Sayt test holatida ishlamoqda!
12 Iyun, 2025   |   16 Zulhijja, 1446

Toshkent shahri
Tong
03:04
Quyosh
04:49
Peshin
12:28
Asr
17:38
Shom
20:00
Xufton
21:38
Bismillah
12 Iyun, 2025, 16 Zulhijja, 1446

Kamtarlik

24.01.2024   755   4 min.
Kamtarlik

Kamtar boshliq eng afzal odam sanalishidan tashqari, eng ko'p faoliyatli kishi hamdir, zero, u doim xatolarini e'tirof etishga, ergashuvchilariga yorug'lik ulashishga tayyor bo'ladi. Boshqalardan ta'lim olaveradi. Bu esa kamtarona boshliqlik sifatlaridandir.

Kamtar odam nafsni boshqarishga eng qudratli odam hisoblanadi. Nafsni boshqarish ayni vaqtda muvaffaqiyatli hayot kalitlaridandir.

Kamtar inson o'ziga juda kam e'tibor beradi, natijada ig'vogarlik qilinadigan o'rinlarda ham o'zini boshqara biladi. Boshqalarni qanday bo'lsa shundayligicha qabul qiladi, ular bilan bog'lanishi, mustahkam aloqalarni o'rnatishi oson bo'ladi.

Kamtar odam “Butun olam mendan qarzdor”, “Mening mavqeyim boshqalarnikidan baland” kabi xayollardan xoli bo'ladi. U hamma narsani yaxshi qabul qilshim, kechiruvchan bo'lishim, shaxsiy fikrlarimni boshqalarnikidan Afzal ko'rib, o'zimni oqlamasligim kerak, deb biladi.

Kamtar tolibi ilm, talabalar ichida eng ilmlisi bo'ladi, xuddi chuqur erda suv ko'p bo'lgani kabi.

Nabiy sollallohu alayhi vasallam aytadilar: “Alloh bandani kechirimliligi tufayli faqat va faqat qadrini ko'taradi. Qaysiki banda Alloh oldida o'zini kamtar tutsa, Alloh uni yuqorilatadi” (Imom Muslim rivoyati).

Rasululloh sollallohu alayhi vasallam kamtarlar sayyidi edilar, buyuk qadr-qimmatlari, oliy maqomlaridan tashqari u zotda kibr, dimog'dorlikdan asar ham bo'lmagan. Mo'minlarga qanotlarini pastlatar, ularga kattalik qilmasdilar, ular orasida o'tiganda xuddi ulardan bo'lgan bir oddiy odam singari o'tirardilar. Tashqaridan kelgan odam u zotni ajrata bilmasdi, chunki to'g'ri kelgan joyga o'tirib ketaverardilar. Savol so'rab kelgan begona odamlar “Muhammad kim?” deya so'ragani ham bejizga emas!

Abu Zarr va Abu Hurayra roziyallohu anhumodan rivoyat qilinadi: “Rasululloh sollallohu alayhi vasallam sahobalari orasida o'tirar edilar, begona odam kelsa, payg'ambar qaysi birlari ekkanini ajrata olmay so'rardi. Keyin biz Rasululloh sollallohu alayhi vasallamga alohida joy qilishni qasd qildik, toki begona odam kelsa, bilishi uchun. Tuproqdan minbar qurdik, keyin unga o'tiradigan bo'ldilar, biz esa atroflarida o'tirar edik” (Abu Dovud rivoyati).

Kamtarlik bilimsiz odamninig bilimsizligini satr qiladi. Kibr esa aksincha, bilimli odamning fazlini yo'qqa chiqaradi. Oqil odam daraxtning shoxiga o'xshaydi, kattalashgani sari enkayib, kamtarlashib boradi.

Bir rivoyatda aytilishicha, Ali roziyallohu anhu go'sht sotib olib, yopinchiqlariga solibdilar. Odamlar: “Ey mo'minlar amiri, keling, sizdan olaylik”, deyishibdi. Shunda u zot: “Yo'q, boshliq odam ko'tarishga haqliroq”, degan ekanlar.

Doktor Hasson Shamsi Poshoning "Metin qoyalar" kitobidan

G'iyosiddin Habibulloh, Ne'matulloh Isomov tarjimasi.

Maqolalar
Boshqa maqolalar

Minoda qanday amallar bajariladi?

04.06.2025   6346   2 min.
Minoda qanday amallar bajariladi?

Zulhijja oyining 8 kuni “Tarviya kuni” deyiladi.

“Tarviya” deyilishiga sabab o‘sha kuni hojilar zam-zam suvidan qonib-qonib ichadilar.

“Tarviya” – tafakkur ma’nosida ham qo‘llaniladi. Chunki zulhijjaning sakkizinchi kechasida Ibrohim alayhissalom tushlarida o‘g‘illari Ismoil alayhissalomni qurbonlik qilayotganlarini ko‘radilar va bu tush shaytoniymi yoki rahmoniy deya o‘sha kunni tafakkur bilan o‘tkazadilar. Shunga ko‘ra, bu kun “Tarviya – tafakkur kuni” deyiladi.

 

Mino lug‘atda – “orzu, istak” degan ma’nolarni bildiradi. Makka va Muzdalifa oralig‘idagi qishloqning nomi. Arablar odamlar to‘plangan joyni “mino” deb atashadi. Mino Masjidul-harom shimolidan 7 km. uzoqlikda joylashgan.

Bu yerda Ibrohim alayhissalom shaytonga tosh otganlar, qurbonlik qilganlar. Nabiy sollallohu alayhi vasallam ham aynan shu joyda tosh otib, qurbonliklarini ado etganlar. Bu muqaddas makonda Nasr va Mursalot suralari nozil bo‘lgan.

 

Hojilar zulhijjaning sakkizinchi kuni bomdod namozidan so‘ng Minoga qarab yo‘l olishadi. Minoda tarviya kunining peshin, asr, shom, xufton hamda arafa kunining bomdod namozlari o‘qiladi. Keyin arafotga jo‘nab, o‘ninchi kuni yana Minoga qaytishadi va ikki kun shaytonga tosh otishni davom ettirishadi.

Minoda bajarilishi zarur bo‘lgan amallar haqida Qur’oni karimda bunday marhamat qilinadi: «Va o‘zlariga bo‘ladigan manfaatlarga shohid bo‘lsinlar. Ma’lum kunlarda ularga rizq qilib bergan chorva hayvonlarini (so‘yishda) Allohning ismini zikr qilsinlar. Bas, ulardan yenglar va bechora va faqirlarga ham yediringlar. So‘ngra o‘zlaridagi kirlarni ketkazsinlar, nazrlariga vafo qilsinlar va “Qadimgi uy”ni tavof qilsinlar”, deganimizni esla» (Haj surasi, 28-29-oyatlar).

Ushbu oyatda Mino kunlari jamarotda tosh otish, qurbonlik qilish va soch oldirib ehromdan chiqish kabi amallarni ado etish ta’kidlanmoqda. Mino kunlari ushbu uchta amalni mukammal tarzda bajarish vojibdir.

Alloh taolo qilayotgan va qiladigan barcha solih amallaringizni O‘z dargohida qabul etsin. O‘zi kuch-quvvat bersin..

Davron NURMUHAMMAD