Sayt test holatida ishlamoqda!
25 Dekabr, 2024   |   24 Jumadul soni, 1446

Toshkent shahri
Tong
06:22
Quyosh
07:47
Peshin
12:28
Asr
15:18
Shom
17:02
Xufton
18:22
Bismillah
25 Dekabr, 2024, 24 Jumadul soni, 1446

Uzoq umr, keng rizq garovi

9.09.2020   2896   6 min.
Uzoq umr, keng rizq garovi

Uzoq umr ko'rish, keng rizqqa ega bo'lish – har bir inson orzusi. Kimdir bu yo'lda kunni tunga, tunni tongga ulab mehnat qilsa, yana kimdir boshqa choralar axtaradi. Ba'zan ming uringani bilan ishi baroridan kelmayotganidan noliydigan insonlarni uchratamiz. Bunday insonlar keng rizqqa ega bo'lish uchun har chorani ko'rishadi-yu, biroq Nabiyyi muhtaram alayhissalomning birgina hadislarini unutib qo'yishadi. Bu hadis...

“Sharhus sunna” kitobida ibn Abbos roziyallohu anhudan rivoyat qilingan hadisda Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: «Kimning qaramog'ida uch qizi bo'lsa yoki otasi vafot etib, uch singlisi qaramog'ida qolsa, ularga mehribonlik qilib, boradigan joyida murosali yashab ketadigan darajada yaxshi odob o'rgatsa, Alloh unga jannatni vojib qiladi”, deganlar. Shunda bir kishi: “Yo Allohning payg'ambari! Qizi ikki nafar bo'lsa-chi?” deb so'radi. Rasululloh solallohu alayhi va sallam: “Ikki nafar bo'lsa ham”, dedilar. “Bir nafar bo'lsa-chi?” deb so'rashganida: “Bir nafar bo'lsa ham”,  dedilar.

Ayol kishi turmush qurgunicha otasi, aka-ukasi yoki biror boshqa erkak qarindoshining qaramog'ida bo'ladi. Oila qurishi bilan erning qaramog'iga o'tadi. Taqdir taqozosi bilan qiz oilasidan ajrashib kelsa yoki turmush o'rtog'i vafot etib, beva qolsa, unga kim qaraydi? 

Bunday hollarda ayolning mahramlari uni o'z holiga tashlab qo'ymasliklari, o'ksigan ko'ngliga tasalli berib, ilgarigidek yaxshilik qilishlari lozim. Bunday ezgulik xayr-ehsonning eng yaxshisi hisoblanadi.

Rivoyat qilishlaricha, bir ayol og'ir xastalikka chalinadi. Shunda u  dori-darmoniga mablag' topa olmay, ming xijolat bilan ukasining xonadoniga keladi. Hol-ahvol so'rashib, gapni nimadan boshlashni bilmay turganida, ukasi: “Opa, tinchlikmi?” deb so'raydi. Opa maqsadini ming istihola bilan tushuntiradi: “Tobim qochib, shifokorga borgan edim, zudlik bilan operatsiya qilish zarurligini aytdi. Bir qancha dori-darmonlar buyurdi. Bilasan, jiyanlaring hali yosh, yolg'izman. Sendan najot istab keldim”.

Opaning nigohlari erga qadalgan edi. Uka opaning ahvolini tushunmadi yoki tushunishni istamadi. “Opa, ko'rib turibsiz, uy qurib, ta'mirlash ishlarini tugatay deb turibman. Ortiqcha mablag'im yo'q!”.

Opa ota-onasidan yolg'iz yodgorligi bo'lgan ukasining xonadonidan boshini egib chiqib ketdi.

Muolaja o'z vaqtida ko'rsatilmagani bois dard zo'rayib, opa omonatini topshirdi. Ukaning esa uyiga tasodif tufayli bir kechada o't ketib, bor-budidan ayrildi.

Shariatimiz ahkomlarida silai rahm keng targ'ib qilingan. Jamiyatda qarindoshlik aloqalarining, ya'ni silai rahmning ahamiyati adolat, yaxshilik qilish va boshqa chiroyli amallar kabi muhimdir.

Abdulloh ibn Amr ibn Oss roziyallohu anhu aytadilar: «Rasululloh sollallohu alayhi va sallam bunday marhamat qildilar: “Alloh taolo rahmli insonlarga rahm qiladi. Yer yuzidagilarga mehrli, shafqatli bo'ling, osmondagilar sizlarga rahm qilishadi. Rahm (qarindoshlik aloqalari) Rahmonga yaqindir. Kim qarindoshlikni bog'lasa, Alloh taolo u bilan (rahmat rishtasini) bog'laydi. Kim uni uzsa, Alloh taolo ham undan (rahmat rishtasini) uzadi” (Imom Abu Dovud va Imo Termiziy rivoyati).

Payg'ambarimiz Muhammad sollallohu alayhi va sallamning bu hadislarida ummatlarini silai rahmga chaqirib, qarindoshlik rishtalarini uzish Alloh taolo rahmatidan uzoq bo'lishga olib kelishi keltirilgan.

Kishi yaqinlariga yaxshilik qilmasa, tug'ishganlariga nisbatan toshbag'ir bo'lsa, bunday insonlar boshqalarga ham bemehr bo'ladi. Islom ta'limoti bunday ishlardan qat'iy ogoh etadi.

Suroqa ibn Ja'shamdan rivoyat qilinadi: «Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: “Ey Suroqa, senga eng ulug' sadaqaning yoki sadaqadan ham ulug'roq narsaning dalolatini beraymi?” dedilar. “Ha, yo Rasululloh”, dedi. “Huzuringga qaytib kelgan va sendan boshqa ta'minotchisi bo'lmagan ayol zotiga ikrom ko'rsatmog'ing”, dedilar.

Oilasidan ajrashgan, boquvchisini yo'qotgan kishilarga, kam ta'minlangan oilalarga mehr-muruvvatli bo'lish, ularga ham ruhan, ham ma'nan ko'mak berish Alloh taoloning rahmatiga erishish uchun muhim vosita ekanini unutmaydik.

Qarindoshlik rishtalarini turli yo'l va usullar bilan mustahkamlashga harakat qilish insonning rizqi va umriga baraka berishi haqida Payg'ambarimiz sollallohu alayhi va sallam bashorat berib, bunday deganlar:  “Kimni rizqu ro'zi keng bo'lishi va umri uzoq bo'lishi xursand etsa, bas, u silai rahm qilsin, ya'ni qarindoshlik rishtalarini mustahkamlasin” (Imom Buxoriy va Imom Muslim rivoyati).

Demak, uzoq umr ko'rish, keng rizqqa ega bo'lishning asosiy omili birgina shu hadisda aytib o'tilgan. Shunga amal qilsak, ishoning, umrimiz uzun, rizqimiz keng bo'ladi, inshoalloh!

 

Munira ABUBAKIROVA,

O'zbekiston musulmonlari idorasi mutaxassisi

Maqolalar
Boshqa maqolalar
Maqolalar

Qur’onga xizmat qilgan mashhur qori

24.12.2024   702   4 min.
Qur’onga xizmat qilgan mashhur qori

Shu yil 10 dekabr Shayx Toha al-Fashniyning vafotiga bag‘ishlangan kun bo‘lib, u Qur’on karim qiroatiga hayotini bag‘ishlagan eng buyuk qori bo‘lgan.

“IQNA” axborot agentligi “Sada El Balad”ga tayangan holda xabar berishicha, 2024 yil shayx Toha al-Fashniyning vafotining 53-yilligi sifatida nishonlandi. U Qur’on qiroati va diniy tavosheh (nashida) sohasida Misr va musulmon olamida katta iz qoldirgan zotlardan biri sanaladi.

Yoshligi

Shayx Toha Hasan Marsiy al-Fashniy 1900 yilda Misrning Bani-Suvayf viloyatidagi Al-Fashn shahrida tug‘ilgan. Bolaligidayoq Qur’oni karimni yod olgan va bu uning kelajakdagi diniy san’atga asos bo‘lgan. Maktab direktorining topshirig‘i bilan u har kuni tonggi marosimlarda Qur’on tilovati qilgan va uning ajoyib ovozi yoshligidanoq e’tiborga tushgan.

 Keyinchalik, shayx Toha  “Al-Azhar” universitetida ta’lim olib, Qur’oni karim qiroati va tadjvid qoidasini mukammal o‘rgandi. U shayx Abdulhamid al-Sahariydan ijoza sertifikati olib, diniy bilimlari va qiroat san’atida yetukligini isbotladi.

Iste’dodning shakllanishi

  Shayx Toha al-Fashniyning mashhur Qur’on hofizi bo‘lib yetishishida shayx Ali Mahmud katta hissasini qo‘shgan. U diniy tavoshehning “qiroli” sifatida tanilgan bo‘lib, Toha al-Fashniy undan duo va madhiya nashidalari aytishni  o‘rgangan. Keyinchalik u buyuk bastakor Zakariya Ahmad bilan hamkorlik qilib, tavosheh jamoasida ishtirok etgan. Bu hamkorlik uning o‘z davrining eng yaxshi qori va ijrochilaridan biri sifatida tanilishini mustahkamladi.

 Shayx Toha al-Fashniy o‘zidan keyin nafaqat boy Qur’on qiroati merosini, balki Islom san’atida chuqur iz qoldirdi. Uning xotirasi Qur’onga xizmat qilishga bel bog‘lagan kelajak avlodlar uchun ilhom manbai bo‘lib qolmoqda.

Misr radiosidagi faoliyati

 Shayx Toha al-Fashniyning Misr radiosiga xushovozi bilan kirib kelishi  uning kasbiy faoliyatida ulkan burilish nuqtasi bo‘ldi. 1937 yilda Misr radiosi rahbari Said Pasha Lutfiy “Husayn” majmuasi hududida o‘tkazilgan tadbirda shayx Toha al-Fashniyning ovozidan hayratlandi va uni yuqori darajadagi qori sifatida tasdiqladi.

  Shundan so‘ng shayx Toha  al-Fashniy Qur’on karim eshittirishida  Qur’on tilovat qila boshladi. Bu esa uning ovozini butun Misr uylariga yetkazdi va xalq orasida katta shuhrat qozondi.

Qirollik saroylari qorici

Shayx, buyuk qori Toha al-Fashniy hayotining eng muhim bosqichlaridan biri uning Qur’on tilovat qilish uchun qirollik saroyiga taklif qilingani bo‘ldi. U 9 yil davomida “Obiddin” va “Ras at-Tiyn” saroylarida Qur’on tilovat qildi va Qirol Foruq Ramazon oyi kechalari uning ovozini intizorlik bilan tinglardi.

Shuningdek, Misr sobiq prezidenti marhum  Jamol Abdunnosir ham unga o‘z qo‘l tamg‘asi tushirilgan kumush tovoqni sovg‘a qildi. Bu harakat uning xizmatlariga bo‘lgan hurmat va e’tirof ramzi edi.

Bebaho meros va unutilmas ovoz

Shayx Toha al-Fashniy Qur’on tilovati sohasida beqiyos meros qoldirdi. Uning betakror ovozi va tilovatdagi mahoratlari uni Misr tarixidagi eng mashhur qorilardan biriga aylantirdi.

Qori va ovoz san’ati bo‘yicha alohida iqtidor

   Qiroat mutaxassislari shayx Toha al-Fashniyni maftunkor ohang va yoqimli ovoz egasi deb hisoblashadi. U 17 musiqiy maqomni nodir osonlik va noziklik bilan o‘zgartirish qobiliyatiga ega bo‘lgan.

   Shayx Toha al-Fashniy Qur’on tilovati va diniy tavosheh janrida ulkan meros qoldirdi. Uning noyob ijrolari hanuzgacha Misr radiosi va Arab radiosi orqali efirga uzatiladi. Bu esa uning butun dunyodagi ixlosmandlari uchun yodgorlik vazifasini o‘taydi.

Vafoti

 Shayx Toha al-Fashniy 1971 yil 10 dekabrda 71 yoshida vafot etdi. Uning umri Qur’on va Ahl al-Bayt alayhimussalom yo‘lida xizmat qilish bilan o‘tdi.

Shayx Toha al-Fashniyning ismi hanuzgacha uning ixlosmandlari qalbida saqlanib qolgan. Uning hayot yo‘li esa kelajak avlodlar uchun ilhom manbai bo‘lib xizmat qiladi.

Shayx Toha al-Fashniy nafaqat qori yoki diniy nashidlar kuychisi, balki Islom ummatining qalbida abadiy iz qoldirgan  badiiy va ma’naviy ramz sohibidir.

O‘zbekiston musulmonlari idorasi xodimi

Ilyosxon AHMЕDOV tayyorladi.

Maqolalar