Sayt test holatida ishlamoqda!
24 Dekabr, 2025   |   4 Rajab, 1447

Toshkent shahri
Tong
06:21
Quyosh
07:47
Peshin
12:28
Asr
15:18
Shom
17:03
Xufton
18:22
Bismillah
24 Dekabr, 2025, 4 Rajab, 1447

Yuzni bakteriyadan saqlashning tabiiy va eng yaxshi usuli

05.08.2019   5447   3 min.
Yuzni bakteriyadan saqlashning tabiiy va eng yaxshi usuli

Journal of Hospital Infection nomli tibbiy jurnalda soqolni doim o‘tkir tig‘li asbob bilan qirib olishning zararlari haqida yangi tadqiqot xulosasi e’lon qilindi.

Unda aytilishicha, soqolni qirib olish yuzda ko‘rinar-ko‘rinmas jarohatlar paydo bo‘lishiga olib kelar ekan. Bunga sabab soqol orasidagi bakteriyalarning olingan tuk teshiklari orqali teri ostiga kirishidir.

Soqollilar va soqoli olinganlar ustida olib borilgan bu tajribaning ko‘rsatishicha, doim soqolni o‘sitirib yuradigan kishilar soqolini olib yuradiganlarga nisbatan bakteriya zarariga kamroq ro‘baro‘ bo‘lar ekanlar.

Ushbu rasmda soqol tuklari orasida tabiiy ravishda yashovchi bakteriya va viruslar ko‘k va sariq rangda berilgan. O‘tkir tig‘li ustara bilan soqolni olish esa ushbu viruslarning teri ostiga kirib olishiga, bu esa surunkali teri yaralari, toshmalar, husnbuzarlar va so‘gallarning ko‘payishiga olib kelishi mumkin ekan. Shu bois shifokorlar soqolni kamroq olishni, agar iloji bo‘lsa, soqolni olmay, qo‘yib yurishni maslahat bermoqdalar.

Tadqiqotchilar yana shunday xulosalarga ham kelishdiki, soqol kishining jozibali, hurmatli va viqorli ko‘rinishiga sabab bo‘lar ekan.

Shuningdek, “Neyshnl geografik” kanalida o‘tkazilgan tajribada soqol kishining ishonchliroq ko‘rinishiga ham sabab bo‘lishi aytilgan.

Ba’zilar o‘ylaganidek, soqol bakteriyalar uyasi emas.

Yuzini kun davomida bir necha marta yuvadigan odamning soqoli orasida zararli bakteriyalar bo‘lmaydi, qolaversa, yuz soqol sababli viruslar hujumidan himoyalangan holda bo‘ladi.

Biz musulmonlar kun davomida tahorat asnosida yuzimizni bir necha bor yuvamiz. Bu esa turli zararlardan himoyalanashimizga bois bo‘ladi.

Ha, aytgandek, soqol yuzni ultrabinafsha nurlar ta’siridan ham himoya qilib, teri saratonining oldini oladi.

Bundan tashqari soqol astma, allergiya kasalliklarining mikroblari og‘iz bo‘shlig‘iga tushib, o‘pkaga yetib borishining ham oldini oladi.

Qolaversa, qishning qahraton sovug‘ida soqol o‘ziga xos izolator vazifasini bajarib, yuz, jag‘ va og‘iz bo‘shlig‘ini sovuqda muzlashdan yoki sovuq urishidan himoyalanishiga sabab bo‘ladi.

Alloh taolo Qur’oni Karimda shunday marhamat qilgan:

وَمَا آتَاكُمُ الرَّسُولُ فَخُذُوهُ وَمَا نَهَاكُمْ عَنْهُ فَانتَهُوا وَاتَّقُوا اللَّهَ

“Payg‘ambar sizga nimani bersa, o‘shani olinglar va nimadan qaytarsa, o‘shandan qaytinglar. Allohdan qo‘rqinglar” (Hashr surasi, 7-oyat).

Alloh taolo bu oyati karimada biz bandalarini Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallamga itoat qilishga, u zot alayhissalom bergan, tavsiya qilgan narsalarini olib, qaytarganlaridan qaytishimizni va bu borada O‘zidan qo‘rqishimizni amr qilmoqda.

Barchamizga yaxshi ma’lumki, soqol qo‘yish Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallamning doimiy sunnatlaridandir. Bizning hanafiy mazhabimizda soqol qo‘yish vojib amal hisoblanadi. U zot sollallohu alayhi vasallam biz ummatlarini soqol qo‘yishga buyurganlar.

         Ibn Umar raziyallohu anhu rivoyat qiladilar: «Rasululloh sallallohu alayhi va sallam: «Mo‘ylabni qisqartirib, soqolni mo‘l qo‘yinglar!» — dedilar». Imom Buxoriy rivoyati.

Boshqa bir hadisda esa Nabiy sollallohu alayhi vasallam o‘nta narsa fitratdan (insonning tabiiy qiladigan ishlaridan) deb, shularning orasida soqol qo‘yib, mo‘ylabni qisqartirishni ham zikr qilganlar.

Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallam bizga yaxshiligi, foydalari bor amallarni qilishimizni amr etib, yomonligi, zararlari bor narsalarni qilishimizdan qaytarganlar. Shuning o‘ziyoq u zotning haq Payg‘ambar ekanliklariga yaqqol dalildir.

 

Abduddoim Kahel maqolasi va internet ma’lumotlari asosida Nozimjon Hoshimjon tayyorladi

Maqolalar
Boshqa maqolalar
Maqolalar

Ahli sunna val jamoa kimlardan iborat?

22.12.2025   6517   2 min.
Ahli sunna val jamoa kimlardan iborat?

Bu ummat boshidan oxirigacha bir aqida – ash’ariy-moturidiylik aqidasida edi. Mufassirlar, hadis shorihlari, fuqaholar, navh va lug‘at ulamolari, bularning deyarli barchasi e’tiqodda bir yo‘lni tutishgan edi. Bu gapni isbotlashga hojat yo‘q, bu haqiqat ekani kundek ravshan aksiomadir. Ulamolarning tarjimayi hollari haqida yozilgan kitoblar olimlarni bu mazhablarga madh va maqtov o‘laroq nisbat berganini ko‘rasiz. Buyuk ulamolar haqida ma’lumotlar keltirilganda Imom Falonchi, mazhabi shofe’iy, yo hanafiy, aqidada ash’ariy yo moturidiy, deyilgan. Ko‘pincha olimning tasavvufdagi tariqatiga ham to‘xtab o‘tiladi. Masalan, Imom Junayd tariqatida bo‘lsa, Junaydiy nisbati beriladi.

Bu odat yaqin-yaqingacha davom etib kelayotgan edi. Bunga birov e’tiroz ham bildirmagan, inkor ham qilmagan. Biron olim haqida gapirilar ekan, fiqhda to‘rt mazhabda qaysiga ergashishi, aqidada ash’ariymi moturidiymi qaysi manhajda ekani va tariqatdagi yo‘li bayon qilinmay qolmagan. 

Bu dastur ummatni sharqiyu g‘arbini, shimoliyu janubini ming yildan beri yagona qalbga, yagona fikr atrofiga jamlab keladi. Biron odam og‘risa, butun tana o‘sha kasal a’zo uchun qayg‘urib, davolashga kirishardi. 

Tariximizni ziynatlab turgan, bugungi sharmandaliklarni bir muncha to‘sib turgan tarixiy g‘alabalarimiz ham shu aqida, shu tafakkur vositasida qo‘lga kiritilgan.

Hittinda salibchilarni yer tishlatib, Quddusni qaytarib olgan Salohiddin Ayyubiy va uning qo‘shini ayni shu mazhab va tariqatlarda bo‘lishgan. Birontalari bugungi salafiylikni bilgan emas. 

Muzaffar Qutz, Zohir Beybars va ular bilan yelkadosh bo‘lgan Izz ibn Abdussalom kabi ulamolar mazhabda bo‘lishgan. Ayni Jolutda mo‘g‘ullarni tor-mor keltirishda ham asosiy qurolimiz birlik edi. O‘sha paytda boshini baland kerib: “Bid’atchisizlar, shirk keltiryapsizlar, qabrlarni ziyorat qilish shirk”, deb qichqiradigan shallaqilar bo‘lmagandi. 
 
Sulton Muhammadxon Fotih va uning qatoridagi olim va murshidlar dinda bir manhajni tutishgan edi. Kofirlar qo‘lida qolib ketgan shahar (Qustantiniya)ni fath qilib, mashhur hadisda kelgan bashoratga* noil bo‘lishdi. Ammo hadis musulmon ash’ariy-moturidiy qo‘mondon va uning qo‘shini haqida ekanidan qalblari yonib, hasad qilayotgan bugungi bemazhab toifalar hadisning tasdig‘ini buzib talqin qilishmoqda. (davomi bor)

Doktor Ahmad Muhammad Fozil,
Istanbuldagi Sulton Muhammad Fotih jome’asi,

islomiy ilmlar kulliyasi doktori

*Rasululloh sollallohu alayhi va sallam aytdilar: “Qustantiniya, albatta, fath qilinajak. Uning amiri naqadar yaxshi amir, qo‘shini naqadar yaxshi qo‘shin!”. (Imom Ahmad va Hokim rivoyati).

Hadis ilmi maktabi o‘qituvchisi
Abdulbosit Abdulvohid o‘g‘li tarjimasi

MAQOLA