Sayt test holatida ishlamoqda!
11 Iyul, 2025   |   16 Muharram, 1447

Toshkent shahri
Tong
03:18
Quyosh
05:00
Peshin
12:34
Asr
17:41
Shom
20:01
Xufton
21:35
Bismillah
11 Iyul, 2025, 16 Muharram, 1447

2. BAQARA SURASI, 139–141 OYaTLAR

18.09.2020   5014   5 min.
2. BAQARA SURASI, 139–141 OYaTLAR

قُلۡ أَتُحَآجُّونَنَا فِي ٱللَّهِ وَهُوَ رَبُّنَا وَرَبُّكُمۡ وَلَنَآ أَعۡمَٰلُنَا وَلَكُمۡ أَعۡمَٰلُكُمۡ وَنَحۡنُ لَهُۥ مُخۡلِصُونَ١٣٩

139. (Ey Muhammad), ularga: "Biz bilan Alloh xususida tortishasizlarmi, holbuki U bizning ham, sizlarning ham Parvardigoringizdir. Bizning amalimiz o'zimizga, sizlarniki ham o'zingizga va biz Unga ixloslimiz", deng.

Ya'ni, ey Payg'ambarim, yahudiy va nasroniylarga aytingki, bizlar bilan Alloh xususida befoyda tortishuv-bahslashishlarga borib o'tirmanglar, axir Alloh azza va jalla yahudiylarning ham, nasroniylarning ham, musulmonlarning ham Parvardigoridir. Sizlar o'zlaringizga maqbul amallaringizni qilinglar, biz o'zimizga buyurilganini qilamiz. Faqat musulmonlar Allohga chin ixloslari bilan ajralib turishadi. Alloh taolo shunday marhamat etadi: “(Ey Muhammad), ayting: «Ey kofirlar, men sizlar ibodat qilayotgan narsalarga ibodat qilmayman; sizlar ham men ibodat qilayotganga ibodat qilmaysizlar. Men sizlar ibodat qilayotganga ibodat qiluvchi emasman; sizlar ham men ibodat qilayotganga ibodat qiluvchi emassizlar. Sizlarning diningiz – o'zingizga, mening dinim – o'zimga» (Kafirun, 1-6). Ya'ni, sizlarning kufr va shirkingiz o'zingizga bo'laversin, mening dinim o'zimgadir. Mening dinim tavhid, ixlos, va bo'ysunish dinidir, sizlarniki esa ko'pxudolikdir. Men aslo butparastlik yo'lini tanlamayman, sizlarga esa haq din tomonga o'tishga kibr, g'urur va johilliklaringiz yo'l bermayapti. Alloh taolo Kafirun surasini tushirganida ertalab Rasululloh sollallohu alayhi va sallam Masjidul-Haromga bordilar. U erda bir guruh qurayshliklar turgan edi. Payg'ambar alayhissalom ularga bu surani oxirigacha o'qib berdilar. Buni eshitgach, ular Rasulullohdan butunlay umidlarini uzishdi.

أَمۡ تَقُولُونَ إِنَّ إِبۡرَٰهِ‍ۧمَ وَإِسۡمَٰعِيلَ وَإِسۡحَٰقَ وَيَعۡقُوبَ وَٱلۡأَسۡبَاطَ كَانُواْ هُودًا أَوۡ نَصَٰرَىٰۗ قُلۡ ءَأَنتُمۡ أَعۡلَمُ أَمِ ٱللَّهُۗ وَمَنۡ أَظۡلَمُ مِمَّن كَتَمَ شَهَٰدَةً عِندَهُۥ مِنَ ٱللَّهِۗ وَمَا ٱللَّهُ بِغَٰفِلٍ عَمَّا تَعۡمَلُونَ١٤٠

140. Yoki (ey Bani Isroil), "Ibrohim, Ismoil, Ishoq, Ya'qub va uning avlodi yahudiy yo nasroniy edilar" deyapsizlarmi? (Ey Muhammad): ularga ayting: "Sizlarmi yaxshi biladigan yoki Allohmi? O'zidagi Allohdan kelgan shahodatni yashirgan kimsadan ham zolimroq kim bor? Alloh qilmishlaringizdan g'ofil emas".

Ibrohim alayhissalom va u zotning avlodlari haqida yahudiy va nasroniylarning da'volari mutlaqo yolg'ondir. Alloh taolo bunday marhamat qilgan: "Ma kana Ibrohimu yahudiyyav va la nasroniyya", ya'ni Ibrohim alayhissalom na yahudiy, na nasroniy bo'lganlar, balki hanif musulmon edilar. O'zbekiston televideniyesi bir vaqtlar "Muhammadur-Rasululloh" ko'p seriyali fil'mini namoyish qilayotganida bir ziyoli shunday savol bergan edi: "Men bir narsani tushuna olmay qoldim. Islom dini Muhammad alayhissalomga tushirilgan din bo'lsa, unda nega u zotdan ancha oldin o'tgan Ibrohim alayhissalomni ham bu fil'mda musulmon deyishyapti?" Bu do'stimiz bilmas ediki, Islom ta'limotiga ko'ra, Odam alayhissalomdan tortib oxirgi payg'ambar Muhammad alayhissalomgacha bo'lgan barcha payg'ambarlar Islomga, tavhidga, ya'ni yolg'iz Allohga imon keltirishga da'vat qilishgan, qiyomat kuniga va unda har kim bu dunyodagi amaliga yarasha mukofot yoki jazo olishiga ishonishga chaqirishgan, insonlarni ikki dunyo saodatiga erishishiga sabab bo'ladigan shariat ahkomlarini bayon qilishgan. Chunki Islom kelajak, istiqbol risolati bo'lgani kabi olis moziyning risolati hamdir. U o'z javharida, e'tiqodiy va axloqiy mohiyatida o'tgan barcha payg'ambarlar va nozil qilingan kitoblar risolatidir.

تِلۡكَ أُمَّةٞ قَدۡ خَلَتۡۖ لَهَا مَا كَسَبَتۡ وَلَكُم مَّا كَسَبۡتُمۡۖ وَلَا تُسۡ‍َٔلُونَ عَمَّا كَانُواْ يَعۡمَلُونَ١٤١

141. Ular o'tib ketgan bir ummatdir. Ularning amallari o'zlariga, sizlarning amallaringiz o'zlaringizgadir. Sizdan ularning qilmishlari haqida so'ralmaydi.

Bu oyati karima takroran keldi, 134-oyatda ham Alloh taolo aynan shunday xitob qilgan edi. Ulamolar fikricha, birinchisida Ahli kitoblarga, ikkinchisida esa, Islom ummatiga qarata xitob qilingan yoki har ikkisi ham Ahli kitoblarga ta'kid uchun takroran tushgan.

Qur'oni karimning juda ko'p oyatlarida tavhid, ya'ni uluhiyat va ubudiyat (xudolik va bandalik) haqiqati o'tgan ummatlar taqdiri misolida bayon qilinadi. O'tgan ummatlar orasida Allohga shirk keltirishda g'oyat mashhur bo'lgan qavmlardan biri Ibrohim alayhissalomning ummatlaridan edi. Buning ustiga, Qur'oni karim nozil bo'layotgan paytdagi arab mushriklari – Nabiy sollallohu alayhi vasallamga va musulmonlarga yuzma-yuz qarshi turgan mushriklar o'zlarini Ibrohim alayhissalomning millati va u zotning yo'lida yurganlar deb hisoblashar va bu bilan faxrlanishar edi. Aslida Ibrohim alayhissalom ular da'vo qilayotganidy mushriklardan bo'lmagan, balki asl tavhidga asoslangan hanif dinda bo'lgan. U kishi mushrik otalari va johil qavmlarining shirk botqog'iga botganini ko'rib, ularni bundan qaytarish, haq yo'lga burish yo'lida qanchalar harakat qilmasinlar, ular shirk changalidan qutila olishmadi. Otasi ham, qavmning boshqa ahli ham toshdan, yog'ochdan o'zlari yo'nib-o'yib ishlab olgan but va sanamlarga sig'inishda davom etaverdi. Allohning payg'ambari mushriklarga qanchalar xitob qilib, qilmishlarining botilligini eslatmasin, ular hidoyatga yurmadi.

Tafsiri irfon
Boshqa maqolalar
Maqolalar

​Jamoat haqining gunohi og‘ir!

10.07.2025   3061   4 min.
​Jamoat haqining gunohi og‘ir!

O‘zbekiston Respublikasi Bosh prokuraturasi xabar berishicha, may oyining 13-sanasida bir kunda 3 mlrd so‘mlik energoresurslarini talon-toroj qilish holatlari aniqlangan. Afsuski, bugun bunday gaz va elektr energiyaga yashirincha ulanib, davlatga milliardlab zarar yetkazgan kimsalar haqidagi xabarlarni tez-tez o‘qib qolamiz.
 

Birovning, ayniqsa, xalq haqidan qo‘rqmay o‘g‘rilik orqali manfaat topmoqchi bo‘layotgan insonlar oramizda ko‘plab topiladi. Bundaylarning nazdida gaz, suv, elektr energiya tuganmas boylik. Undan har kim o‘z manfaati yo‘lida foydalanishi mumkin. Biroq bu ne’matlar xonadonlarga kirib borishi uchun minglab insonlar mehnat qilishini, davlat esa milliardlab mablag‘ sarflashini, ular ham bir kun tugab qolishini xayoliga ham keltirmaydi.


Aslida ushbu ne’matlardan oqilona foydalanish, isrof qilmaslik nafaqat fuqarolik majburiyatimiz, balki insoniy vazifamiz, mo‘minlik burchimizdir.


Aytish joizki, uyda, ishda, ko‘chada kommunal to‘lovlar atrofida aylanayotgan qator muammolar haqida ko‘p eshitamiz, ba’zan o‘zimiz uning guvohi yoki bevosita ishtirokchisiga aylanamiz. Lekin bu muammolar to‘lovni o‘z vaqtida amalga oshirmaslik yoki ayrim nobop kimsalarning qilmishi oqibatida yuzaga chiqayotgani yodimizga ham kelmaydi. To‘lovlarni imkon bo‘la turib asossiz bahonalar yoki o‘z vaqtida to‘lamaslik yoki hisoblagich jihozlarini teskariga aylantirish yoxud har xil hiylalar ishlatib, ularni to‘lashdan qochish davlatning va xalqning haqini yeyish hisoblanadi. Chunki tabiiy boyliklar davlat va xalq mulkidir.


Qolaversa, kommunal xizmatlardan foydalanish uchun har bir xonadon ta’minotchilar bilan shartnoma tuzib, qo‘l qo‘ygan va o‘zaro kelishuvda to‘lovni o‘z vaqtida ado etishga kelishgan. Shu bois to‘lovlarni vaqtida ado etishimiz shar’an ham joiz. 


Ta’kidlash lozimki, xalqning mulkida barcha fuqarolar, xususan, kam ta’minlanganlar, nogironlar, yetim-yesirlar, keksalarning haqi bor. Ulardan foydalanishga kelganda faol bo‘lib, to‘lovga kelganda qochayotgan, paysalga solayotganlar yuqorida zikr etilgan qatlamlarning ham haqini o‘zlashtirib, nohaq yeyayotganini bilib olsinlar. Zero, Qur’oni karimda: Ey iymon keltirganlar, bir-birlaringizning mollaringizni botil yo‘l bilan yemanglar (Niso surasi 29-oyat), deya ogohlantirilgan. Shunday bo‘lgach, har bir fuqaro o‘zgalarning moliga, ayniqsa, jamoat mulkiga xiyonat etmasligi darkor! Bunga e’tiborsizlik oxiratda yomon oqibatlarga olib kelishi mumkin.


Havla binti Amr roziyallohu anho rivoyat qilgan hadisda Rasululloh sollallohu alayhi va sallam bunday deganlar: Ba’zi bir odamlar Allohning mulki (jamoat pullari)ga xiyonat qiladi. Qiyomat kuni ular jahannamga ravona bo‘lishadi (Imom Buxoriy rivoyati). Shunday ekan, bu masalaga jiddiy yondashishimizga to‘g‘ri keladi.


Shuningdek, gaz, elektr energiya va suv kabi ne’matlardan oqilona foydalanish ham dinimiz talabidir. Zero, Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi va sallam: “Iqtisod qilgan kimsa kambag‘al bo‘lmas, maslahat qilgan pushaymon bo‘lmas” (“Mushkotul nasobih”), deb tavsiya  berganlar.


Ibn Abbos roziyallohu anhudan rivoyat qilingan hadisi sharifda Nabiy sollallohu alayhi va sallam: “Solih hidoyat, go‘zal ko‘rinish va iqtisodli bo‘lish nabiylikning yetmishdan bir juzidir”, dedilar (Imom Buxoriy rivoyati).


Demak, doim ahli solihlardan bo‘lib, tejamkor bo‘lish, isrofga yo‘l qo‘ymaslik, har bir narsani o‘z o‘rnida, me’yorida tasarruf qilish, keragidan ortiq, behudaga sarflamaslik nabiylikning yetmish juzidan bir juz, yetmish bo‘lagidan bir bo‘lak ekan. Buni har bir mo‘min-musulmon yaxshi anglab, hayotiga tatbiq qilishi lozim.


Xulosa qilib aytganda, halollik inson hayotini xotirjam, osoyishta va farovon qiladi. Shunday ekan, kommunal to‘lovlarni o‘z vaqtida to‘lab, xalq haqiga xiyonat qilmaylik, azizlar!

 

G‘ayrat BOZOROV,

Dehqonobod tumani

“Oqrabot ota” jome masjidi

imom-xatibi

Maqolalar