Bu yilgi oylar sultoni – Ramazon har qachongidan ham o‘zgacha kechdi. Koronavirus infeksiyasi tufayli joriy etilgan karantin sabab bu yil Ramazon oyida yurtimizning barcha mo‘min-musulmonlari uylarida oila a’zolari bilan birgalikda tarovih namozlarini o‘qib, Qur’oni karimni xatm qilishdi.
Ramazon oyi ham poyoniga yetib qoldi. Kuni kecha O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining “Ramazon hayitini nishonlash to‘g‘risida”gi qarori qabul qilindi. Ushbu hujjatga binoan Ramazon hayiti yurtimizda joriy yil 24 may kuni nishonlanadi.
Ayni paytda barcha mo‘min-musulmonlarni “Ramazon hayitini qanday nishonlaymiz? Hayit namozi o‘qiladimi?” kabi savollar o‘ylantirayotgani tabiiy.
Qolaversa, kecha ayrim mahalliy saytlarda Saudiya Arabistoni Ulamolari Kengashi raisi va Ilmiy tadqiqotlar boshqarmasi boshlig‘i muftiy Abdulaziz Shayxning bu yilgi Ramazon hayiti namozini uyda o‘qishga ruxsat bergani to‘g‘risida e’lon qilingan fatvosi haqida xabarlar tarqaldi.
Xo‘sh, mamlakatimizda ham Abdulaziz Shayxning fatvosiga rioya qilinadi?
Avvalo, ta’kidlash joizki, yurtimizda hanafiy mazhabiga qat’iy rioya qilinadi. Saudiya arabistoniliklar esa hanbaliy mazhabini tutishgan. Shu bois, o‘quvchiga tushunarli bo‘lishi uchun bu masalaga oydinlik kiritishni lozim topdik.
Xabaringiz bor, bugun O‘zbekiston musulmonlari idorasi Ulamolar Kengashining 2020 yil Ramazon hayitini nishonlash to‘g‘risidagi Bayonoti e’lon qilindi.
Unga ko‘ra, masjidlarda karantin davrida vaqtincha jamoat namozlari to‘xtatilgani inobatga olinib, Ramazon hayiti namozini o‘qish mo‘min-musulmonlarning zimmasidan soqit bo‘lgani qayd etilgan. Yurtdoshlarimizga hayit kuni quyosh terak bo‘yi ko‘tarilgandan keyin o‘z xonadonlarida to‘rt rakatli nafl namozi o‘qishlari tavsiya etiladi.
Bilasiz, dinimizda ham bir narsa dalil-hujjatga asoslanadi. Hanafiy mazhabimizga ko‘ra, hayit namozini biror uzr sababli masjidda katta jamoat bilan ado etish imkoni bo‘lmasa, uni uyda alohida jamoat bilan o‘qish joiz emas.
Mazhabimizning mo‘tabar fiqhiy manbai bo‘lgan “Bahrur roiq” asarida bunday deyiladi: “Imom bilan birga iyd namozini ado etish imkoni bo‘lmasa, u qazo qilinmaydi. Chunki shariatimizda iyd namozini ma’lum shartlarga ko‘ra o‘qish ma’lum bo‘lib, yolg‘iz o‘quvchi kishi uchun ushbu shartlar mukammal bo‘lmaydi”.
Hayit namozi durust bo‘lishi uchun hayit namozi o‘qilishiga umumiy ruxsat (izni omma) bo‘lishi va hayit namozini odamlarga muftiy tomondan tayinlangan kishi o‘qib berishi kerak. Hayit namozi uyda o‘qilganda mana shu shartlar topilmaydi. Buning natijasida namoz durust bo‘lmaydi. Bu haqda Ibn Obidin rahimahulloh bunday deydilar: “Umumiy ruxsat – jome masjidi ochilib, odamlar kirishiga ruxsat bo‘lishidir. Hatto, agar masjidda bir jamoat yig‘ilib, eshikni yopib olib juma (yoki hayit) namozini o‘qisalar, namozlari durust bo‘lmaydi” (“Raddul muhtor” kitobi).
“Majma’ul anhur” kitobida yozilishicha: “Hayit namozi Zuho namozi o‘rniga qo‘yilgan. Hayit namozi biror uzr sababli o‘qilmay qolsa, ikki yoki to‘rt rakat nafl namoz o‘qish mustahab bo‘ladi. To‘rt rakat o‘qigan afzal”.
Demak, biz bu yil koronavirus infeksiyasi tufayli joriy etilgan karantin sababli uylarimizda hayit namozi o‘rniga nafl namoz o‘qiymiz.
Fursatdan foydalanib, barcha yurtdoshlarimizni Ramazon hayiti munosabati bilan samimiy muborakbod etamiz. Barchamiz uyda, oila davrasida qolib, karantin qoidalariga qat’iy rioya qilgan holda bayramni nishonlaymiz. Zero, dinimizda zararni daf qilish foydani jalb qilishdan oldinga qo‘yiladi.
Nuriddin XOLIQNAZAROV,
Toshkent shahar bosh imom-xatibi
Iymon 
Namoz 
Ro'za 
Zakot 
Haj 
Qur'on 
Islom saboqlari 
Aloqa 
