejalashtirildi;

Ikkinchi yo‘nalish bo‘yicha imom-xatib faoliyati o‘rganildi. Jumladan, jamoani boshqarish, masjidni toza va ozoda saqlash, unda qulay sharoitlar yaratish jihatlari ko‘rib chiqildi.

Uchinchi yo‘nalish bo‘yicha Ishchi guruh a’zolari o‘zlariga biriktirilgan 21 ta masjidda peshin namozini ado qilib, jamoatga ma’ruza qilib berdilar. Tinchlik ne’mati, shukronalik, aqidada adashmaslik, mazhabga ergashish kabi muhim mavzudagi chiqishlarda 3800 ga yaqin tinglovchi qamrab olindi.

Shuningdek, yakuniy yig‘ilishda O‘zbekiston musulmonlari idorasi raisi o‘rinbosari Zayniddin domla Eshonqulov qish mavsumini betalofat o‘tkazish bo‘yicha so‘z yuritdi.

Yig‘ilishda mehnat migrantlari va ularning oila a’zolari bilan muloqatni muntazam yo‘lga qo‘yish, kadrlar masalasiga e’tiborni kuchaytirish, ma’ruzalarni Fatvo markazidan chiqarilgan juma tezislari va qo‘shimcha adabiyotlardan foydalangan holda boyitish, haftaning dushanba va payshanba kunlari ma’ruzalar qilish haqida so‘zladi.

Diniy idora Moliyaviy nazorat va tahlil bo‘limi boshlig‘i Islomiddin Zuhriddinov masjidlarda ish yuritish hujjatlarini takomillashtirish, ehson qutilardagi tushumlarni komissiya a’zolari ishtirokida dalolatnoma asosida bankdagi hisob raqamlarga kirim qilish, to‘y va marakalarni ixchamlashtirish, janoza marosimlarda bid’at-xurofatlarga chek qo‘yish to‘g‘risida gapirdi.

Masjidlar bilan ishlash bo‘limi boshlig‘i Muzaffar Kamolov mavjud mahallalarga barcha imom-xatib va imom-noiblarni biriktirish, mahalla yettiligi bilan homkorlikda ishlarni yo‘lga qo‘yish, shar’iy dalil va hayotiy misollar asosida ma’ruza qilish, kiber jinoyatchilikning oldini olish haqida aytib o‘tdi.

Tadbir so‘ngida amalga oshirilgan ishlar tahlil qilinib, Olmazor tumani imom-xatiblari yutuq va kamchiliklari yuzasidan ko‘rsatma va tavsiyalar berildi.

 

O‘zbekiston musulmonlari idorasi

Matbuot xizmati

VIDEO