Ajdodlar ruhiga hurmat xalqimizning eng oliy fazilatlaridan biridir. Xotira shunday ruhiy-ma’naviy, insonning insonligini anglatuvchi, uni o‘tmish va kelajak bilan bog‘lab turuvchi buyuk qadriyat, ilohiy qudratdir.
Joriy yilning 10 fevral kuni Hadis ilmi maktabida ulug‘ mutafakkir, so‘z mulkining sultoni Nizomiddin Mir Alisher Navoiy tavalludining 579 yilligi munosabati bilan “Navoiyni yod etib” mavzusida ma’naviy-ma’rifiy tadbir o‘tkazildi.
Mazkur tadbir ikki qismda tashkil etildi. Dastlab Maktab majlislar zalida o‘qituvchi va talablar uchun “Navoiy ijodini anglash” mavzusida ilmiy-ma’rifiy davra suhbati tashkil etildi. Ilmiy majlisga Imom Buxoriy xalqaro ilmiy-tadqiqot markazidan direktor Bosh maslahatchisi, falsafa fanlari doktori, professor B.To‘rayev, Diniy-ma’rifiy tadbirlar bo‘limi boshlig‘i filalogiya fanlar nomzodi, dots.nt O.Rustamov, Samarqand davlat universiteti 2 kurs magistranti A.Sobirov ishtirok etdi.
Tadbir avvalida maktab rektori O.Yusupov so‘zga chiqib, respublikamizda Navoiy hazratlarining ijodini o‘rganish bo‘yicha amalga oshirilayotgan ilmiy tadqiqotlar va amaliy ishlar, mutafakkir zotning tavalludiga bag‘ishlab o‘tkazilayotgan ma’naviy-ma’rifiy tadbirlar haqida ma’lumot berdi.
Shundan so‘ng professor B.To‘rayev Alisher Navoiyning “Munojaat” asarining yozilish tarixi va asarda keltirilgan nazmiy baytlarning mazmun-mohiyati haqida, dots.nt O.Rustamov Alisher Navoiy qurdirgan ma’rifiy-madaniy inshoatlar, islom ma’rifatini anglashda Xoja Ahror Vali bilan muloqotlari to‘g‘risida so‘z yuritdi.
Albatta, Navoiyxonlik kechalarini g‘azal va baytlarsiz tasavvur qilib bo‘lmaydi. Ushbu tadbirda tashrif buyurgan magistrant A.Sobirov Navoiy asarlardan g‘azallar o‘qib, ularni sharhlash asnosida baytlarda ilgari surilgan ilohiy ishq mavzusida ilmiy ma’ruza qildi.
Ilmiy-ma’rifiy davra suhbatidan so‘ng Maktab oshxonasida Alisher Navoiyni xotirlab Imom Buxoriy xalqaro ilmiy-tadqiqot markazi ilmiy xodimlari hamda maktab o‘qituvchi va talablar uchun ehson dasturxoni tashkil etildi. Tadbir yakunida xatmi Qur’on qilinib, diyorimizda o‘tgan barcha allomalar, xususan, mutafakkir bobomiz Alisher Navoiy hazratlariga baxshida qilindi.
J.Akramov
Hadis ilmi maktabi
O‘quv-uslubiy bo‘lim boshlig‘i
Har yangi kunning tongini ko‘rganingizda qalbingizni zikr ila to‘ldiring. Iymon zikrlariga quloq tutar ekansiz, borliq Yaratgan Zot sari talpinayotganini his qilasiz. Alloh taolo aytadi: «...Mavjud bo‘lgan barcha narsa hamd bilan Unga tasbeh aytur...»[1]. Balki uyda, balki ko‘chada, qayerda bo‘lsangiz-da, Allohning zikriga shoshiling. Zikrlarni ko‘paytirganingiz sari Allohga bo‘lgan muhabbatingiz ortib boradi, osmonlaru yerning Xoliqi bo‘lgan Alloh taolodek buyuk Zot suyanchig‘ingiz ekanini anglaysiz...
Ushbu misralarni doim yodda tuting:
Gar ersa qalblar Xoliqin zikridin mosuvo,
Alar jasad ichidin joy olgan tosh kabi go‘yo.
Qalbingizni zabonsiz toshga aylantirib qo‘ymang.
Toshda na mehr va na his bor. Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallam: “Robbini zikr qiladigan bilan zikrdan yiroqda bo‘lgan kishi xuddi tirik bilan o‘lik kabidir” [2], deganlar.
Yana Nabiy alayhissalom: “Sizlarga amallaringizning eng xayrlisi va Sultoningiz huzurida eng pokiza, darajangizni yuqorilatadigan, sizlar uchun tillo-kumushlarni ehson qilgandan-da, dushmaningizga yo‘liqib, uning boshini tanasidan judo qilishingiz, u ham sizning kallangizni bo‘yningizdan uzib tashlashidan-da yaxshiroq amal qaysi ekanini bildirib qo‘yaymi?!” – dedilar. Sahobalar: ”Ha, ey Allohning Rasuli”, deyishdi. U zot: U Allohning zikridir”,3] dedilar.
Ubayd ibn Umayr aytadilar: “Mo‘minning amal daftaridagi hamd ila tasbeh – u bilan dunyo tog‘laricha tillo sudralib yurishidan xayrlidir”.
Nabiy alayhissalom yana boshqa bir hadisda: «Alloh taoloning fazilat izlab kezib yuruvchi farishtalari bo‘lib, ular zikr aytib o‘tirilgan davralarni izlab yurishadi. Shu asnoda zikr bo‘layotgan davrani topishsa, farishtalar zikr halqasidagilar bilan birgalikda o‘tirishadi va bir-birlarini qanotlari bilan o‘rab olishadi, shu tarzda zikrdagi kishilar bilan dunyo osmonining orasi farishtalar bilan to‘lib ketadi. Zikr halqasidagi kishilar tarqalib ketishsa, farishtalar osmonga ko‘tarilib ketishadi.
Keyin Alloh taolo hammasini bilib turgani holda, ulardan: “Qayerdan keldinglar? – deb so‘raydi. Ular: “Biz yerdagi bandalaring oldidan keldik. Ular Senga tasbeh aytyaptilar, takbir, tahlil aytib, Senga maqtov yo‘llayaptilar va O‘zingdan so‘rashyapti”, deb javob qaytarishadi.
Alloh taolo: “Ular Mendan nimani so‘rayapti?” – deydi. Farishtalar javoban: “Sendan jannatingni so‘rashyapti”, deyishadi. Alloh taolo: “Ular jannatimni ko‘rishganmi?” – deya farishtalardan yana savol so‘raydi. Farishtalar javob berib: “Yo‘q! Ey Yaratgan Zot!” – deyishadi. Alloh subhanahu va taolo yana: “Mabodo ular jannatimni ko‘radigan bo‘lsalar, holat qanday bo‘ladi-ya?” – deydi. Farishtalar: “Ular yana Sendan panoh tilashyapti”, deyishadi. Alloh taolo savol tariqasida: “Nimadan panoh berishimni so‘rashyapti?” – deydi.
Ular: “Jahannamingdan, ey Yaratgan Zot!” – deb javob qaytarishadi. “Ular do‘zaximni ko‘rganmi?” – deb so‘raydi Alloh taolo. Javob qaytarib: “Yo‘q!” – deyishadi ular.
Alloh taolo: “Ular do‘zaximni ko‘rishsa qanday bo‘larkin?” – deydi.
Farishtalar: “Ular yana Sendan mag‘firat qilishingni so‘rashyapti”, deyishadi.
Alloh taolo: “So‘zsiz ularning gunohlarini kechirdim, ularga so‘rovlarini ato etdim va panoh tilagan narsalaridan ularni O‘z panohimga oldim”, deydi.
Farishtalar: “Ey Yaratgan Zot! Ular orasida falonchi, o‘ta xatokor qul ham bor. U o‘tib keta turib ularning oldiga o‘tirib oldi”, deyishadi. Alloh taolo shunday deya marhamat qiladi: “Uni ham kechirdim! Ular hammajlislari badbaxt bo‘lmaydigan kishilardir”, deydi»[4], dedilar.
[1] Isro surasi, 44-oyat.
[2] Imom Muslim rivoyati.
[3] Imom Termiziy rivoyati.
[4] Imom Muslim rivoyati.