Sayt test holatida ishlamoqda!
11 Iyun, 2025   |   15 Zulhijja, 1446

Toshkent shahri
Tong
03:05
Quyosh
04:49
Peshin
12:28
Asr
17:38
Shom
19:59
Xufton
21:37
Bismillah
11 Iyun, 2025, 15 Zulhijja, 1446

Istiqlol sharofati

31.08.2018   5288   2 min.
Istiqlol sharofati

Bugun biz asrlar davomida orziqib kutilgan ozod, erkin va farovon hayotda o‘z oldimizga qo‘ygan ezgu maqsadlar sari qadam qo‘yib, tinch-osoyishta hayot kechiryapmiz. Erishayotgan  yutuqlarimiz bisyor. Bu yutuqlarimizni nafaqat xalqimiz, balki butun dunyo hamjamiyati tan olyapti. Xalqimiz to‘q, ibodatlarimiz emin-erkin ado etilmoqda, bularning zamirida, albatta, tinchlik-osoyishtalik va istiqlol ne’mati yotibdi. Bularning barchasining qadriga yetish har birimizning gardanimizdagi burchimiz hisoblanadi. Mamlakatimizda  ikki mingdan ortiq masjidlar xalqimizga xizmat ko‘rsatib kelmoqda. Ularning hammasi zamon talablariga javob beradi. Har yili yetti mingdan ziyod yurtdoshlarimiz haj ibodatini va o‘n mingdan ziyod yurtdoshlarimiz umra ibodatlarini ado qilish baxtiga muyassar bo‘lmoqdalar. Imom Buxoriy nomli Toshkent islom instituti va Mir Arab oliy madrasasi hamda to‘qqizta o‘rta maxsus islom bilim yurtlari o‘z faoliyatini olib bormoqda va yurtimizga chuqur diniy va dunyoviy ilmlarni egallagan mutaxassislarni yetishtirib chiqarmoqda.

Hozirgi kunda O‘zbekiston musulmonlari idorasi tasarrufidagi ta’lim muassasalarida  Qur’oni karim, tafsir, hadis, fiqh, aqoid, sarf, nahv, mutolaa kabi diniy ilmlar bilan bir qatorda o‘zbek tili va adabiyoti, tarix, jo‘g‘rofiya, ingliz tili, fizika, matematika, astronomiya, informa­tika kabi davlat ta’lim standartlariga mos bo‘lgan fanlar o‘qitiladi. Ta’lim muassasalarida oliy ma’lumotli mudarris va o‘qituvchilar dars berib kelmoqdalar.

Shuningdek, so‘nggi yillarda mamlakatimizda tashkil etilgan Islom sivilizatsiyasi markazi, Islom akademiyasi, Mir Arab oliy madrasasi, Imom Buxoriy va Imom Termiziy xalqaro ilmiy-tadqiqot markazlari boy ilmiy-tarixiy merosimizni o‘rganish va targ‘ib qilishga xizmat qilmoqda. 

Albatta, quvonch bilan aytishimiz mumkinki, diniy ta’lim muassasalarida ta’lim olayotgan yoshlarga yaratilayotgan bunday shart-sharoitlar kelajakda jamiyatimiz uchun zarur mutaxassis-xodimlar tayyorlashda poydevor bo‘lib xizmat qiladi.

Alloh taolo barchamizni ne’matlari qadriga yetuvchi va o‘z Vatani, oilasi va farzandlariga sadoqatlilardan qilsin!

 

O.Hoshimov,

 “Ko‘kaldosh” o‘rta maxsus islom bilim yurti mudarrisi                                                                      

 

Boshqa maqolalar

Rasululloh ﷺning oxirgi haj va xutbalari

04.06.2025   4943   4 min.
Rasululloh ﷺning oxirgi haj va xutbalari

Ummatga qilingan so‘nggi vasiyat


“Hajjatul vado’” ya’ni “Vado xutbasi” lug‘atda “Vidolashuv xutbasi”, “xayrlashuv, ayriliq xutbasi-xitobi” degan ma’nolarni bildiradi.

Hijriy o‘ninchi yilning 9 zulhijja oyida (milodiy 632 yil 8 mart) Payg‘ambarimiz alayhissalom so‘nggi haj ibodatini ado etganlarida xutba qilganlar. Unda Makkada jami 124 ming musulmon to‘plangan edi.

U zot alayhissalom Qasvo degan tuyalariga minib, Arafot vodiysida ummatga so‘nggi vasiyatlarini bayon etganlar. Bu xitob faqat o‘sha joyda to‘plangan hojilargagina emas, balki qiyomatga qadar keladigan butun insoniyatga qaratilgan.

 

Payg‘ambarimiz alayhissalom ummatga bunday vasiyat qildilar:

“Ey insonlar! So‘zimni yaxshilab tinglang... Bu yildan so‘ng sizlar bilan bu yerda yana ko‘rishish-ko‘rishmasligimni bilmayman.

 

Ey insonlar! Buguningiz qanday ham muqaddas kun, bu oylar qanday ham muqaddas oy, bu shahar (Makka) qanday ham muqaddas bir shahar bo‘lsa, Robbingiz bilan ko‘rishgunga qadar qonlaringiz, mollaringiz, obro‘larinigiz ham ayni shaklda muqaddasdir va bir-birlaringizga haromdir!

Ey sahobalarim! Ertaga Robbingizga ro‘para bo‘lib va bugungi holingiz haqida javob berursiz. Mendan so‘ngra eski zalolatlarga qaytib, bir-biringizning bo‘yningizga urmangiz!...

Ey insonlar! Ayollaringizga yaxshi muomala qilishingizni va Allohdan qo‘rqishingizni tavsiya qilaman. Chunki ular amringiz ostidadir. Siz ularni Allohning bir omonati o‘laroq oldingiz va ularning nomuslarini va iffatlarini Alloh oldida so‘z beraroq halol etingiz.

Yaxshi bilingki, sizning ayolingizda haqqingiz bo‘lganidek, ularning ham sizda haqlari bor.

Ey mo‘minlar! So‘zimni tinglang. Yaxshi tushinib oling. Batahqiq Robbingiz birdir. Otalaringiz ham bittadir. Alloh huzurida eng xayrligingiz, Allohdan eng ko‘p qo‘rqqaningizdir.

Arablarning ajamdan, ajamning esa arabdan, oq irqlining qora irqlidan, qora irqlining oq irqdan hech qanday ustunligi yo‘qdir. Ustunlik yolg‘iz taqvodadir.

Ey insonlar! Allohdan qo‘rqing, rahbar qilib ustingizga burni, qulog‘i kesik bir qulni saylab qo‘ysa, Allohning Kitobi ila hukm etgani qadar uni tinglang va unga itoat eting!

Ey insonlar! Sizga bir omonat qoldirayapman-ki, uni mahkam ushlasangiz yo‘lingizdan adashmaysiz! U omonat Allohning Kitobi va payg‘ambarining sunnatidir.

Ey mo‘minlar! Allohdan qo‘rqing! Besh vaqt namozingizni o‘qing! Ramozon oyidagi ro‘zalaringizni tuting!

Mollaringizning zakotini bering! O‘zlaringizdan bo‘lgan amr sohiblariga itoat eting-ki, Robbingizni jannatiga kirursiz.

Ey insonlar! Haddan oshishlikdan saqlaning. O‘tgan ummatlarning halokatining sababi, dinlarida haddan oshish edi.

Bu sanadan so‘ngra yana siz bilan bu yerda ko‘rishish-ko‘rishmasligimni bilmayman.

Ey insonlar! Ertaga men xaqimda sizdan so‘raganlarida nima deysiz? Risolatni yetkazdimmi? Ilohiy vazifani ado qildimmi?”, dedilar.

Bunga butun as’hobi kirom shunday javob berdilar: “Albatta, qasam ichamizki siz Allohning xabarini tablig‘ etdingiz, vazifani bajardingiz. Bizga tavsiya va nasihatda bo‘ldingiz. Hammasiga shohidlik beramiz!”

 

Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallam muborak ko‘rsatgich barmoqlarini samoga ishorat qildirib, jamoatga boqib bunday dedilar: “Shohid bo‘l Robbim! Shohid bo‘l Robbim! Shohid bo‘l Robbim!”.

Rasululloh sollallohu alayhi vasallam vidolashuv xutbasini yakunlagach, Alloh taolo quyidagi oyatni nozil qildi:

Bugungi kunda Men sizning diningizni mukammal qilib berdim. Sizga ne’matimni batamom qildim. Va sizga Islomni din deb rozi bo‘ldim (Moida surasi, 3-oyat).

Nabiy alayhissalom vado hajidan qaytishda yo‘lda xastalandilar. Xastaliklari 13 kun davom etdi. Hijriy 11 yili robi’ul avval oyining dushanba kuni Oisha onamizning xonalarida muborak ruhlarini Allohga topshirdilar va o‘sha joyda dafn qilindilar...

Sollallohu alayhi vasallam

Davron NURMUHAMMAD