Barchamiz yaxshi bilamizki, Qadr kechasi yilning eng ulug‘ kechasidir. Bu kecha eng ulug‘ oy ichiga yashirilgan. U kechada qilingan ibodatlar, duolar, zikrlar Qadr kechasi mavjud bo‘lmagan boshqa ming oydan yaxshiroqdir. Bu haqida Qur’onda ochiq aytib qo‘yilgan. Alloh taolo shunday marhamat qiladi:
لَيْلَةُ الْقَدْرِ خَيْرٌ مِّنْ أَلْفِ شَهْرٍ
“Laylatul Qadr ming oydin yaxshiroqdir” (Qadr surasi, 3-oyat).
Qur’on nozil bo‘lgan bu kechada duolar ijobat bo‘ladi, amallarning savobi juda ulug‘ bo‘ladi. Bu kechada qilinadigan duo haqida hadisi shariflarda kelgan.
عن عائِشةَ رَضِيَ اللهُ عنها قالت: قلتُ: يا رسولَ اللهِ، أرأيتَ إنْ عَلِمْتُ أيُّ ليلةٍ ليلةُ القَدرِ، ما أقولُ فيها؟ قال: قُولي: اللَّهُمَّ، إنِكَّ عَفُوٌّ تُحِبُّ العَفوَ فاعْفُ عَنِّي
Oisha roziyallohu anhodan rivoyat qilinadi, u kishi aytdilar: «Ey Rasululloh, agar Qadr kechasi qaysi kecha ekanini bilsam (ya’ni, qadr kechasini topishga muvaffaq bo‘lsam), unda nima deb duo qilay?» dedim. U zot: «Allohumma innaka Afuvvun tuhibbul afva fa’fu ’anniy» deb ayt!» dedilar». Imom Ahmad, Termiziy, Ibn Moja, Nasoiy, Hokim, Bayhaqiy rivoyat qilishgan.
Duoning ma’nosi: «Yo Alloh, albatta, Sen Afuvvsan (gunohlarni kechiruvchi, afv qiluvchisan), kechirishni yaxshi ko‘rasan, meni afv qilgin, kechirgin».
Ulug‘ kechada Oisha onamizga tavsiya qilinayotgan duoni ko‘ryapsizmi?
Oisha onamiz barcha onalarimiz ichida eng yoshi bo‘lganlar.
Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallam ayollari ichidan faqat u kishiga bokira hollarida uylanganlar.
Onamizga bo‘hton qilishganda Alloh taoloning O‘zi oyatlar nozil qilib, onamizning pokliklarini e’lon qilgan. Bu oyatlar qiyomatga qadar tilovat qilinadi.
Nabiy sollallohu alayhi vasallam umrlari oxirida betob bo‘lganlarida Oisha onamizning uylarida qolishga boshqa onalarimizdan ruxsat olganlar.
Sevikli Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallamning qabrlari ham Oisha onamiz roziyallohu anhoning hujralarida bo‘ldi.
Odamlar Rasululloh sollallohu alayhi vasallamdan kimni ko‘proq yaxshi ko‘rishlari haqida so‘rashganida u zot alayhissalom “Oishani” deganlar. “Erkaklardanchi?” deyishganda, “Uning otasini” deb javob berganlar.
Mana shu aytilganlar onamizning fazilatlari naqadar ulug‘ligini ko‘rsatadi. Mana shunday maqomdagi kishiga Qadr kechasida Alloh taolodan afv, kechirim so‘rash buyurilmoqda.
Endi biz ko‘zimizni kattaroq ochaylik! Qadr kechasini g‘animat bilib, bu kechada ko‘proq ibodat qilishga, Robbimizdan ko‘proq mag‘firat so‘rashga harakat qilaylik! Zero, har bir inson xatokordir. Xato qiluvchilarning yaxshisi esa tavba qiluvchilardir.
Alloh taolo bizga rahm qilsin! Gunohlarimizni kechirsin! Qadr kechasida ixlos bilan ibodat qilib, gunohlarimiz kechirilishini nasib etsin!
Nozimjon Iminjonov tayyorladi
Fazilatli shayx Muhammad Avvoma hafizahulloh aytadilar:
"Hindistonlik ulamo Shayx Abdulhay Laknaviy rohimahulloh haqida eshitgansizlar. Shayx Abdulhay Laknaviy rohimahulloh hind ulamolari orasida nihoyatda mashhur olim bo‘lgan. U zot rohimahulloh qirq yoshga yetmasdan, ya’ni o‘ttiz to‘qqiz yarim yoshda vafot etgan, qirqqa kirib ulgurmagan. Shunga qaramay, u juda ulkan ilmiy meros qoldirgan: uning yozgan asarlari 115 dan ortiq! Ularning ichida kichik risolalar ham, katta kitoblar ham bor. Ammo o‘sha kichik risolalarning o‘zi ham katta bir kitobning o‘rnini bosa oladigan darajada edi, chunki ularning har birida ma’lum bir ilmiy masala nihoyatda puxta va mukammal tarzda yoritib berilgan.
Buning sababi quyidagicha: Bir kuni o‘sha paytdagi Laknav amiri shayxning ilm bilan mashg‘ul bo‘lib, unga chuqur sho‘ng‘ib ketgani va aqlbovar qilmas iste’dodi haqida xabar topadi va uni o‘z huzuriga chaqirtiradi. Shayx amirning oldiga borgach, amir u zotga shunday deydi…
Uning shayxga nima deganini aytishdan avval ushbu voqeani hikoya qilib bergan hind ulamosi menga aytgan yana bir gapni zikr qilib o‘tay: "Biz olti kishidan iborat oila edik: ota-onam va to‘rt nafar farzand - jami olti kishi. Oyiga to‘rt rupiy bizga kifoya qilar edi". Mazkur ulamo Shayx Abdulhay Laknaviy vafotidan o‘ttiz yil o‘tib tug‘ilgan. Ya’ni, o‘sha davrda to‘rt rupiy hozirgidan ancha katta xarid quvvatiga ega bo‘lib, avvallari bu pulga bugungi kundan ko‘ra ko‘proq narsa sotib olish mumkin edi. Shunga qaramay, bu kishi: "Bizning oilamizga oyiga to‘rt rupiy yetardi", deyapti...
Endi avvalgi gapimizga qaytsak: Shunday qilib Laknav amiri Shayx Abdulhayni huzuriga chaqirtirib, u zotga: "Men sizga o‘z hisobimdan oyiga to‘rt yuz rupiy maosh tayinlayman. Siz ilm bilan mashg‘ul bo‘lib, o‘zingizni ilmga bag‘ishlang!" deydi.
Shayx bu voqeadan keyin ilmga butkul berildi va ana shunday buyuk natijaga erishdi! Ey yoshlar, e’tibor bering, aytilgan raqamlarni mulohaza qiling! To‘rt yuz rupiy shayx uchun naqadar katta mablag‘ bo‘lgan. Nega? Ayni mana shu narsa uchun - men sizlarga aytmoqchi bo‘lgan narsa shu: Tolibi ilmni o‘z kafilligiga olish, ya’ni ilm talab qiluvchini moddiy jihatdan ta’minlash!
Bu uning ilmga bo‘lgan ta’siridir. Tarix bizga buni real voqelik misolida ko‘rsatib bermoqda. Shu bois ushbu ishni barcha musulmonlar orasida, jumladan, boy-zodagonlar va ulamolar o‘rtasida yana qayta tiriltirishimiz kerakki, ular o‘zaro hamkorlik asosida shar’iy ilmlar uchun vaqf qo‘llab-quvvatlovini qayta tiklasinlar".
Muhaddis Muhammad Avvoma suhbatlaridan
HIM talabasi
Nazirxonov Hasanxo‘ja tarjimasi