Dinimiz Qurbon hayiti kunida biz musulmonlarga ba’zi vojib va sunnat amallarni kilishga buyuradi. Jumladan, arafa kunining bomdod namozidan boshlab hayitning to‘rtinchi kuni asr namozigacha, ya’ni 23 vaqt namoz mobaynida har bir farz namozidan keyin takbiri tashriq aytmoqligimiz vojib amallardan hisoblanadi. Abdulloh ibn Mas’ud va Umar ibn Xattob roziyalloxu anxumolardan vorid bo‘lgan takbiri tashriq iborasi quyidagicha: "Allohu akbar, Allohu akbar, La ilaha illallohu vallohu akbar, Allohu akbar va lillaxil xamd".

Ushbu takbirni hoh jamoat bilan, hoh yolg‘iz o‘kilgan har bir farz namozdan keyin aytamiz. Bundan tashqari, yurgan va o‘tirganda ham aytish mustahab amaldir.

Arafa kuni kechasi, ya’ni, hayit kuniga o‘tar kechasini zikru tasbeh va duoi istig‘for bilan bedor o‘tkazish mustahab amallardandir. Rasululloh sollalohu alayhi va sallam: “Kimki Ramazon va Qurbon hayitlarining kechasini bedor o‘tkazsa, qalblar o‘ladigan kunda uning qalbi o‘lmaydi”, deganlar.

Hayit  kunining tongidan g‘usl kilib, xushbuy atirlar sepib va eng go‘zal, yangi yoki toza kiyimlarimizni kiyib, hayit namozi o‘kilguncha hech narsa yemay namozgohga bormog‘imiz sunnat amaldir.

Nabiy alayhissalom: “Ramazon hayiti kuni biror narsa yemay namozgohga bormas va Qurbon hayiti kuni toki hayit namozidan qaytgunlaricha biror narsa yemas edilar”.

Qurbon va Ramazon hayitlari Alloxning bandalariga farz qilgan ulug‘ ibodatlari: Ramazon ro‘zasi va xaj ibodati ado etib bo‘lingan kunning ertasiga nishonlanadi. Alloh taolo bandalarini mana shunday ulug‘ ibodatlarni ado qilishga muyassar qilgani uchun ham uning shukronasiga ikki rakat hayit namozini o‘kishni vojib kildi. Alloh taolo Qur’oni karimda bunday marhamat qiladi: “Bas, Robbingiz uchun namoz o‘qing va (tuya) suyib qurbonlik kiling” (Kavsar surasi, 2-oyat).

Namozni o‘qib bo‘lganimizdan so‘ng, qodir bo‘lganlarimiz qurbonliklarimizni so‘yamiz yoki qassob yollab so‘ydiramiz. Ushbu o‘rinda shuni aytish lozimki, avvalroqdan qurbonlikka atab olib qo‘yilgan qo‘yning junini olish joiz emas, shuningdek, yollangan qassobga xizmati uchun terisi yoki go‘shtidan xam berish durust emas. So‘yilgan qurbonlikni terisini sotib, pulini shaxsiy manfaatlar uchun ishlatish xam joiz emas, balki muhtojlarga sadaqa qilish lozim.

Qurbon hayiti kunlarida barcha musulmonlar bir-birlarini muborakbod etib, tabarruk otaxon, munis onaxonlarga imon, yoshlarga tavfiqu hidoyat tilashlari lozim. Qarindosh -urug‘larni borib ko‘rish, yoru birodarlarni ziyorat qilish, beva--bechoralar holidan xabar olish kabi ishlar ushbu kunda savobi ulug‘ amallardan xisoblanadi. Biror sababga ko‘ra arazlashgan, gina-qudratli tanish-bilishlar ham xuddi shu muborak ulug‘ kunlarda bir-birlariga quchok ochsalar, o‘zaro uzr so‘rashsalar maksadga muvofik bo‘ladi. Chunki kechirimli va mehr-shafkatli bo‘lish har bir musulmon uchun xam qarz, xam farzdir.

Kirib kelayotgan Qurbon hayiti bayrami bilan barcha yurdoshlarimizni muborakbod etamiz. Vatanimiz ravnaki bundanda ziyoda, osmonimiz hamisha musaffo bo‘lsin.

Muhammadyusuf TO‘RAQULOV                                   

Andijon “Sayyid Muhyiddin maxdum” o‘rta maxsus islom bilim yurti mudarrisi