Sayt test holatida ishlamoqda!
14 Sentabr, 2025   |   22 Rabi`ul avval, 1447

Toshkent shahri
Tong
04:43
Quyosh
06:02
Peshin
12:24
Asr
16:44
Shom
18:38
Xufton
19:51
Bismillah
14 Sentabr, 2025, 22 Rabi`ul avval, 1447

2. BAQARA SURASI, 222–223 OYaTLAR

07.12.2020   8744   4 min.
2. BAQARA SURASI, 222–223 OYaTLAR

 وَيَسۡ‍َٔلُونَكَ عَنِ ٱلۡمَحِيضِۖ قُلۡ هُوَ أَذٗى فَٱعۡتَزِلُواْ ٱلنِّسَآءَ فِي ٱلۡمَحِيضِ وَلَا تَقۡرَبُوهُنَّ حَتَّىٰ يَطۡهُرۡنَۖ فَإِذَا تَطَهَّرۡنَ فَأۡتُوهُنَّ مِنۡ حَيۡثُ أَمَرَكُمُ ٱللَّهُۚ إِنَّ ٱللَّهَ يُحِبُّ ٱلتَّوَّٰبِينَ وَيُحِبُّ ٱلۡمُتَطَهِّرِينَ٢٢٢

222. Hayz haqida so'rashsa, "U noxush narsadir", deng. Hayz paytida xotinlaringdan chetlaninglar, poklanmagunlaricha ularga yaqinlashmanglar. Poklanishsa, Alloh buyurgan tarafdan ularga kelinglar. Alloh haqiqatan tavba qiluvchilarni sevadi, o'zini pok tutuvchilarni sevadi.

Balog'atga etgan qiz yoki ayolning har oyda odat bo'yicha ko'radigan qoni "hayz" deyiladi. Hayzning oz muddati uch kecha-kunduz, ko'pi esa o'n kecha-kunduz, bundan ortiq muddatda ham qon kelaversa, u hayz emas, istihoza (kasallik) qoni hisoblanadi. Hayz ko'rayotgan ayolga namoz o'qish, ro'za tutish, Baytullohni tavof qilish, jinsiy aloqa qilish, masjidga kirish, Qur'on o'qish, Qur'onni yoki oyat yozilgan qog'ozlarni ushlash qat'iyan man etiladi, ammo Qur'on eshitishi mumkin. Ana shu hukmga ko'ra, hayz ko'rgan ayolga to u poklanmagunicha yaqinlashilmaydi, ya'ni jinsiy aloqa qilinmaydi. Bu gunohning naqadar jirkanchligi haqida Payg'ambarimiz alayhissalomdan shunday hadis bor: "Kim ayoliga hayz paytida yoki uning orqa yo'liga yaqinlik qilsa hamda folbinga borsa, Muhammadga nozil qilingan narsaga (ya'ni, dinga) kofir bo'libdi" (Termiziy rivoyati). Hayzdan poklanganlaridan keyin Alloh buyurgan tarafdan yaqinlik qilinaveradi. Kim bilmagan holida ayoliga hayz holida yaqinlik qilib qo'ygan bo'lsa, istig'for aytib, astoydil tavba qilishi lozim, chunki Alloh tavba qiluvchilarni ham, o'zini pok tutuvchilarni ham yaxshi ko'radi. Ammo qasddan, nafsiga qul bo'lib ayoliga hayz holida qo'shilgan bo'lsa, ba'zi ilm ahllari so'ziga ko'ra, unga kafforat (badal) vojib bo'ladi. Bu holda ikki tarafning o'zaro rozi bo'lishlari ham bu harom ishni halolga aylantira olmaydi. Kafforatning miqdori bir dinor, ya'ni 4,25 gramm tillaga tengdir. Oldin bu ishni sodir qilganlar Allohga astoydil tavba qilishsin, chunki Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: "Gunohlaridan xolis tavba qilgan kishi hech bir gunoh qilmagan kishi kabidir", deya marhamat etganlar (Muslim rivoyati). Hadislarda kelishicha: "Alloh taolo pokdir va poklikni yaxshi ko'radi" (Termiziy rivoyati); "Poklik-tozalik imonning yarmidir" (Muslim rivoyati).

نِسَآؤُكُمۡ حَرۡثٞ لَّكُمۡ فَأۡتُواْ حَرۡثَكُمۡ أَنَّىٰ شِئۡتُمۡۖ وَقَدِّمُواْ لِأَنفُسِكُمۡۚ وَٱتَّقُواْ ٱللَّهَ وَٱعۡلَمُوٓاْ أَنَّكُم مُّلَٰقُوهُۗ وَبَشِّرِ ٱلۡمُؤۡمِنِينَ٢٢٣

223. Hotinlar ekinzorlaringizdir, shunday ekan, ekinzoringizga xohlagan tomonidan kelaveringlar va o'zlaringiz uchun (savobli) ishlarni taqdim etinglar. Allohdan qo'rqinglar, bilinglarki, Unga albatta yo'liqasizlar. (Ey Muhammad), mo'minlarga bundan xushxabar bering.

Hotinlar bilan yaqinlashish chog'ida faqat nafs rohati emas, balki yaxshi, solih farzandlar ham niyat qilinishi lozim. Bu esa mo'minlarga vujud lazzatlanishi cho'qqisiga chiqqanida ham axloqiy va ma'naviy holatlarni esdan chiqarmaslikni eslatmoqda. Hotinlar bilan xohlagan paytda, faqat ijozat berilgan tarafdan yaqinlashish zarurligi uqtirilmoqda. Musulmon kishi nikohidagi ayolga hayz va nifos (yangi ko'z yorigandagi qon kelishi) holatidan tashqari barcha holatlarda yaqinlik qilaveradi. Faqat Alloh taqiqlagan chegaralardan o'tmaslik sharti bilan. Alloh ayollarga orqa tarafdan yaqinlik qilishni man etgan, chunki jinsiy aloqadan murod, shahvatni qondirish va nasl qoldirish bo'lishi kerak. Bu taqiqlarni buzmoqchi bo'lganlar Allohdan qo'rqishsin, chunki har bir inson oxirat dunyosida Parvardigoriga albatta yo'liqadi va qilmishlari uchun to'la hisob beradi. Ibn Umar roziyallohu anhumo: "Hotinlar ekinzorlaringizdir, shunday ekan, ekinzoringizga xohlagan tomonidan kelaveringlar" degan oyatga "Ayollarning faqat oldiga yaqinlik qilinglar" deb ma'no bergan. Jobir roziyallohu anhu bunday degan: "Yahudiylar: "Agar ayolning orqa tarafidan oldiga yaqinlik qilinsa, tug'iladigan bola g'ilay bo'ladi", deyishardi. Shuning uchun yuqorida zikr etilgan oyat nozil bo'ldi" (Buxoriy rivoyati).

Boshqa maqolalar

Alloh va rasuli xush ko‘radigan ikki xislat

11.09.2025   3976   4 min.
Alloh va rasuli xush ko‘radigan ikki xislat

Bismillahir Rohmanir Rohiym

Ashajj ibn Abdulqays roziyallohu anhu Nabiy alayhissalomning oldilarida o‘tirganida, u zot sollallohu alayhi vasallam: “Senda Alloh va Rasuli xush ko‘radigan ikki xislat bor”, dedilar. Sahobiy qiziqib: “U qanday xislat? Biri doim ro‘zador bo‘lish va ikkinchisi uxlamay tuni bilan ibodat qilib chiqishmi?” – dedi.

“Yo‘q, unisi ham, bunisi ham emas”, dedilar Nabiy alayhissalom. Ashajj roziyallohu anhu: “Yo Allohning Rasuli, ular qaysi xislatlar?” – dedi takror. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam javob berib: “Halimlik va bosiqlik”[1], dedilar.


Rasululloh sollallohu alayhi vasallam boshqa bir hadislarida: “Odam go‘zal xulqi bilan kunduzi ro‘za tutib, tunni ibodat bilan o‘tkazadiganlarning darajasiga yetadi” [2], dedilar.

Xulqi go‘zal odam ikki dunyo saodatiga erishadi. Odamlarning qalblarini mahv etish orqali foyda ko‘radi va mana shuning natijasida oxiratni ham qo‘lga kiritadi. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam bu xususda shunday dedilar: “Tarozuda go‘zal xulqdan-da og‘irroq tosh bosadigan biror narsa yo‘q”[3].

U zot yana bir hadislarida: “Mo‘minlarning iymonda kamolotga erishganlari xulqi eng chiroyli bo‘lganlari, fe’li yumshoq, uning boshqalar bilan til topishishi oson bo‘ladi va boshqalar ham u bilan oson chiqishib ketishadi. Hech kim bilan kelishmaydigan va boshqalar ham u bilan kelisha olmaydigan kishida yaxshilik yo‘qdir”[4], deganlar.

Ummu Salama roziyallohu anho onamiz Rasululloh sollallohu alayhi vasallam bilan birga o‘tirib, oxiratni esladilar: YoAllohning Rasuli, bir xotinning dunyoda ikki turmush o‘rtog‘i bo‘lgan bo‘lsa, barchalari vafot etishsa va jannatga kirishsa, ayol qaysi eriga bo‘ladi?” – dedilar.

Payg‘ambarimiz alayhissalom nima deb javob bergan bo‘lishlari mumkin?! “Puldori yoki ilmlirog‘iga bo‘ladi”, dedilarmi?! Yo ilm va fazlda yuqorirog‘igami?! Yo‘q, u zot sollallohu alayhi vasallam: “Xulqi go‘zalroq eriga bo‘ladi”, dedilar.


Ummu Salama roziyallohu anho hayratlandilar. Shunda Payg‘ambar alayhissalom: “Ey Ummu Salama, go‘zal xulq dunyo va oxirat yaxshiliklarini keltiradi” [5], dedilar.

Ro‘za tutib, namoz o‘qib, sadaqalar beradigan, lekin tili bilan qo‘shnisiga ozor beradigan ayolning vafoti xabarini berishganida, Nabiy alayhissalom: “U ayol do‘zaxda” [6] deganlarini yuqorida ham aytib o‘tdik.

Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning mana bu duolarini, albatta, yodingizda tuting: “Allohim! Mening tashqi ko‘rinishimni go‘zal qilganingdek, xulqimni ham go‘zal qil”[7].

Shuningdek, u zot sollallohu alayhi vasallamning quyidagi duolarini aytib yurishni kundalik odatga aylantiring: “Allohim! Meni eng go‘zal xulqlar sari boshla. Go‘zal xulqlar tomon yetaklaydigan Zot faqat O‘zingsan. Yomon xulqlarni mendan arit. Yomon xulqlarni mendan faqatgina Sen nari qila olasan”[8].


Abdulloh Abdulmu’tiy, Huda Sa’id Bahlulning
“Qulog‘im senda qizim” kitobidan G‘iyosiddin Habibulloh, Abdulhamid Umaraliyev tarjimasi.

 


[1]  Imom Muslim va Imom Ahmad rivoyati.
[2]  Imom Termiziy rivoyat qilgan va sahih qaror bergan.
[3]  Imom Termiziy rivoyati.
[4]  Imom Tabaroniy “Avsat”da rivoyat qilgan.
[5]  Imom Tabaroniy rivoyati.
[6]  Imom Hokim, Imom  Ahmad va Ibn Hibbon rivoyati.
[7]  Imom Tabaroniy rivoyati.
[8]  Imom Muslim rivoyati.