Sayt test holatida ishlamoqda!
11 Iyun, 2025   |   15 Zulhijja, 1446

Toshkent shahri
Tong
03:05
Quyosh
04:49
Peshin
12:28
Asr
17:38
Shom
19:59
Xufton
21:37
Bismillah
11 Iyun, 2025, 15 Zulhijja, 1446

Ro‘za hikmatlaridan bilishni istaysizmi? (Tanlovga)

09.05.2020   2559   4 min.
Ro‘za hikmatlaridan bilishni istaysizmi? (Tanlovga)
  1. Ro‘za tutgan kishining taqvodorligi ziyodalashadi. Alloh taolo Qur’oni karimda ro‘zani oldingi ummatlarga farz qilganidek, ushbu ummati Muhammadiyyaga ham farz qilganini aytib, oyatning so‘ngida albatta taqvodor bo‘lasizlar deb ta’kidladi. Ro‘za tufayli insonda Robbisini ko‘rib turganligini his qilish kuchi, U zotdan qo‘rqish hissi yanada ziyodalashadi. Ro‘za tutish bilan banda Robbisiga bo‘ysunib, buyrug‘iga “labbay”, deb itoat qilgan bo‘ladi.
  2. Ro‘za ko‘zni nomahramlarga nazar solishdan saqlovchi, yomonliklarga undovchi shaytoniy nafsini susaytiradigan asosiy omillardandir. Chunki uning yordamida inson nafsining har qanday xohish-istaklariga g‘olib keladi. Bu bilan insonning qiyinchilik, mashaqqatlarga bardosh berish, sabr qilish tajribasi oshadi. 
  3. Ro‘zaning yana bir hikmati nochor, miskin, faqirlarni holatini eslatishdir. Kishi och, chanqoq bo‘lmas ekan, faqirlar chekadigan qiyinchiliklarni qayerdan bilsin! Ro‘za tutgan inson ochlik, chanqoqlik alamini totib ko‘rib, bechora holdagilarni qanday kun kechirayotganini his etadi. Turmushimizda to‘kin-sochin, farovon hayot kechirar ekanmiz, ko‘p holatlarda, qarindosh-urug‘, qo‘ni-qo‘shni, atrofimizdagi insonlarning holati qay darajada kechayotganini, loaqal bir marotaba eslab qo‘yish yodimizdan ko‘tarilib qoladi. Ko‘cha-ko‘yda, avtobusda, metroga tushganimizda bozorga borganimizda, umuman olganda ko‘plab o‘rinlarda ibrat olishimiz kerak bo‘lgan holatlarga duch kelamiz-u, ammo e’tibor bermasdan o‘tib ketaveramiz. Shuning uchun ham xalqimizda “Qorni to‘qning qorni och bilan nima ishi bor” degan ibora bejiz aytilmaydi. Haqiqatdan ham ba’zida bechorahol kishilarning oldidan o‘tib ketadigan bo‘lsak, ular ham biz kabi inson, ular ham biz kabi farovon hayot kechirishni istashlarini, ularning oldilaridagi jajji farzandlari, bizning farzandlarimiz kabi ota-onaning mehriga, atrofdagilarning e’tiboriga loyiq ekanlarini unutib qo‘yamiz. Ha, inson unutuvchan va ba’zan noshukr bo‘ladi, chunki kecha yaqinda o‘zining holati ham shunday bo‘lganini, o‘zi ham boshqalarning ko‘magiga muhtoj bo‘lganida: “Men ham qachon o‘zgalarga o‘xshab ko‘nglim tusagan narsani yeyman”, deb Alloh taologa duo qilib yolvorganini esidan chiqaradi. Yoki bo‘lmasa, umri davomida to‘qchilikda yashab, taqdiri ilohiy bilan o‘zining boshiga ham shunday kunlar tushib qolishi mumkinligi haqida o‘ylab ham ko‘rmaydi. Shuning uchun ham yuqorida ta’kidlab o‘tganimizdek, ro‘za insonni muruvvatga, o‘zgalarga, xususan bechora hollarga e’tibor qaratishga undaydi. Kim o‘zida rahm-shavqat sifatini shakllantirish va mustahkamlashni xohlasa ro‘za tutsin! 
  4. Yana bir hikmati – uzoq-yaqindagi barcha musulmonlarni Ramozon oyida ro‘za tutishga birlashtirishdir. Bir vaqtda ro‘zani niyat qilib, bir vaqtda ro‘zalarini ochadilar. Shu bilan ham ma’nan, ham hissan barcha ummatning yakdilligi ro‘yobga chiqadi. 
  5. Ro‘zaning navbatdagi hikmati, ro‘za badan uchun sihat-salomatlik garovidir. Ro‘zador ro‘za tutishi sababli, o‘z sog‘lig‘ini tiklab oladi. Bugungi kunga kelib butun dunyoda ro‘za nafaqat sog‘liqni saqlash uchun, balki bemorlarni davolash uchun ham o‘ta zarur omil ekanligi oshkora aytilmoqda. Yaqinda Rossiya olimlari ro‘za tutish yo‘li bilan davolangan bemorlar ro‘yhatini e’lon qilishdi. Natija kishini hayratga soladigan darajada muvaffaqiyatli edi. Hatto saraton kasaliga mubtalo bo‘lganlar ham mana shu yo‘l bilan shifo topishibdi. Ro‘za turli kasalliklarga davo bo‘lishi bilan birga badandagi yomon, keraksiz yog‘larni, xolerik-safro, flagmatik-balg‘am, sangvinik-qon, melanxolik-qora o‘tlarni ketkazadi. Qonni musaffo qiladi, oshqozonni yaxshilaydi. Natijada ro‘zador ancha yengillashib qoladi, zehni o‘tkir, xotirasi kuchli, irodasi mustahkam bo‘ladi. Ko‘plab tibbiyot mutaxassislari: “Ro‘za tutish badanning sog‘lom va quvvatli bo‘lishiga sabab bo‘ladi”, deb ta’kidlaydilar.
  6. Ro‘za tutgan kishining gunohlari tutgan ro‘zasi sababli mag‘firat qilinadi. 
  7. Ro‘za tutgan kishi o‘z ro‘zasi sababli farishtalar sifati ila sifatlanadi. Ma’lumki, yemaslik, ichmaslik va jinsiy yaqinlik qilmay, doimo toatda bo‘lish farishtalarga xos sifatdir. Ro‘za tutgan inson o‘zining ro‘zadorligi bilan aynan ana shu sifatlarga sohib bo‘ladi.

 

G‘iyosiddin HABIBULLOH ,

Muhammad al-Beruniy o‘rta maxsus

islom bilim yurti mudarrisi.

 

Boshqa maqolalar

Olimga nimani nasihat qilaman?

09.06.2025   3231   2 min.
Olimga nimani nasihat qilaman?

Bismillahir Rohmanir Rohiym.
Alloh taologa bitmas-tuganmas hamdu sanolar bo‘lsin.
Payg‘ambarimizga mukammal va batamom salavotu durudlar bo‘lsin.

Sayyid Sulaymon Nadaviy rahmatullohi alayhning ilm va fazllari mashhur bo‘layotgan va shuhrat qozonayotgan edi. U kishi o‘zlarining voqealarini quyidagicha so‘zlab beradilar: «Men «Siyratun-Nabiy sollallohu alayhi vasallam» kitobini olti jild qilib tamomladim. «Muhtaram Zotning siyratlaridagi biror jilva yoki ko‘rinish mening hayotimda ham bo‘lganmi yoki yo‘q? Agar bo‘lmagan bo‘lsa, u holda qanday bo‘ladi?» degan o‘y qayta-qayta qalbimda tinchlik bermas edi. Shu maqsad uchun Allohning biror valiysini qidirdim.

Thana Bhavandagi xonaqohda yashaydigan va Alloh taolo fayzlarini taratib qo‘ygan Mavlono Ashraf Ali Tahonaviy hazratlari haqida eshitgan edim. Shunday qilib, bir kuni Thana Bhavanga borishni niyat qildim va safarga chiqdim. Borib, hazrat bilan ko‘rishdim va bir necha kun u yerda turdim. Ortga qaytayotganimda hazrat Tahonaviy rahmatullohi alayhga: «Hazrat! Biror nasihat qiling», dedim. U zotning xayollariga o‘sha payt: «Shunday katta allomaga nima nasihat qilaman? Ilm va fazli butun dunyoga mashhur bo‘lsa», degan o‘y kelibdi. Keyin: «Ey Alloh! Qalbimga uning uchun ham foydali bo‘lgan va mening uchun ham foydali bo‘lgan narsani sol», deb duo qilibdi. Shundan keyin hazrat Tahonaviy rahmatullohi alayh Sayyid Sulaymon Nadaviy rahmatullohi alayhga xitob qilib: «Ey birodar! Bizning yo‘limizda boshidan oxirigacha o‘zingizni xokisor tutishingiz kerak», debdilar.

Sayyid Sulaymon Nadaviy rahmatullohi alayh aytadilar: «Hazrat Tahonaviy rahmatullohi alayh bu so‘zlarni aytayotganlarida qo‘llarini ko‘ksilariga olib borib, past tarafiga bir zarba berdilar, zarba xuddi mening qalbimga tushgandek bo‘ldi».

Hazratimiz Doktor Abdulhay rahmatullohi alayh aytadilar: «Bu voqeadan keyin Sayyid Sulaymon Nadaviy rahmatullohi alayh o‘zlarini shunday xokisor tutdilarki, uning misli topilishi qiyin edi. Bir kuni qarasam, xonaqohning tashqarisida hazrat Sayyid Sulaymon Nadaviy rahmatullohi alayh majlisga kelganlarning oyoq kiyimlarini tartiblayotgan ekanlar. Shunday tavoze’ va muhabbatni Alloh taolo u kishining qalbida paydo qildi va keyin yuksak darajalarga ko‘tarib qo‘ydi».

«Nasihatlar guldastasi» kitobidan