Sayt test holatida ishlamoqda!
20 Iyun, 2025   |   24 Zulhijja, 1446

Toshkent shahri
Tong
03:04
Quyosh
04:50
Peshin
12:30
Asr
17:40
Shom
20:03
Xufton
21:41
Bismillah
20 Iyun, 2025, 24 Zulhijja, 1446

Agar bir oy umringiz qolsa...

12.09.2018   9697   2 min.
Agar bir oy umringiz qolsa...

Bir kishi xotini bilan hech yaxshi chiqisholmaydi. Uyda har kuni oddiy narsalar tufayli tortishuv bo‘lardi. Kishi bu tortishuvlardan bezor bo‘lib ajrashishni istadi. Bularning munoqashalari tufayli ikki taraf oilalarning ham orasiga sovuqchilik tushadi. Kishi bir kun parishon holda, maslahat so‘rash uchun ko‘pni ko‘rgan, odamlarning hurmatini qozongan bir ahli ilm zotning oldiga borib, ahvolini aytadi. U zot:

— Endi ajrashsang ham hech bir o‘zgarish bo‘lmaydi. Bir oy umring qolibdi, nima qilsang qil, deydi.

Bu gapni eshitgan kishi dahshatga tushib, rangi oqargan holda chiqib ketadi. Yo‘lda uchragan tanishlaridan rozi rizolik so‘ray boshlaydi. Uyiga qaytib, "xotin kel, shuncha payt seni xafa qildim, yaxshi er bo‘lolmadim, haqqinga rioya  qilolmadim, meni kechir, mendan rozi bo‘l, deydi.

Xotini, "tavba, bu odamga nima bo‘ldi, bunday gaplar gapiryapti", deb unga rahmi kelib:

— Bey, aslida siz rozi bo‘ling, men doim beodoblik qildim, sizni ko‘p ranjitdim, deydi. Ikkovining ham qalbi yumshab ko‘zlari yoshlanadi...

Keyin er, xafalashgan qaynotasinikiga boradi. Ulardan ham yig‘lab rozilik so‘raydi. Xotini ham, qaynonasidan kechirim so‘raydi. Endi uyda har kun jannatiy hayotda yashardilar va bir-birlarini hech ranjitmasdilar...

Lekin u kishi, xotiniga, muhtaram zot aytgani haqida hech gapirmaydi. Bir oy to‘lishini sanay boshlaydi. Kunlar yaqinlashguncha yaxshiliklari ortar, kechalari ibodat qilardi.

Uning yaxshi ishlari ko‘paygani sari xotinini ham, ikki oilaning ham munosabatlari iliqlashib, yaxshiliklari ortib borardi.

Bir oy o‘tadi. Ha bugun o‘ladi, ertaga esa... Lekin o‘lmaydi. Aniq bir oy demadi, bir oy atrofida, dedi. Balki bir necha kun hali bordir, deb o‘ylaydi.

Bir necha kun kutdi, yana o‘lmadi. Keyin u zotning oldiga borib so‘raydi:

— Afandim, men o‘lmadim.

— O‘lish nimasi? — deydi u zot.

— Afandim, siz bir oycha umring qoldi, degandingiz, bir oy bo‘ldi. Biroq men o‘lmadim.

U zot esa:

— Birodar, men seni qachon o‘lishingni bilmayman, lekin shuni bilamanki, o‘lim haq, bir kun albatta o‘lasan. O‘ladigan odam janjal, nizo bilan hayotini zaharlamaydi. Hozirgi hayotingizdan xursandmisan? — deydi.

— Ha, hech tortishmayapmiz.

— Qani, endi shunday davom etinglar, — deydi u zot.

U oilaning ikki farzandi bo‘lib, gulday yashnab ulg‘ayadilar.

Hayotimizdagi ko‘p muammolar o‘limning haq ekanini unutishimiz tufaylidir!

Maryam Osiyo tarjimasi

O‘MI Matbuot xizmati

 

Manba

Ibratli hikoyalar
Boshqa maqolalar

Yolg‘iz qolganda ham Allohdan hayo qiling!

18.06.2025   2488   3 min.
Yolg‘iz qolganda ham Allohdan hayo qiling!

Bismillahir Rohmanir Rohiym

Imom Buxoriy va Imom Muslim rivoyat qilgan hadisi sharifda Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: “Hayo – iymondandir. Iymon jannatdadir. Fahsh qabohatdandir. Qabohat esa do‘zaxdadir” [1], deganlar.

Ka’b hazratlarining bir gaplari bor: “Hammaning oldida odamlardan uyalganingiz singari yolg‘iz qolganda ham Alloh taolodan hayo qilinglar”.

Bizlar omma oldida uyatchan bo‘lganimiz qadar maxfiy paytlarda Alloh taolodan hayo qilayapmizmi?! Hammaning oldida biror xato qilib qo‘ygudek bo‘lsak, odamlar bizni gap-so‘z qilishlaridan qo‘rqib yurganimiz kabi hech kim ko‘rmagan paytda Alloh bizni ko‘rib turganini his qila olyapmizmi?! 

Ulug‘lardan biri bunday deydi: “Hammaning oldida qilishdan uyaladigan ishini yashirincha qilgan odamning qadri yo‘qdir”.

Alloh taoloning nazdida beqadr bo‘lishimiz va odamlar orasida hurmatimizni yo‘qotishimiz qay birimizga yoqadi?! Mana bu misralar juda to‘g‘ri yozilgan:

Gar hayo pardasi sitilsa nogoh,
Qo‘rquv ham solmasa ish nihoyasi,
Istagan narsangni qilaver gumroh,
Bexayr hayotning shudir doyasi.
Iffat tark aylasa insonni agar,
Ortidan ketgaydir xayru halovat.
Ko‘zlaring ochibroq solsang-chi nazar:
Po‘stloq turar ekan, novda salomat!

 Lekin hayo bobida uyalmaslik kerak bo‘lgan amallar ham borki, bu ishlarni hikmat va odob ila ado etmog‘imiz lozim. Ulug‘lardan biri: "Uch narsa borki, ulardan uyalma:

1. Ilm izlash. Bir so‘rab, bir so‘ramay yuradigan bo‘lsang, u holda hech qachon ilmga erisha olmaysan.

2. Badan kasalligi. Alloh taolo seni birorta kasallik bilan sinasa, o‘z qobig‘ingga o‘ralib olib, odamlardan ajralma.

3. Kambag‘al yaqin qarindosh. Bu mening amakimning o‘g‘li yoki tog‘amning o‘g‘li deyishdan uyalma”, deydi.

Hayo martabalarining eng yuqorisi banda Robbisidan hayo qilishi va U Zotga osiylik qilmasligi, ibodatlarida kamchilikka yo‘l qo‘ymasligidir. Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallam: “Kim Alloh taolodan hayo qilsa, boshni va u qamrab olgan narsalar (ko‘z, quloq kabi a’zolar)ni  saqlasin, qorin va u qamrab olgan narsalar (farj kabi a’zolar)ni ehtiyot qilsin. O‘lim va chirishni yodga olsin. Oxiratni istagan kishi dunyo ziynatlarini tark qiladi, kim ularni qiladigan bo‘lsa, Alloh taolodan haqiqiy ma’noda hayo qilgan bo‘ladi”, [2] dedilar.

Alloh taolo bergan ne’matlarini va U Zotning haqqini ado etishda kamchilikka yo‘l qo‘yayotganingizni ko‘ra olishingiz hayodandir. Alloh taologa itoat qilib, Unga osiylik qilmasangiz qiyomat kunida bandaga amallari ko‘rsatilganida Alloh taolo u bandani azoblashdan hayo qiladi.

Rivoyat qilinishicha, Misr azizi (shoh yoki xazinabon)ning ayoli Yusuf alayhissalomga ko‘ngli tushib buzuq ishni qilmoqchi bo‘lganida, uyning burchagida turgan butning yuzini yopib qo‘yadi. Shunda Yusuf alayhissalom: “Nima qilyapsan?” – deb so‘raydi. Ayol javoban: “Undan hayo qilyapman”, deydi. Yusuf alayhissalom esa: “Men Allohdan hayo qilishga haqliroqman”, deydi.

 

Hasson Shamsiy Poshoning
“Jannat bo‘stonidagi oilaviy oqshomlar” nomli kitobidan
G‘iyosiddin Habibulloh, Ilhom Ohund, Abdulbosit Abdulvohid tarjimasi.


[1]  Imom Termiziy rivoyat qilgan va “Hasan sahih” qaror bergan.
[2]  Imom Ahmad va Imom Termiziy rivoyati.