Sayt test holatida ishlamoqda!
31 Yanvar, 2025   |   1 Sha`bon, 1446

Toshkent shahri
Tong
06:14
Quyosh
07:35
Peshin
12:41
Asr
15:56
Shom
17:41
Xufton
18:57
Bismillah
31 Yanvar, 2025, 1 Sha`bon, 1446

Bemorlikka beriladigan ajrlar

5.10.2018   4642   6 min.
Bemorlikka beriladigan ajrlar

Abu Hurayra roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi:

«Nabiy sollallohu alayhi va sallam: «Musulmonga qay bir musibat: horg‘inlikmi, bemorlikmi, tashvishmi, mahzunlikmi, ozormi, g‘am-g‘ussami, hattoki tikan kirishmi yetadigan bo‘lsa, albatta, Alloh ular ila uning xatolarini (gunohlarini) kaforat qiladi», dedilar».

Demak, musulmon kishi katta-yu kichik musibatlarga, og‘ir bemorliklarga ham, tikon kirishiga ham sabr qilmog‘i lozim bo‘lar ekan.

Oisha roziyallohu anhoning huzurlariga u kishi Minoda turganlarida qurayshlik yoshlar kulib kirib keldi. Bas, u kishi:

«Sizlarni nima kuldirmoqda?» dedilar.

«Falonchi chodirning ipiga qoqilib,  yiqilib bo‘yni sinishiga va ko‘zi chiqishiga sal qoldi», dedilar.

«Kulmanglar! Men Rasululloh sollallohu alayhi va sallamning, “Qay bir musulmonga tikan kirsa yoki undan ortiq narsa yetsa, albatta, unga bir daraja yozilur va bir xatosi o‘chirilur, deganlarini eshitganman»,  dedilar Oisha onamiz.

E’tibor beraylik, hadisi sharifda aytilishicha, ana shunday holga tushgan odamga Alloh taolo katta marhamat ko‘rsatar ekan. Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi va sallam unday kishi haqida: “Qay bir musulmonga tikan kirsa yoki undan ortiq narsa yetsa, albatta, unga bir daraja yozilur va bir  xatosi o‘chirilur”, demoqdalar.

Qanday qilib Alloh taoloning ulkan marhamatiga sazovor bo‘lib turgan inson ustidan uni masxara qilib kulish mumkin!? Har birimiz bu masalada juda ham ehtiyot bo‘lmog‘imiz lozim.

Abu Hurayra roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi:

“Nabiy sollallohu alayhi va sallam:

Alloh kimga yaxshilikni iroda qilsa, uni sinovga uchratur”, dedilar”.

Ana o‘shandek sinovlarning biri bemorlikdir. Demak, bemorlikka mubtalo bo‘lgan musulmon inson o‘ziga oriz bo‘lgan xastalikni Alloh taolodan o‘ziga nisbatan sinov deb bilmog‘i lozim va sabr qilib, Alloh taoloning O‘zidan shifo so‘ramog‘i kerak. Mo‘min-musulmon odam o‘ziga bemorlik yetganda sabrsizlik qilish o‘rniga, sabr qilib, xastalikni Alloh taolo beradigan yaxshilikdan oldingi sinov deb bilmog‘i lozim. Agar o‘sha sinovdan yaxshi o‘tsa, unga yaxshilik ato qilinadi. Mabodo, Alloh ko‘rsatmasin, sinovdan o‘ta olmasa, o‘zidan ko‘rsin.

Oisha roziyallohu anho aytadilar: “Rasululloh sollallohu alayhi va sallamdan ko‘ra shiddatliroq bemorlikka uchraydigan biror kishini ko‘rmadim”.

Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi va sallamning Alloh taolo huzuridagi maqomlari ulug‘ bo‘lganidan ham u zotga dardning shiddatlisi kelar edi. Biror musulmon banda xastalikka chalinsa, nima uchun hadeb bemor bo‘laverar ekanman, boshqalar soppa-sog‘ yuribdi-ku, qabilidagi gap-so‘zlarga bormay Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi va sallamning bemorlikka uchrashlarini ko‘z oldiga keltirmog‘i lozim. Bemorlikka uchrash Alloh taoloning azobiga uchrash degani emas ekan, balki ba’zi vaqtlarda, xususan, mo‘min-musulmon, taqvodor odamlar uchun bemorlik darajalarining ko‘tarilishi uchun xizmat qilishi ham mumkin ekan.

Jobir roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi:

“Nabiy sollallohu alayhi va sallam Ummu Soibning huzuriga kirdilar va:

“Ey Ummu Soib, senga nima bo‘ldi, qaltirayapsan? ” dedilar.

“Isitma! Alloh uni barakasiz qilsin!” dedi u.

“Isitmani qarg‘ama. U odam bolasining xatolarini xuddi bosqon temirning zangini ketkazganidek ketkazur”, dedilar u zot”.

Ushbu hadisi sharifdan bir necha muhim masalalarni o‘rganib olamiz.

Avvalo, erkak kishi bemor bo‘lib yotgan ayol kishini ko‘rgani borishi mumkinligi. Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi va sallamning Ummu Soib onani ko‘rgani borganlari shunga dalolat qiladi.

Ikkinchidan mo‘min-musulmon odam o‘ziga  yetgan bemorlikni so‘kmasligi kerakligi.

Nabiy sollallohu alayhi va sallam bemorlikdan qiynalayotgan bir kishini ko‘rgani bordilar va unga: “Xursand bo‘l! Alloh bu mening olovimdir, uni gunohkor bandamga do‘zaxdagi nasibasi o‘rniga berurman, deyur”, dedilar.

Bu hadisi sharif bemorlikka sabr qilishning ko‘plab foydalaridan yana birini bayon qilmoqda. Unda bu dunyoda tortgan dard, agar banda dardni sabr ila, Alloh taoloning hukmiga rozi bo‘lib, shariatga xilof qilmay boshdan kechirsa, oxiratda bo‘ladigan azob o‘rniga o‘tishi mumkinligi bayon qilinmoqda.

Anas roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi:

“Nabiy sollallohu alayhi va sallamning:

Albatta, Alloh taolo, qachonki bandamni ikki suyuklisi ila mubtalo qilganimda u sabr qilsa, ikkisining evaziga unga jannatni berurman, deyur”, deganlarini eshitdim”.

Bu hadisi sharifdagi “ikki suyuklisi” dan murod ikki ko‘zidir.

Albatta, ikki ko‘zidan ajrash yoki umuman ikki ko‘zi ko‘rmaydigan bo‘lib tug‘ilish har qanday banda uchun og‘ir musibat. Shuning uchun ham bu og‘ir musibatga sabr qilgan bandaga ulkan mukofot – jannat va’da qilinmoqda.

Abu Hurayra roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi:

“Nabiy sollallohu alayhi vasallam:

Qorin xastaligi ila o‘lgan shahiddir, vaboda o‘lgan shahiddir”, dedilar”.

Bemorliklarga sabr qilgan mo‘min-musulmon bandaga bir necha xil mukofotlar va’da qilinmoqda.

gunohlarning yuvilishi;

darajalarning ko‘tarilishi;

xatolarning o‘chirilishi;

Alloh taolo yaxshilikni iroda qilishi;

dardning og‘irligiga qarab ajrning ko‘payib borishi;

dard chekib, sabr qilib tuzalgan odam gunohlardan pok bo‘lishi;

tortilgan dard oxirat azobi o‘rniga o‘tishi;

Og‘ir dardga sabr qilgan bandaning jannatga kirishiga sabab bo‘lishi.

Bu yerda zinhor va zinhor savob bo‘lar ekan deb o‘ziga xastalik tilash yoki xastalikka olib boradigan ishni qilish, qasddan davolanmay yurish mutlaqo mumkin emas.

 

Xo‘jaobod tumanidagi “Yetti chinor” jome masjidi imom noibi Muhammad Quddus Abdulmannon manbalar asosida tayyorladi.

 

 

 

Maqolalar
Boshqa maqolalar
Maqolalar

Xotima

31.01.2025   112   5 min.
Xotima

Bismillahir Rohmanir Rohiym

 -67وَإِنِّي الدَّهْرَ أَدْعُو كُنْهَ وُسْعِي لِمَنْ بِالْخَيْرِ يَوْمًا قَدْ دَعَا لِي

Ma’nolar tarjimasi: Men umrim bo‘yi toqatim yetgancha men uchun biror kun ezgu duo qilgan kishining haqqiga duo qilaman.


Nazmiy bayoni:

Men doimo duoda yetgancha kuchim,
Ezgu duo qilganga meni biror kun.

 

Lug‘atlar izohi:

وَإِنِّي – oltita nasb qiluvchi harflardan biri, ta’kidlash ma’nosida keladi. اِنَّ ga yopishib turgan mutakallim ي uning ismi, jumla xabaridir.

الدَّهْرَ – lug‘atda “zamon”, “asr” va “uzun umr” ma’nolarini anglatadi. Bu yerda Nozim o‘zining umri muddatini iroda qilgan. Zarflikka ko‘ra nasb bo‘lib turibdi.

أَدْعُو – noqis muzori’ fe’li. Bu fe’lda faqatgina و ning zammasini sukun qilish qoidasi bor xolos.

كُنْهَ – maf’ul. Bu kalima lug‘atda biror narsaning aslini, g‘oyasini va miqdorini anglatish uchun ishlatiladi.

وُسْعِي – mutakallim ي ga izofa qilingan. Bu kalima lug‘atda “toqat” ma’nosiga to‘g‘ri keladi.

لِ – jor harfi اِلَى ma’nosida kelgan.

مَنْ – jor majrur اَدْعُو fe’liga mutaalliq. Bu kalima turli ma’nolarda qo‘llaniladi:

1. Ismi shart. Masalan, مَنْ يَعْمَلْ

2. Ismi istifhom. Masalan, مَنْ أَتَى

3. Ismi mavsula. Masalan, (Haj surasi, 18-oyat);

4. Nakrai mavsufa. Bunga ushbu matnda kelgan مَنْ misol bo‘ladi.

بِ – maf’ulun bihga qo‘shilib kelgan zoida jor harfi.

الْخَيْرِ – jor majrur دَعَاfe’liga mutaalliq.

يَوْمًا – zarflikka ko‘ra nasb bo‘lib turibdi. Bu kalima ikki xil ma’noda ishlatiladi:

1. Tong otgandan quyosh botguncha bo‘lgan vaqt;

2. Mutlaq vaqt.

Bu o‘rinda ikkinchi ma’noda ishlatilgan.

قَدْ – “tahqiqiya” ma’nosida kelgan.

دَعَا – moziy fe’li, foili مَنْ ga qaytadigan yashirin هُوَ dir.

لِي – jor majrur دَعَا fe’liga mutaalliq.

 

Matn sharhi:

O‘shiy rahmatullohi alayh “men umrim davomida, xususan, ushbu ishimning so‘ngida menga biror marta bo‘lsin, ezgu duo qilgan barcha do‘stlarim haqlariga doimo duo qilib yurishni o‘zimning burchim deb bilaman”, – deya o‘quvchilarining haqlariga duo qilib so‘zlarini yakunlagan.

Alloh taolo O‘shiy bobomizga va to‘g‘ri e’tiqodni yetkazish yo‘lida xizmat qilib o‘tgan barcha ulamolarga mo‘l-ko‘l mukofotlar ato qilib, yotgan joylarini jannat bog‘laridan qilgan bo‘lsin. Bizlarni hidoyatda sobitqadam qilib, go‘zal oqibatga erishish baxtiga muvaffaq qilsin!

Mana shu o‘rinda sharhimiz poyoniga yetdi. So‘ngi so‘z o‘rnida kitobni O‘shiy bobomizning uslublariga ergashib nazm bilan yakunlash ma’qul ko‘rildi:

Amal poyoniga yetganda alhol,
Shukr-la duoga o‘tamiz darhol:
“Robbimiz Sengadir hamdu sanolar,
Rahmatlari cheksiz Oliy Zul jalol”.

 

Bo‘lsin salavotu salom barkamol,
Hoshimiy Nabiyga sohibi jamol.
U zotning sunnatin tutgan jamoa,
Havzi kavsaridan bo‘lgaylar xushhol.


E’tiqod musaffo bo‘lsa qay bir hol,
Sunnat, jamoadan ayrilmoq muhol[1].
Musaffo e’tiqod da’vosi bilan,
Ixtilof-la o‘tgan qancha ahli zol[2].

 

Amal e’tiqod-la bo‘lsa ittisol,[3]
Jonlanar, tashnaga yetgandek zilol.
Yoki tun qo‘ynida yulduzlar aro,
Zulmatni yoritgan to‘lin oy misol.

Sharhimiz cho‘zilib ketdi, ehtimol,
Ammo bari zarur, olmangiz malol.
“Muqiyn”[4] lar safida bo‘lolgan banda,
Dunyo oxiratda ko‘rmagay zavol.

Allohdan yolvorib so‘raymiz shu hol:
O‘shiy bobomizni rahmatingga ol,
Qilgan duolarin ijobat etib,
Oxiratda bergin saodat navol![5]

Qodir Zotga duo qilganda alhol,
Uning quliga ham so‘rangiz iqbol.
Sizlarga saodat tilarman mudom,
Toki mavjud ekan bu tanda majol!

Olamlar Robbisiga hamdu sanolar, Payg‘ambarimiz Muhammad Mustafoga hamda u zotning ahli oilalariyu sahobai kiromlariga salavot va salomlar bo‘lsin!

Keyingi mavzu:
“Bad’ul amoliy” matni va nazmiy bayoni.

 


[1] Muhol “ilojsiz” ma’nosini anglatadi.
[2] Ahli zol “adashganlar” ma’nosini anglatadi.
[3] Ittisol “birlashish” ma’nosini anglatadi.
[4] An’om surasining 75-oyatiga ishora. “Muqiyn” deganda ishongan narsasini dalillari bilan o‘rgangan kishi tushuniladi.
[5] Navol “in’om” ma’nosini anglatadi.

Maqolalar