Bismillahir rohmanir rohim
Salkam 2600 yillik tarixga ega bo‘lgan hamisha navqiron Buxoro mustaqillik yillarida yanada obod va ko‘rkam bo‘ldi. Uning qaysi bir go‘shasiga nazar solmang, ulkan ijodkorlik va bunyodkorlik ishlariga ko‘zingiz tushadi.
Buxoroi sharif hududida saqlanib qolgan, xalqimiz tomonidan asrlar davomida e’zozlanib kelinayotgan tarixiy yodgorliklar va me’moriy obidalar ham qaytadan ta’mirlanib, ba’zilari yangidan bunyod qilindi. Bugun nafaqat xalqimiz, balki dunyo jamoatchiligi kelib ko‘rsa, ma’naviy oziqlansa arziydigan muqaddas qadamjolar yanada ko‘rkamlashtilmoqda. Jumladan, Islom dinining ma’naviy va ma’rifiy maskani Buxoro viloyati “Jo‘ybori Kalon” o‘rta maxsus islom bilim yurti masjidi XVII asr holatiga qaytarildi.
Bilim yurti masjidi bezaksiz va ta’miri o‘zining asl holatidan o‘zgarib qolgandi. Hozirda masjid peshtoqi bezaklari bahor gullari rangidek islimiy naqshlar bilan bezatilgan. Masjid gumbazi Buxoro ganchkorlik maktabidagi iroqiy naqshlar bilan bezatildi.
Mashhur ganchkor usta Baxtiyor Hamroyev shogirdlari usta Ermuhammad Ro‘ziyev hamda usta Zavqiddin bilan islimiy va geometrik naqshlar asosida guldastalar, oq, ko‘k, yashil, zangori rangli bezaklar hamohangida mohirona ijod qilishdi. Naqshlarning yanada mukammal, jozibador bo‘lishiga o‘zlarining bebaho hissalarini qo‘shishdi.
Bilim yurti jamoasi XVI - XVII asrlarda madrasaning me’moriy bezaklari, rangtasviri jozibali va mo‘jizakorligi, hamda me’morchilik san’ati qanday yuksak e’tiborga ega ekanligi haqida umumiy tasavvur va tushuncha hosil qildilar.
Ota-bobolarimiz qurdirib, bizga meros qoldirgan obidalarni ta’mirlab asrash barchamizning burchimizdir.
Jo‘ybori Kalon o‘rta maxsus islom bilim yurti
ma’naviyat va ma’rifat ishlari mudir o‘rinbosari
Roxat Muhammadshoyeva
Cavol: Onanizm (qo‘l bilan shahvatni qondirish)ning hukmi haqida ma’lumot bersangiz. Undan keyin g‘usl qilish shartmi? Ro‘zaga ta’siri bormi?
Javob: Bismillahir Rohmanir Rohiym. Siz aytayotgan narsa shar’iy istilohda “istimno” – ya’ni shahvatini o‘z qo‘li bilan qondirish deyiladi. U shariatimizda harom amal sanaladi.
Alloh taolo Qur’oni karimda bunday deydi: “Ular avratlarini (haromdan) saqlovchidirlar. Illo, o‘z jufti halollari va qo‘l ostidagilar (cho‘rilar) bundan mustasnodir. Bas, albatta, ular malomat qilinuvchi emaslar. Bas, kimki shundan o‘zgani (harom qilingan narsalarni) istasa, bas, ana o‘shalar haddan oshuvchidirlar” (Mo‘minun surasi 5-7-oyatlar).
Qo‘l bilan shahvat qondirishning harom ekaniga ushbu oyati karima dalildir. Ulamolar kishi ayoli yoki qo‘l ostidagi cho‘rilaridan tashqari har qanday yo‘l bilan shahvatini qondirishi – haromdir va qattiq gunohkorlikka sababchidir, deydilar.
Ularning bu fikrlarini Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallamdan rivoyat qilingan: “Qo‘liga nikohlangan la’natlangandir” (Imom Bayhaqiy rivoyati) degan hadis ham qo‘llab quvvatlaydi.
Fiqh kitoblarida uylanishning bir necha darajalarini sanab o‘tilgan. Shulardan kishi agar zino qilib qo‘yish darajasiga borsa, uning uylanishi vojib ekanligi aytiladi. Uylanishga imkoni bo‘lmaganlarni Payg‘ambarimiz sollalohu alayhi vasallam ro‘za tutishga buyuradilar.
Qolaversa, Alloh taolo O‘zining Kalomida: “Nikoh (imkon)ni topa olmaganlar, to Alloh ularni O‘z fazlidan boy qilgunicha, iffatlarini saqlasinlar”, deya marhamat qiladi (Nur surasi, 33-oyat).
Bu tadbirlarning barchasidan ko‘zlangan maqsad insonni istimno kabi sof insoniy tabiatga zid bo‘lgan jirkanch ishdan tiyilishga undashdir. Qo‘l bilan shahvatni qondirish orqali maniy tushadigan bo‘lsa, g‘usl vojib bo‘ladi va ro‘za buziladi. Bu ishni qilgan odam Ramazondan keyin bir kun qazo ro‘za tutib beradi. Vallohu a’lam.
O‘zbekiston musulmonlari idorasi
Fatvo markazi