1. Uyga kirish va chiqish odobi
Uyingizga kirish va chiqishda xushmuomalalik va chiroyli tadbir ila harakatlaning. Qachon uyga kirsangiz yoki chiqsangiz eshikni qattiq yopmang yo bo‘lmasa kuch ila o‘zi yopiladigan holda qoldirmang! Chunki, bu ishlar obro‘ e’tiborga sazovor bo‘linadigan Islom ko‘rsatmasiga to‘g‘ri kelmaydi. Balkim! Oisha roziyallohu anhodan Rasululloh sollallohu alayhi va sallamning: "Muloyimlik nimada bo‘lsa ziynatlaydi, muloyim bo‘lmagan esa mahrum bo‘ladi"-degan so‘zlarini eshitgandirsiz.
2. Xonadoningizga kirish va chiqishda salom bering!
Agar xonadoningizga kirsangiz yoki chiqsangiz uyda erkakmi, ayolmi, kim bo‘lsa ham musulmonlar salomi ila salom bering! Ya’ni: "Assalomu alaykum va rohmatullohi va barokatuh". Ushbu salomni "xayrli tong" va shu kabilarga almashtirmang! Chunki, bu Islom shiorini nobud etishdir.
Rasululloh sollallohu alayhi vasallam so‘zlari va fe’llarini musulmonlarga tasvirlab, buyuk xodimlari Anas roziyallohu anhuga quyidagicha ta’lim berganlar. Anas roziyallohu anhu aytadilar: Rasululloh sollallohu alayhi vasallam menga: "Ey bolajonim! Uyingga kirsang salom ber! Senga ham, ahli oilangga ham baraka bo‘ladi"-dedilar. (Termiziy rivoyati).
Tobe’inlarning eng buyuklaridan biri Qatoda rohimahulloh aytadilar: "Uyingizga kirsangiz, ahlingizga salom bering! Chunki, ular sizning salomingizga eng haqli zotlardir". Abu Hurayra roziyallohu anhu aytadilar: Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: "Birortangiz majlisga borsa, salom bersin! U yerdan turmoqchi bo‘lsa, salom bersin! Birinchi salom ikkinchisidan a’lo emas!(ya’ni: fazilat, savobda birdek)"-dedilar.
"Min odobul Islom" kitobidan
Mir Arab oliy madrasa talabasi
Muhammadyunus Muhammadmuso o‘g‘li tarjimasi
Bismillahir Rohmanir Rohiym.
Alloh taologa bitmas-tuganmas hamdu sanolar bo‘lsin.
Payg‘ambarimizga mukammal va batamom salavotu durudlar bo‘lsin.
Imom Bayhaqiy, Ibn Munzir va al-Hokim Abu Imron al-Juniydan rivoyat qiladilar:
«Umar roziyallohu anhu bir rohibning oldidan o‘tib ketayotib, to‘xtadi. Rohib chaqirildi va unga: «Bu mo‘minlarning amiri», deyishdi.
Bas, Umar unga sinchiklab qarab chiqdi. Rohibning tarkidunyo qilib, charchab-horib, qiynalgani ko‘rinib turar edi. Umar uning bu holini ko‘rib, yig‘ladi. Unga:
«Bu nasroniy!» deyishdi.
«Bildim, lekin unga rahmim keldi. Alloh azza va jallaning «Amal qiluvchilar, charchovchilar. Qizigan o‘tga kirurlar», deganini esladim. Uning charchab, ijtihod qilib turib, do‘zaxga kirganiga rahmim keldi», dedi Umar».
Zalolat yo‘lini tanlab, o‘zini behuda qiynab yurgan insonga rahmi kelib, yig‘lash uchun inson hazrati Umar roziyallohu anhuning qalbi kabi buyuk qalbga sohib bo‘lishi kerak. Alloh taoloning Iymon-Islom deb atalmish ulug‘ ne’matiga muyassar bo‘lgan Umar ibn Xattob roziyallohu anhu o‘zlariga yetgan baxt-saodatning boshqalarga ham nasib etishini chin musulmon sifatida juda ham istar edilar. Shuning uchun ham rohibni ko‘rganlarida chidab tura olmay, yig‘lay boshladilar. Atroflaridagi kishilar bu haqiqatni anglab yetmay, o‘zlaricha boshqacha ta’vil qildilar. Ular: «Hazrati Umar roziyallohu anhu bu odamning nasroniy ekanligini bilmasdan, havas qilib yig‘lamoqdalar», deb tushundilar. Ammo Umar ibn Xattob roziyallohu anhu uning kimligini bilganlari va shuncha o‘zini qiynagani bilan iymoni bo‘lmaganligi uchun do‘zaxga kirishini o‘ylab yig‘layotganlarini aytdilar.
«Hadis va hayot» kitobining 23-juzidan olindi