وَقَالُواْ لَن يَدۡخُلَ ٱلۡجَنَّةَ إِلَّا مَن كَانَ هُودًا أَوۡ نَصَٰرَىٰۗ تِلۡكَ أَمَانِيُّهُمۡۗ قُلۡ هَاتُواْ بُرۡهَٰنَكُمۡ إِن كُنتُمۡ صَٰدِقِينَ١١١
111. Ular: "Yahudiy va nasroniylardan boshqa hech kim jannatga kirmaydi", deyishadi. Bu ularning xom xayollaridir. (Ey Muhammad): "Agar rostgo'y bo'lsanglar, hujjatingizni keltiringlar", deng.
Islom dini e'tiqod borasida hamma narsani tasdiqlayveradigan, dalil-hujjatlarsiz ishonaveradigan xurofotchilarni ham, his ortidagi barcha narsani inkor etadigan, fitrat ovoziga, aql nidosiga va mo''jiza da'vatiga quloq solmaydigan moddaparastlarni baravar rad etadi. Islom chin imonga, asl e'tiqodga chaqiradi, lekin qat'iy dalil yoki ishonchli hujjat bo'lsagina. U bundan boshqasini rad etadi va xurofot deb hisoblaydi. "Agar rostgo'y bo'lsanglar, hujjat keltiringlar" Islomning shioridir. Islom qalblardagi fitrat ovozini bo'g'ib, boshlardagi aql mantig'ini tan olmay ilohni inkor etgan dinsizlarni ham, "iloh"larining sanog'i bo'lmagan, hatto qo'y-sigirlarga sig'inadigan, sanamu toshlarga ibodat etadigan butparastlarni baravar qoralaydi. Islom sheriksiz, tug'magan va tug'ilmagan, yagona Ilohga imon keltirishga chaqiradi.
بَلَىٰۚ مَنۡ أَسۡلَمَ وَجۡهَهُۥ لِلَّهِ وَهُوَ مُحۡسِنٞ فَلَهُۥٓ أَجۡرُهُۥ عِندَ رَبِّهِۦ وَلَا خَوۡفٌ عَلَيۡهِمۡ وَلَا هُمۡ يَحۡزَنُونَ١١٢
112. Shunday, kim yuzini Allohga burib, yaxshiliklar qilsa, uning mukofoti Parvardigori huzuridadir. Ularga xavf-xatar ham yo'q, g'amgin ham bo'lishmaydi.
Haqiqatan kufr va shirkni tark etib, Alloh taolo tarafiga yuzlangan, Uning amr-farmonlarini bajargan, qaytarganlaridan chetlangan, yaxshiliklar va solih amallar qilgan saodatmand kishilarning dunyo va oxiratdagi mukofotini Parvardigor to'kis qilib beradi. Qiyomat kuni gunohkor va osiylar hisob-kitoblari qanday bo'lishi, do'zax yo jannatga kirishlarini bilolmay, dahshat ichida sarson va hayron bo'lib turishganida imonli kishilarga hech qanday xavf-xatar bo'lmaydi, ular oqibatlarini o'ylab g'am-anduh ham chekishmaydi.
Insonning asli bir tomchi haqir suvdan va arzimas qora loy-balchiqdan iborat. Alloh taolo unga O'z ruhidan kiritgandan keyingina u insonga aylanadi, farishtalar sajda qiladigan darajada aziz-mukarram va sharafli jonzotga aylanadi, er yuzi xalifasi maqomidagi oliy martabaga musharraf bo'ladi. Insonning qadr-qimmati ruh bilan bog'liqdir. Uning jasadi, kelishgan qaddi-qomati, chiroyli husni, mutanosib tana a'zolari – hammasi qurt-qumursqaga em bo'lib, tuproq bilan qorishib ketadi. Demak, inson qancha ruhoniy bo'lsa, uning qadr-qimmati shuncha oshadi. Inson qancha imonli, diyonatli bo'lsa, Allohga muhabbati va itoati qanchalik ulug' bo'lsa, shundagina u chin inson bo'ladi, Alloh taoloning uni yaratish bilan zimmasiga yuklagan sharafli vazifani ko'ngildagidek uddalagan bo'ladi. Alloh taolo insonni O'ziga ibodat qilishi, amr-farmonlarini bajarishi uchungina xalq qilgan. Bunga da'vat qilish uchun rasullarini yuborgan, kitoblar nozil qilgan. Uning haq yo'lini tutganlar, Unga ibodat qilganlar, amr-farmonlarini bajarib, qaytargan ishlaridan chekinganlar hidoyat topishgan. Oxiratda ajr-mukofotlarga (jannatga) erishish xushxabari bilan mujdalanishgan. Allohning buyruqlarini inkor etgan, rasullariga itoatda bo'lmagan, zalolatga ketib, kufr va shirk yo'lini tanlagan kimsalarga esa oxiratda alamli azoblar, do'zax qiynoqlari borligi xabari berilgan.
O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining qarori
Buyuk vatandoshimiz, islomiy ilmlar rivojiga ulkan hissa qo‘shgan benazir alloma, kalom ilmining sultoni Imom Abu Mansur Moturidiyning (keyingi o‘rinlarda – Imom Moturidiy) ibratli hayot yo‘li va boy ilmiy-ma’naviy merosini har tomonlama chuqur o‘rganishni rag‘batlantirish, moturidiylik ta’limotiga xos bag‘rikenglik va mo‘tadillik tamoyillarini xalqimiz va jahon jamoatchiligi o‘rtasida keng targ‘ib etish, yoshlarni Vatanga muhabbat, milliy va umuminsoniy qadriyatlarga hurmat ruhida tarbiyalash maqsadida qaror qilaman:
1. Din ishlari bo‘yicha qo‘mita, O‘zbekiston musulmonlari idorasi, Samarqand viloyati hokimligi, O‘zbekiston xalqaro islom akademiyasi, Imom Moturidiy xalqaro ilmiy-tadqiqot markazining 2025 yilda Imom Moturidiy tavalludining 1155 yilligini keng nishonlash to‘g‘risidagi taklifi ma’qullansin.
2. Imom Moturidiy tavalludining 1155 yilligiga bag‘ishlangan tadbirlarga tayyorgarlik ko‘rish va ularni o‘tkazish bo‘yicha tashkiliy qo‘mita (keyingi o‘rinlarda – Tashkiliy qo‘mita) tarkibi ilovaga muvofiq tasdiqlansin.
3. Tashkiliy qo‘mita (A.Aripov) ikki hafta muddatda Imom Moturidiy tavalludining 1155 yilligini allomaning islom olamidagi obro‘-e’tibori va nufuziga munosib tarzda yuqori saviyada nishonlash bo‘yicha quyidagilarni nazarda tutadigan chora-tadbirlar dasturini tasdiqlasin:
(a) 2025 yil aprel oyida Samarqand shahrida “Moturidiylik – bag‘rikenglik, mo‘tadillik va ma’rifat ta’limoti” mavzusida xalqaro ilmiy-amaliy anjuman o‘tkazish;
(b) xorijlik tadqiqotchilar o‘rtasida moturidiylik ta’limoti bo‘yicha ilmiy tanlov o‘tkazish, g‘oliblar ishtirokida O‘zbekistonda madaniy-ma’rifiy uchrashuv va seminar-treninglar tashkil etish;
(v) Imom Moturidiyning “Ta’vilot al-Qur’on” va “Kitob at-tavhid” asarlari va moturidiylik ta’limotiga oid manbalarning o‘zbek va xorijiy tillardagi ilmiy-izohli akademik tarjimalarini nashr etish;
(g) Imom Moturidiy tavalludining 1155 yilligiga bag‘ishlangan esdalik suvenirlarini muomalaga chiqarish hamda pochta markalari, taqvimlar, buyuk mutafakkirning hayoti va ilmiy merosini yoritib beradigan boshqa ko‘rgazmali axborot vositalari turkumini yaratish;
(d) Imom Moturidiyning serqirra hayot yo‘li va ilmiy merosining bugungi kundagi ahamiyatini ochib beradigan badiiy-publitsistik film yaratish;
(ye) Samarqand viloyatida Imom Moturidiy va moturidiylik ta’limoti yo‘nalishida faoliyat olib borgan allomalarning hayoti, ilmiy va ijodiy merosiga bag‘ishlangan asarlarning nodir qo‘lyozma va nashr nusxalari hamda kitoblari ko‘rgazmasini tashkil etish;
(j) Samarqand shahridagi Abu Mansur Moturidiy majmuasini qayta ta’mirlash va obodonlashtirish.
4. Oliy ta’lim, fan va innovatsiyalar vazirligi:
(a) Din ishlari bo‘yicha qo‘mita bilan birgalikda 2025 yil may va oktyabr oylarida Sharof Rashidov nomidagi Samarqand davlat universitetida Oliy ta’lim muassasalarini rivojlantirish jamg‘armasi mablag‘lari hisobidan “Moturidiylik ta’limoti va hozirgi zamon” mavzusida respublika ilmiy-amaliy konferensiyasini hamda ilmiy maqolalar tanlovini o‘tkazsin;
(b) moturidiylik ta’limotiga mansub allomalarning ilmiy merosi va noyob qo‘lyozma asarlarni o‘rganish bo‘yicha Ilm-fanni moliyalashtirish va innovatsiyalarni qo‘llab-quvvatlash jamg‘armasi mablag‘lari hisobidan amalga oshiriladigan ilmiy-tadqiqot ishlariga davlat buyurtmasini belgilangan tartibda shakllantirib borsin.
5. O‘zbekiston musulmonlari idorasiga imom-xatiblar hamda diniy ta’lim muassasalari talabalari o‘rtasida “Moturidiylik ta’limoti bilimdoni” tanlovini o‘tkazish va g‘oliblarni munosib taqdirlash tavsiya etilsin.
6.Qoraqalpog‘iston Respublikasi Vazirlar Kengashi, viloyatlar va Toshkent shahri hokimliklari Din ishlari bo‘yicha qo‘mita, Respublika Ma’naviyat va ma’rifat markazi, Yoshlar ishlari agentligi, O‘zbekiston Yozuvchilar uyushmasi bilan birgalikda 2025 yil davomida joylarda Imom Moturidiyning ilmiy merosiga bag‘ishlangan davra suhbatlarini tashkil etsin.
7. Imom Moturidiy xalqaro ilmiy-tadqiqot markazi Madaniy meros agentligi bilan birgalikda:
(a) xorijiy mamlakatlarda saqlanayotgan Imom Moturidiy va moturidiylik ta’limotiga mansub allomalarning hayoti va ilmiy merosiga oid noyob qo‘lyozma asarlar va boshqa madaniy boyliklarni aniqlash, ularning nusxalarini O‘zbekistonga olib kelish va tadqiq qilishni tizimli ravishda tashkil etsin;
(b) Imom Moturidiyning hayoti va ilmiy faoliyatiga bag‘ishlangan yuqori sifatli mediamahsulotlar hamda audiovizual asarlar yaratish, ularni mahalliy va xorijiy ommaviy axborot vositalarida e’lon qilish, internet tarmog‘i va ijtimoiy tarmoqlarda keng targ‘ib qilish choralarini ko‘rsin.
8. O‘zbekiston Milliy axborot agentligi, O‘zbekiston Milliy teleradiokompaniyasi, “Dunyo” axborot agentligi va O‘zbekiston milliy media assotsiatsiyasiga Imom Moturidiy tavalludining 1155 yilligini nishonlash bilan bog‘liq tadbirlarni keng yoritib borish tavsiya etilsin.
9. Mazkur qarorning ijrosini nazorat qilish O‘zbekiston Respublikasi Bosh vaziri A.N. Aripov hamda O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining maslahatchisi R.Q. Davletov zimmasiga yuklansin.
O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti
Sh. Mirziyoyev
manba: https://president.uz/uz/lists/view/7946