Sayt test holatida ishlamoqda!
25 Dekabr, 2025   |   5 Rajab, 1447

Toshkent shahri
Tong
06:22
Quyosh
07:47
Peshin
12:28
Asr
15:18
Shom
17:03
Xufton
18:22
Bismillah
25 Dekabr, 2025, 5 Rajab, 1447

Ilm-ma'rifat beshigi

16.10.2020   2948   6 min.
Ilm-ma'rifat beshigi
Markaziy Osiyo – ilm-ma'rifat o'chog'i. U dunyo tsivilizatsiyasiga hissa qo'shgan buyuk allomalar beshigi hamdir. 

Bu zaminda azaldan komil inson tarbiyasiga ustuvor ahamiyat qaratilgan. Bunga ushbu zaminda tug'ilib voyaga etgan buyuk allomalar ijodiyu jahongir sarkardalarning bunyodkorlik faoliyati yorqin misol. 

O'zbekiston xalqaro islom akademiyasida IRCICA–Islom tarixi, san'ati va madaniyatini tadqiq qilish xalqaro markazi hamda “Islom tarixi va manbashunosligi –IRCICA” kafedrasi hamkorligida “Markaziy Osiyo xalqlari madaniyati, diniy an'ana va urf-odatlari” mavzusida o'tgan respublika ilmiy-amaliy onlayn konferentsiyada shu haqda so'z bordi. 

Konferentsiyada Islom tarixi, san'ati va madaniyatini tadqiq etish xalqaro markazi mutasaddilari, tarixchilar, san'atshunoslar, sharqshunoslar, turli davlat va jamoat tashkilotlari, hamkor muassasalar rahbarlari, ilmiy-tadqiqotchilar, o'qituvchi va talaba-yoshlari ishtirok etdi.
 


Anjumanda O'zbekiston xalqaro islom akademiyasi diniy-ma'rifiy faoliyatni muvofiqlashtirish bo'yicha birinchi prorektori, professor Shuhrat Yovqochev, “Islom tarixi va manbashunosligi–IRCICA” kafedrasi mudiri, tarix fanlari doktori Ne'matullo Muhamedov va boshqalar Prezidentimiz rahnamoligida mamlakatimizda muqaddas dinimizning asl tinchlik, bag'rikenglik, insonparvarlik mohiyatini targ'ib qilish, uni turli xurujlardan asrash, ilmiy-madaniy merosni o'rganish va targ'ib qilish, jaholatga qarshi ma'rifat bilan kurashish tamoyili asosida keng qamrovli ishlar olib borilayotganini ta'kidladi.O'tgan qisqa vaqt ichida Imom Buxoriy va Imom Termiziy xalqaro ilmiy-tadqiqot markazlari, O'zbekistondagi Islom tsivilizatsiyasi markazi, O'zbekiston xalqaro islom akademiyasi tashkil etilgani mazkur sohaga ko'rsatilayotgan e'tibor natijasidir. 

IRCICA – Islom tarixi, san'ati va madaniyatini tadqiq etish xalqaro markazi bosh direktori, O'zbekiston xalqaro islom akademiyasining “Faxriy doktori” Halit Eren Markaziy Osiyo xalqlarining jahon tamadduniga qo'shgan hissasi o'ziga xos ekanini ta'kidladi. 

– Islom dinining Markaziy Osiyoga kirib kelishi natijasida mintaqada san'at, madaniyat va ilm-fan yanada rivojlandi, – deydi Halit Eren. – Mintaqa turli xil e'tiqod va madaniy o'ziga xos xalqlarni qabul qildi va ko'p madaniyatli hayot tajribasiga ega bo'lib kelmoqda. Markaziy Osiyoda kamolga etgan allomalar bugungi zamonaviy fanlar – arxitektura, ilohiyot, astronomiya, tibbiyot, falsafa, geometriya, geografiya, huquqshunoslik, tasavvuf fanlari rivojiga katta hissa qo'shdi. 

Darhaqiqat, o'sha davrda hududda ko'plab kutubxonalar, rasadxonalar qurildi. Hususan, Yusuf Hos Hojibning Markaziy Osiyo xalqlari uchun beqiyos ahamiyatga ega, adolatli boshqaruv haqidagi “Qutadg'u bilig” kitobi yozildi. Al-Farg'oniyning astronomiyaga oid kitobi ko'p yillar mobaynida Yevropa ta'lim muassasalarida asosiy manba bo'lib xizmat qildi. Forobiy Aristoteldan so'ng “Ikkinchi muallim” sifatida e'tirof etildi. Ibn Sino tibbiyot ilmini, al-Horazmiy algebra fanini yangi bosqichga olib chiqdi. Forobiy, Amir Temur, Mirzo Ulug'bek, Alisher Navoiy kabi siymolar jahonga tanildi. 

Quvonarlisi, bugun ham mazkur jarayon davom etmoqda. IRCICA – Islom tarixi, san'ati va madaniyatini tadqiq etish xalqaro markazi barqaror rivojlanib boryapti. 

Konferentsiya turli mavzularda ma'ruzalar tinglandi. Shuningdek, O'zbekistondagi islom tsivilizatsiyasi markazi direktori Shoazim Minovarov “Islom tsivilizatsiyasi markazi muzeyi ekspozitsiyasining tarkibiy tuzilishi” mavzusida ma'ruza qildi. 

– Prezidentimizning 2017 yil 23 iyundagi qaroriga muvofiq, mamlakatimiz asrlar davomida jahon tsivilizatsiyasining ajralmas qismi, islom madaniyati markazlaridan biri bo'lib kelganini aks ettiradigan ilmiy-tarixiy kontseptsiya ishlab chiqildi, – deydi Shoazim Minovarov. – Markaz uchun Toshkent shahrida mahobatli inshoot qurilishi boshlangan bo'lib, shaklan va mazmunan tengi yo'q mazkur majmuada yurtimizda va chet ellarda saqlanayotgan qadimiy qo'lyozma, tarixiy dalil va hujjatlar, arxeologik topilmalar, osor-atiqalar, zamonaviy axborot-kommunikatsiya texnologiyalari asosida namoyish etiladigan “Islom san'ati muzeyi”, ulkan fondga ega kutubxona, yirik ilmiy tadqiqotlar markazi, eng zamonaviy usullarda restavratsiya qilish, tiklash va ko'paytirish bo'limlari, nashriyot hamda zamonaviy konferentsiya zali tashkil etish rejalashtirilgan. 

Konferentsiyada Imom Buxoriy xalqaro ilmiy-tadqiqot markazi direktori Shovosil Ziyodov “Markaziy Osiyo madaniyati tarixiga oid manbalarda kutubxonalar haqida ma'lumotlar” mavzusida batafsil ma'lumot berdi. 

– O'rta asrlarda mintaqa shaharlarida ko'plab kutubxonalar faoliyat ko'rsatgan, – deydi Sh. Ziyodov. – Kutubxonalar asos e'tibori bilan uch xil – saroy, masjid va madrasalar hamda sulolaviy-xususiy kutubxonalarga ajratilgan. Ushbu ziyo dargohlarida kitoblar uyga berilgan yoki kutubxonaning o'zida foydalanilgan. Kitoblarni boshqa shaharga olib chiqish yoki sotish qat'iyan man qilingan. Kutubxonalarda saqlanayotgan Abu Rayhon Beruniy, Ibn Sino kabi ko'plab allomalarning qo'lyozma asarlari mintaqa xalqlarining ilm olishi, madaniyati shakllanishiga katta ta'sir ko'rsatgan. 

Markaziy Osiyo mintaqasi jahon tsivilizatsiyasi markazlaridan biri sanaladi. Mintaqa xalqlari tarixi, madaniyati, diniy an'ana va urf-odatlari, alloma va olimlar hayot yo'llarini o'rganish, ularning merosini tadqiq etish dolzarb masalaga aylangan. 

Konferentsiyada Markaziy Osiyo xalqlari tarixi va madaniyati hamda yozma yodgorliklari va ilmiy merosiga oid mavzular ham muhokama qilindi. 

Qizg'in munozara, savol-javoblar ostida o'tgan onlayn-anjuman yig'ilganlarda katta taassurot qoldirdi. Hamkor tashkilotlar bilan ilmiy-amaliy aloqalarni yanada davom ettirishga kelishib olindi. 

O'zbekiston xalqaro islom akademiyasi
matbuot xizmati
Maqolalar
Boshqa maqolalar
Videolar

Amaliy tadbirlarning navbatdagisi poytaxtimizning Olmazor tumanida bo‘lib o‘tdi

24.12.2025   7010   4 min.

Shu yil 23 dekabr kuni O‘zbekiston musulmonlari idorasi raisi, muftiy Shayx Nuriddin Xoliqnazar hazratlarining tashabbusi o‘tkazib kelinayotgan amaliy tadbirlarning navbatdagisi poytaxtimizning Olmazor tumanida bo‘lib o‘tdi.

Tadbirga O‘zbekiston musulmonlari idorasi raisi o‘rinbosari Zayniddin domla Eshonqulov boshchilik qildi. Shuningdek, unda Diniy idora bo‘limi boshliqlari Islomiddin domla Zuhriddinov, Muzaffar domla Kamolov va Masjidlar bilan ishlash bo‘limi yetakchi mutaxassisi Dilmurod Rahimovlar qatnashdi.

Mazkur tumandagi “Islomobod” masjidida o‘tkazilgan tashkiliy yig‘ilishda Toshkent shahar vakilligi rahbariyati, tuman-shaharlar bosh imom-xatiblari va Olmazor tumanidagi masjid imom-xatiblari ham ishtirok etdi.

Tadbir avvalida O‘zbekiston musulmonlari idorasi raisi, muftiy Shayx Nuriddin Xoliqnazar hazratlarining “Inson qadri” kitobi taqdimoti o‘tkazildi. Unda Zayniddin domla Eshonqulov mazkur kitob bugungi hayotimiz bilan naqadar uyg‘un ekani, dinimizda ham inson va uning qadr-qimmati yuksak ulug‘lanishi, har bir diniy soha xodimining faoliyati uchun dasturamal bo‘lib xizmat qilishini alohida ta’kidlab o‘tdi. Ushbu kitob barcha ishtirokchilarga tarqatildi.

Tadbir davomida tuman bosh imom-xatiblari uchun namunaviy maxsus kiyim namunasi taqdimot qilindi. Unda chakmon, duxoba va milliy do‘ppilar namoyish qilindi.

Shuningdek, Toshkent shahri, xususan, Olmazor tumanida 2025 yil davomida amalga oshirilgan ishlar sarhisob qilindi. Unda shahardagi imom-xatiblar faoliyatidagi yutuqlar e’tirof etilib, ba’zi kamchiliklar bo‘yicha tegishli tavsiyalar berildi.

Shundan so‘ng Toshkent shahar bosh imom xatibi o‘rinbosari Rustamov Ergashali boshchiligida tumanlar bosh imom-xatiblari, shuningdek, tajribali imom-xatiblardan tarkib topgan Ishchi guruh tuzilib, ular Olmazor tumanidagi 21 ta masjid va mahallasiga biriktirildi.

Tadbir doirasida amaliyoti nazarda tutilgan yo‘nalishlar bo‘yicha quyidagilar amalga oshirildi:

Birinchi yo‘nalish bo‘yicha imom-xatiblar 7 toifaga mansub 105 ta oilaga kirib, ma’naviy-ma’rifiy targ‘ibot va amaliy yordam tadbirlarini olib bordi: Xususan:  

- 20 ta xonadonda yot g‘oyalar ta’siriga moyil bo‘lganlar bilan suhbatlashilib, tushunchalari to‘g‘rilandi;

- 15 ta xonadonda jazo muddatini o‘tayotganlarning oila a’zolari, muqaddam sudlanganlar bilan suhbat qilindi;

- 20 ta notinch oila o‘rganilib, muammoning sabablari bartaraf etish, arazlashganlarni yarashtirish choralari ko‘rildi;

- 15 ta xonadonda ichkilikka ruju qo‘yganlar bilan suhbat qilinib, zararli odatlardan saqlanish to‘g‘risida nasihat qilindi;

- nogiron, kasal, ehtiyojmand fuqarolar, shuningdek, tabarruk yoshdagi qariyalar yashaydigan 20 ta oilaga kirilib, ulardan hol-ahvol so‘rash barobarida sovg‘a-salomlar ulashildi, davolanish va dori-darmon uchun moddiy yordam ko‘rsatildi.

Kirilgan 105 ta xonadonning ichidan moddiy imkoniyati cheklanganlariga  homiylarni jalb qilgan holda jami 42 000 000 (qirq ikki million) so‘mlik ro‘zg‘orlik mahsulotlari ehson qilindi. Ular orasidan o‘ta nochor bo‘lganlarining moddiy ta’minotidan xabardor bo‘lib turish rejalashtirildi;

Ikkinchi yo‘nalish bo‘yicha imom-xatib faoliyati o‘rganildi. Jumladan, jamoani boshqarish, masjidni toza va ozoda saqlash, unda qulay sharoitlar yaratish jihatlari ko‘rib chiqildi.

Uchinchi yo‘nalish bo‘yicha Ishchi guruh a’zolari o‘zlariga biriktirilgan 21 ta masjidda peshin namozini ado qilib, jamoatga ma’ruza qilib berdilar. Tinchlik ne’mati, shukronalik, aqidada adashmaslik, mazhabga ergashish kabi muhim mavzudagi chiqishlarda 3800 ga yaqin tinglovchi qamrab olindi.

Shuningdek, yakuniy yig‘ilishda O‘zbekiston musulmonlari idorasi raisi o‘rinbosari Zayniddin domla Eshonqulov qish mavsumini betalofat o‘tkazish bo‘yicha so‘z yuritdi.

Yig‘ilishda mehnat migrantlari va ularning oila a’zolari bilan muloqatni muntazam yo‘lga qo‘yish, kadrlar masalasiga e’tiborni kuchaytirish, ma’ruzalarni Fatvo markazidan chiqarilgan juma tezislari va qo‘shimcha adabiyotlardan foydalangan holda boyitish, haftaning dushanba va payshanba kunlari ma’ruzalar qilish haqida so‘zladi.

Diniy idora Moliyaviy nazorat va tahlil bo‘limi boshlig‘i Islomiddin Zuhriddinov masjidlarda ish yuritish hujjatlarini takomillashtirish, ehson qutilardagi tushumlarni komissiya a’zolari ishtirokida dalolatnoma asosida bankdagi hisob raqamlarga kirim qilish, to‘y va marakalarni ixchamlashtirish, janoza marosimlarda bid’at-xurofatlarga chek qo‘yish to‘g‘risida gapirdi.

Masjidlar bilan ishlash bo‘limi boshlig‘i Muzaffar Kamolov mavjud mahallalarga barcha imom-xatib va imom-noiblarni biriktirish, mahalla yettiligi bilan homkorlikda ishlarni yo‘lga qo‘yish, shar’iy dalil va hayotiy misollar asosida ma’ruza qilish, kiber jinoyatchilikning oldini olish haqida aytib o‘tdi.

Tadbir so‘ngida amalga oshirilgan ishlar tahlil qilinib, Olmazor tumani imom-xatiblari yutuq va kamchiliklari yuzasidan ko‘rsatma va tavsiyalar berildi.

 

O‘zbekiston musulmonlari idorasi

Matbuot xizmati

VIDEO