Butun dunyoni tashvishga solayotgan koronavirus infeksiyasi 160 dan ortiq mamlakatda tarqalgani, kasallanganlar soni 190 ming nafarga yetgani, 7,5 ming o‘lim holati qayd etilgani har bir kishini yanada hushyor bo‘lishga, uning oldini olish tadbirini ko‘rishga undaydi.
Mana shunday yuqumli xastaliklarni tez orada insoniyat boshidan aritish borasida Qur’oni karim, hadisi shariflar va mo‘tabar manbalarda duoyu tazarrular o‘qish bayon etilgan.
Shu bois, O‘zbekiston musulmonlari idorasi tashabbusi bilan bir qator xayriya ishlarni boshlab yuborildi. Jumladan, Qoraqalpog‘iston Respublikasi, viloyatlar va Toshkent shahrida jonliqlar so‘yilib, go‘shtlari kam ta’minlangan oilalar, yordamga muhtoj kishilar, duosi mustajob insonlarga va mehribonlik uylariga xayriya qilish ishlari boshlandi.
Imom-xatiblar va imom noiblari tomonidan 20 mart kuni “Najot so‘rash” namozini ado etib, ibodatlardan so‘ng “Solatun nojiya”, “Solatun noriya”, “Hasbunallohu va ni’mal vakil” kabi duolar, iltijolar qilinadi.
“Solatun nojiya (tunajjino)” duosi
اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى سَيِّدِنَا مُحَمَّدٍ صَلاَةً تُنَجِّينَا بِهَا مِنْ جَمِيعِ الأَهْوَالِ وَالآفَاتِ وَتَقْضِي لَنَا بِهَا جَمِيعَ الْحَاجَاتِ وَتْطَهِّرُنَا بِهَا مِنْ جَمِيعِ السَّيِّئاتِ وَتَرْفَعُنَا بِهَا عِنْدَكَ أَعْلَى الدَّرَجَاتِ وَتُبَلِّغُنَا بِهَا أَقْصَى الْغَايَاتِ مِنْ جَمِيعِ الْخَيْرَاتِ فِي الْحَيَاةِ وَبَعْدَ الْمَمَاتِ
“Allohumma solli ala sayyidina Muhammadin solatan tunajjina biha min jami’il-ahvaali val aafaati va taqziy lanaa biha jamiy’al hajaati va tutohhiruna biha min jamiy’is-sayyiaati va tarfauna biha i’ndaka a’lad-darojaati va tuballig‘unaa biha aqsol-g‘oyati min jamiy’il-xoyroti fil hayati va ba’dal mamaati.”
Ushbu duoni o‘qish orqali Hazrati Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallamga ko‘p salovot aytish iltijolarning ijobat bo‘lishi, mushkullarning kushoyish etilishiga sabab ekani haqida rivoyatlar kelgan. Hazrat Umar ibn Xattob raziyallohu anhu: “Nabiy sollallohu alayhi vasallamga salavot aytmas ekansan, qilgan duoying yer va osmon o‘rtasida to‘xtab turadi, undan biror narsa ko‘tarilmaydi”, deganlar (Imom Termiziy rivoyati).
Mashhur olim Zayniddin Iroqiy: “Ushbu rivoyat garchi Umar raziyallohu anhudan rivoyat qilingan bo‘lsa-da, odatda bu kabi xabarlar kishining fikridan kelib chiqib aytilmasligi jihatidan marfu’ – Rasululloh sallallohu alayhi vasallam aytganlari hukmidadir”, degan.
Hibbon ibn Munqiz roziyallohu anhudan rivoyat qilingan hadisda bunday deyiladi: «Bir kishi “Ey Allohning rasuli, duoyimni uchdan birini sizga salavot aytish uchun ajratayinmi?” dedi. U zot: “Agar xohlasang, mayli”, dedilar. “Uchdan ikkisini ajratsamchi?” dedi. “Mayli”, dedilar. “Hammasini ajratsamchi?” dedi. “Unda dunyo va oxiratingdagi g‘am-tashvishingga Alloh kifoya qiladi”, dedilar» (Imom Tabaroniy rivoyati).
“Solatun noriya” duosi
اَللّٰهُمَّ صَلِّ صَلَاةً كَامِلَةً وَسَلِّمْ سَلَامًا تَامًّا عَلٰى سَيِّدِنَا مُحَمَّدٍ الَّذِى تَنْحَلُّ بِهِ الْعُقَدُ، وَتَنْفَرِجُ بِهِ الْكُرَبُ، وَتُقْضٰى بِهِ الْحَوَآئِجُ، وَتُنَالُ بِهِ الرَّغَائِبُ، وَحُسْنُ الْخَوَاتِمِ، وَيُسْتَسْقَى الْغَمَامُ بِوَجْهِهِ الْكَرِيْمِ، وَعَلٰى اٰلِهِ وَ صَحْبِهِ فِي كُلِّ لَمْحَةٍ وَنَفَسٍ بِعَدَدِ كُلِّ مَعْلُوْمٍ لَّكَ
“Allohumma solli solatan kaamilatan va sallim salaman taamman a’la sayyidina Muhammadinil-laziy tanhallu bihil uqad va tanfariju bihil kurab, va tuqzo bihil havaaij, va tunaalu bihir-rag‘ooib va husnul-havatim. Va yustasqol g‘amam bi-vajhihil-karim va ala aalihi va sohbihi fi kulli lamhatin va nafasin bi-a’dadi kulli ma’lummil-lak”.
“Solatun noriya” duosi tariqat peshvosi Shayx Ahmad Rifoiy quddisa sirruhudan naql qilingan bo‘lib, u zotning tavsiyalari asosida ba’zi ixlosmandlar tomonidan hozirga qadar o‘qib kelinadi. Ayniqsa, bu duo 4444 marta o‘qilishi natijasida Alloh taoloning inoyati ila hojatlarning baroridan kelishi, duolar ijobat bo‘lishi ko‘pchilik tomonidan e’tirof etilgan.
Shuningdek, zamonamiz allomasi, faqihi, Shayx Muhammad Taqiy Usmoniy hafizahulloh bunday paytlarda 3 martadan “Fotiha”, “Ixlos” suralari va حَسْبُنَا اللهُ وَنِعْمَ الْوَكِيلُ – “Hasbunallohu va ni’mal vakil” duolarini o‘qishni tavsiya etdilar.
O‘zbekiston musulmonlari idorasi tasarrufidagi diniy ta’lim muassasalarining ustoz va talabalari o‘z uylarida Qur’oni karimni 70 marta xatm qilishga kirishdilar. Shu bilan birga, Imom Buxoriyning “Al-Jome As-Sahih” asarini ham o‘qishyapti. Imom Termiziy rivoyat qilgan hadisi sharifda Nabiy sollallohu alayhi vasallam: «Alloh taolo: «Kimni Qur’on va Mening zikrim Mendan (narsalarni) so‘rashdan to‘sgan bo‘lsa, unga so‘rovchilarga bergan narsamdan afzalini berurman», deb marhamat qilgan» dedilar (Imom Termiziy rivoyati).
Qur’oni karim xatm qilib bo‘lingach, Imom Buxoriyning “Al-jome as-sahih” asari o‘qib tugatilgach eng tabarruk ulamolar ishtirokida xatmi Qur’onlar, salavotlar ijobatini so‘rab, yakuniy duolar qilinadi. Xuddi shu tarzda respublikamizning barcha viloyatlarida ham shunday xayrli ishlar va duoyu tazarrular ado etiladi.
Bu ish ham quyidagi hadisi muborakka hamohangdir. Hazrati Payg‘ambar alayhissalom «Bir qavm jamlansa, ba’zisi duo qilsa va qolganlari “omin”, desa, albatta, Alloh taolo ularni ijobat qiladi», deganlar (Imom Tabaroniy rivoyati).
Saudiya Arabistonidagi hamkor shirkatlar vakillari ham Makkai mukarramadagi Harami sharif – Baytulloh va Madinai munavvaradagi Masjid an-Nabiy kabi iltijolar shaksiz qabul bo‘ladigan muborak maskanlarda duo-tazarruda bo‘lishlari ko‘pchiligimizni mamnun etadi.
O‘z navbatida, xalqimizni mana shunday sinovli damlarda jips bo‘lib, oila davrasida, farzandu arjumandlar birla zikr, istig‘for va baloni daf bo‘lishi uchun duoyu tazarruda bo‘lishlarini ayni muddaodir.
Buyuk va Hakim Zot Alloh taolodan ushbu sinovlardan muvaffaqiyatli o‘tishimizda yordam va rahmat so‘raymiz. Allohim barchalarimizni ushbu kasallikdan o‘z panohida asrasin, bermorlarga komil shifo bersin!
O‘zbekiston musulmonlari idorasi Matbuot xizmati
“Mazhab” so‘zi arabcha so‘z bo‘lib, “yo‘l”, “yo‘nalish” ma’nolarini bildiradi. Shar’iy istilohda esa, “biror diniy masala, muammo bo‘yicha muayyan mujtahid olimning fatvo chiqarish yo‘lidir”. Sahoba va tobe’inlar davrida mazhablar ko‘p bo‘lgan. Ammo vaqt o‘tishi bilan ular orasida to‘rt yirik: hanafiy, molikiy, shofeiy, hanbaliy mazhablari rivoj topgan. Mazkur to‘rt mazhab vujudga kelishining asosiy omili – bular qolgan mazhablarning ta’limotini ham tadqiq qilib, qamrab olganidir.
Bu haqda alloma Ibn Rajab o‘zining “To‘rt mazhabdan boshqaga ergashganga raddiya” asarida quyidagi so‘zni aytganlar: “Ko‘plab mazhablar orasidan aynan to‘rt mazhab saqlanib qolishi xuddi Qur’oni karimning yetti qiroatidan faqat bittasi qolganiga o‘xshaydi. Payg‘ambar sallallohu alayhi vasallamga Qur’oni karim yetti xil lahjada nozil bo‘lgan. Keyinchalik islom dini atrofga keng yoyilib, musulmonlarning soni ortib bordi va qiroat borasida ular o‘rtasida ba’zi ixtiloflar kelib chiqqach, Usmon ibn Affon raziyallohu anhu mus'hafni yetti qiroatdan faqat bittasining lahjasida yozdirishga qaror qildi. Oqibatda bugun yer yuzi musulmonlari Qur’onni faqat bitta mus'hafdan ya’ni, Usmon mus'hafida yozilgan xatidan o‘qiydigan bo‘ldi. Demak, ko‘plab mazhablar orasidan faqat to‘rttasining saqlanib qolgani asrlar davomida insonlarni turli ziddiyatlar va ixtiloflardan himoya etishda asos bo‘lgan”.
Mazkur to‘rt mazhabning to‘g‘riligi va haq ekanligi haqida barcha musulmon ummati ijmo, ittifoq qilganlar.
Alloma Ibn Rajab rahmatullohi alayh yana shunday deydi: “Alloh taolo shariatni saqlash va dinni muhofaza qilish uchun o‘z hikmati bilan odamlar ichidan to‘rt zabardast imomlarni chiqarib berdi. Ularning ilmu ma’rifatda bir martabaga erishganlarini va chiqargan fatvo va hukmlarini haqiqatga o‘ta yaqinligini barcha ulamolar bir ovozdan e’tirof qilganlar. Barcha hukmlar o‘shalar orqali chiqariladigan bo‘ldi. Bu narsa mo‘min bandalar uchun Alloh taoloning lutfu karami va marhamati bo‘ldi”.
Ulamolarimiz fiqhiy mazhablar imomlarini va ularning ishlarini quyidagi misol bilan tushuntiradilar: “Allohning roziligiga erishib, jannatiy bo‘lish xuddi tog‘ning cho‘qqisiga chiqishdek bo‘lsa, mazhab imomlari – Qur’on, hadis va shularga asoslangan manbalardan foydalanib, cho‘qqiga chiqishning eng oson va bexatar yo‘lini topib, belgi qo‘yib, osonlashtirib qo‘ygan kishilardir. Cho‘qqiga chiquvchilar mazkur buyuk to‘rt imom ko‘rsatgan yo‘ldan birini tutsalar osongina, qiynalmasdan maqsadiga erishadi”.
Imom Badruddin Zarkashiy “Bahrul muhit” kitobida shunday yozadi: “Musulmonlarning e’tirof qilingan to‘rt mazhabi haqdir va undan boshqasiga amal qilish joiz emas”.
Imom Ali ibn Abdulloh Samhudiy o‘zlarining “Iqdul farid fi ahkomit-taqlid” nomli asarlarida shunday deganlar: “Bilingki, ushbu to‘rt mazhabdan birini ushlashda katta foyda bor. Undan yuz o‘girishda esa, katta muammo va ixtiloflar bor. Bir mazhabda yurishdagi foydalardan biri – sahoba va tobe’inlarning shariat ilmini o‘rganishdagi odatlariga ergashishdir. Chunki, tobe’inlar shariat ishida bir-birlariga yoki sahobalarga ergashar edi, sahobalar esa, bir-birlariga yoki Rasulullohga ergashganlar”.
U zot yana shunday deganlar: “Bir mazhabda yurishdagi foydalardan yana biri – Payg‘ambarimiz sallallohu alayhi vasallam marhamat qilgan quyidagi hadisga amal qilish bor: ya’ni: “Agar ixtilofni ko‘rsangiz, o‘zingizga ko‘pchilik tomonini lozim tuting” (Imom Ibn Moja rivoyati).
To‘g‘ri mazhablardan faqat mana shu to‘rttasi qolgan ekan, ularga ergashish katta jamoaga ergashish hisoblanadi.
Shamsuddin Xapizov,
Namangan tumani "Halil hoji" jome masjidi imom-xatibi
Manba: @Softalimotlar