Dinimiz Qurbon hayiti kunida biz musulmonlarga ba’zi vojib va sunnat amallarni kilishga buyuradi. Jumladan, arafa kunining bomdod namozidan boshlab hayitning to‘rtinchi kuni asr namozigacha, ya’ni 23 vaqt namoz mobaynida har bir farz namozidan keyin takbiri tashriq aytmoqligimiz vojib amallardan hisoblanadi. Abdulloh ibn Mas’ud va Umar ibn Xattob roziyalloxu anxumolardan vorid bo‘lgan takbiri tashriq iborasi quyidagicha: "Allohu akbar, Allohu akbar, La ilaha illallohu vallohu akbar, Allohu akbar va lillaxil xamd".
Ushbu takbirni hoh jamoat bilan, hoh yolg‘iz o‘kilgan har bir farz namozdan keyin aytamiz. Bundan tashqari, yurgan va o‘tirganda ham aytish mustahab amaldir.
Arafa kuni kechasi, ya’ni, hayit kuniga o‘tar kechasini zikru tasbeh va duoi istig‘for bilan bedor o‘tkazish mustahab amallardandir. Rasululloh sollalohu alayhi va sallam: “Kimki Ramazon va Qurbon hayitlarining kechasini bedor o‘tkazsa, qalblar o‘ladigan kunda uning qalbi o‘lmaydi”, deganlar.
Hayit kunining tongidan g‘usl kilib, xushbuy atirlar sepib va eng go‘zal, yangi yoki toza kiyimlarimizni kiyib, hayit namozi o‘kilguncha hech narsa yemay namozgohga bormog‘imiz sunnat amaldir.
Nabiy alayhissalom: “Ramazon hayiti kuni biror narsa yemay namozgohga bormas va Qurbon hayiti kuni toki hayit namozidan qaytgunlaricha biror narsa yemas edilar”.
Qurbon va Ramazon hayitlari Alloxning bandalariga farz qilgan ulug‘ ibodatlari: Ramazon ro‘zasi va xaj ibodati ado etib bo‘lingan kunning ertasiga nishonlanadi. Alloh taolo bandalarini mana shunday ulug‘ ibodatlarni ado qilishga muyassar qilgani uchun ham uning shukronasiga ikki rakat hayit namozini o‘kishni vojib kildi. Alloh taolo Qur’oni karimda bunday marhamat qiladi: “Bas, Robbingiz uchun namoz o‘qing va (tuya) suyib qurbonlik kiling” (Kavsar surasi, 2-oyat).
Namozni o‘qib bo‘lganimizdan so‘ng, qodir bo‘lganlarimiz qurbonliklarimizni so‘yamiz yoki qassob yollab so‘ydiramiz. Ushbu o‘rinda shuni aytish lozimki, avvalroqdan qurbonlikka atab olib qo‘yilgan qo‘yning junini olish joiz emas, shuningdek, yollangan qassobga xizmati uchun terisi yoki go‘shtidan xam berish durust emas. So‘yilgan qurbonlikni terisini sotib, pulini shaxsiy manfaatlar uchun ishlatish xam joiz emas, balki muhtojlarga sadaqa qilish lozim.
Qurbon hayiti kunlarida barcha musulmonlar bir-birlarini muborakbod etib, tabarruk otaxon, munis onaxonlarga imon, yoshlarga tavfiqu hidoyat tilashlari lozim. Qarindosh -urug‘larni borib ko‘rish, yoru birodarlarni ziyorat qilish, beva--bechoralar holidan xabar olish kabi ishlar ushbu kunda savobi ulug‘ amallardan xisoblanadi. Biror sababga ko‘ra arazlashgan, gina-qudratli tanish-bilishlar ham xuddi shu muborak ulug‘ kunlarda bir-birlariga quchok ochsalar, o‘zaro uzr so‘rashsalar maksadga muvofik bo‘ladi. Chunki kechirimli va mehr-shafkatli bo‘lish har bir musulmon uchun xam qarz, xam farzdir.
Kirib kelayotgan Qurbon hayiti bayrami bilan barcha yurdoshlarimizni muborakbod etamiz. Vatanimiz ravnaki bundanda ziyoda, osmonimiz hamisha musaffo bo‘lsin.
Muhammadyusuf TO‘RAQULOV
Andijon “Sayyid Muhyiddin maxdum” o‘rta maxsus islom bilim yurti mudarrisi
O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining Farmoni
Fuqarolarning rasmiy sanalarni nishonlash davrida to‘liq dam olishi uchun shart-sharoitlar yaratish, “O‘zbekiston bo‘ylab sayohat qil!” ichki turizmni rivojlantirish dasturi doirasida ichki va ziyorat turizmini yanada rivojlantirish uchun dam olish va bayram kunlaridan samarali foydalanishni ta’minlash maqsadida qaror qilaman:
1. Quyidagi qo‘shimcha dam olish kunlari belgilansin:
(a) 2025 yilda barcha xodimlar uchun (ish haftasining turidan qat’i nazar) 31 dekabr – chorshanba;
(b) 2026 yilda:
(i) barcha xodimlar uchun (ish haftasining turidan qat’i nazar): 2 yanvar – juma, 28 may – payshanba, 29 may – juma, 31 avgust – dushanba;
(ii) olti kunlik ish haftasida ishlaydigan xodimlar uchun: 3 yanvar – shanba, 30 may – shanba, 31 dekabr – payshanba.
2. Mehnat kodeksining 208-moddasiga muvofiq:
(a) ishlanmaydigan bayram kunlari hisoblanuvchi 8 mart – Xotin-qizlar kuni bayrami 2026 yilda yakshanba – dam olish kuniga va 21 mart – Navro‘z bayrami hamda 9 may – Xotira va qadrlash kuni bayramlari besh kunlik ish haftasida ishlaydigan xodimlar uchun shanba – dam olish kuniga to‘g‘ri kelishi munosabati bilan ushbu dam olish kunlari mos ravishda 2026 yil 9 mart, 23 mart va 11 may – dushanba kunlariga ko‘chirilishi;
(b) ishlab chiqarish-texnik va tashkiliy sharoitlar (mavjud uzluksiz ishlab chiqarish, aholiga har kuni xizmat ko‘rsatish, navbatchilik asosida ishlash va boshqalar) tufayli ishlanmaydigan bayram kunlari to‘xtatib qo‘yish mumkin bo‘lmagan ishlarni bajarishda dam olish kunlari ko‘chirilmasligi ma’lumot uchun qabul qilinsin.
3. Besh kunlik ish haftasida ishlaydigan xodimlar uchun dam olish kuni 2026 yilda 12 dekabr – shanba kunidan 31 dekabr – payshanba kuniga ko‘chirilsin.
4. Bayram (ishlanmaydigan) kunlarining uzaytirilishini hisobga olgan holda respublika aholisining maroqli dam olishi uchun:
(a) Turizm qo‘mitasi va Madaniy meros agentligi turizm namoyishi obyektlari (madaniy meros obyektlari, muzeylar) va mehmonxona xizmatlari uchun chegirmalar berilishi hamda aksiyalar o‘tkazilishini tashkil etsin;
(b) O‘zbekiston kasaba uyushmalari federatsiyasiga Sog‘liqni saqlash vazirligi, Qoraqalpog‘iston Respublikasi Vazirlar Kengashi, viloyatlar va Toshkent shahar hokimliklari bilan birgalikda sanatoriylar va sog‘lomlashtirish muassasalari uchun chegirmalar berish hamda aksiyalar o‘tkazish tavsiya etilsin;
(v) “Uzbekistan Airways” AJ va “O‘zbekiston temir yo‘llari” AJga ichki transport qatnovlari uchun chegirmalar berish va aksiyalar o‘tkazish tavsiya etilsin.
5. O‘zbekiston kasaba uyushmalari federatsiyasiga:
(a) mehnat jamoalari o‘rtasida ushbu Farmonning maqsadi, mazmun-mohiyati to‘g‘risida tushuntirish ishlarini tashkil etish;
(b) uzaytirilgan bayram kunlarida xodimlar va ularning oila a’zolari maroqli dam olishini ta’minlash yuzasidan kasaba uyushmalari tashkilotlarining ishini faollashtirish tavsiya etilsin.
6. O‘zbekiston Milliy teleradiokompaniyasi O‘zbekiston Milliy axborot agentligi bilan birgalikda bayram kunlari o‘tkaziladigan tadbirlar to‘g‘risida ommaviy axborot vositalari, shu jumladan, Internet jahon axborot tarmog‘i orqali aholining keng xabardor qilinishini ta’minlasin.
7. O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2024 yil 24 dekabrdagi “Yangi yil bayramini nishonlash davrida qo‘shimcha ishlanmaydigan kunni belgilash va dam olish kunini ko‘chirish to‘g‘risida”gi PQ–452-son qarori o‘z kuchini yo‘qotgan deb hisoblansin.
8. Belgilansinki, ushbu Farmon 2027 yil 1 yanvardan e’tiboran o‘z kuchini yo‘qotadi.
9. Mazkur Farmonning ijrosini nazorat qilish O‘zbekiston Respublikasi Bosh vaziri A.N. Aripov zimmasiga yuklansin.
O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti
Sh. Mirziyoyev