Sayt test holatida ishlamoqda!
31 May, 2025   |   4 Zulhijja, 1446

Toshkent shahri
Tong
03:11
Quyosh
04:53
Peshin
12:26
Asr
17:33
Shom
19:52
Xufton
21:27
Bismillah
31 May, 2025, 4 Zulhijja, 1446

Bemorni borib ko‘rish – musulmonning musulmondagi haqqi

27.07.2018   10862   7 min.
Bemorni borib ko‘rish – musulmonning musulmondagi haqqi

Kasal ko‘rish savobi ulug‘ fazilatli amallardandir. Barro roziyallohu anhu:

«أمرنا رسول الله صلّى الله عليه وسلم باتباع الجنائز وعيادة المريض»

“Rasululloh sollallohu alayhi vasallam bizlarni janozaga qatnashish va kasalni borib ko‘rishga buyurdilar”, dedilar.

Imom Termiziy, kasal ko‘rishning naqadar savobli amal ekani haqida Ali roziyallohu anhudan quyidagi rivoyatni keltiradilar: Nabiy sollallohu alayhi vasallam:

«مَا مِنْ مُسْلِمٍ يَعُودُ مُسْلِمًا غُدْوَةً إِلاَّ صَلَّى عَلَيْهِ سَبْعُونَ أَلْفَ مَلَكٍ حَتَّى يُمْسِىَ وَإِنْ عَادَهُ عَشِيَّةً إِلاَّ صَلَّى عَلَيْهِ سَبْعُونَ أَلْفَ مَلَكٍ حَتَّى يُصْبِحَ وَكَانَ لَهُ خَرِيفٌ فِى الْجَنَّةِ»

“Qaysi bir musulmon, musulmon birodari kasal bo‘lganida ertalab borib ko‘rsa, hatto kech kirgunga qadar unga yetmish ming farishta salovat aytib turadi. Agar (qaysi bir musulmon) musulmon birodari kasal bo‘lganida kechasi borib ko‘rsa, hatto tong otgunicha unga yetmish ming farishta salovat aytib turadi va u uchun jannatda bir bo‘ston bo‘ladi”, dedilar.

Kasal ko‘rishga borgan shaxs, kasalni holatini hisobga olmoqligi, uning oldida o‘zoq qolib ketmasligi, unga ozor beradigan narsalardan ehtiyot bo‘lmog‘i, shu bilan birga uning ko‘ngliga uni xursand qiladigan manzur so‘zlarni aytib, tavbaga targ‘ib qilishi va Alloh taolodan uni tezroq sog‘ayib ketishini so‘rab duo qilmog‘i lozim.

Chunki ozgina e’tibor va mehr, kasalni tezroq oyoqqa turishiga sabab bo‘lishi mumkin. Kasal ko‘rishga kelgan kishi ilm ahlidan bo‘lsa, kasalning ruxsati bilan unga Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallam qilganlari singari dam solib qo‘yishi ham joiz.

Agar kasal o‘ta og‘irlashib qolmagan bo‘lsa, quyidagi rivoyatga ko‘ra “Ulug‘ Arshning Robbi, Ulug‘ Allohdan senga shifo berishini so‘rayman”, deya yetti marta aytish mustahabdir.

أن النبي صلّى الله عليه وسلم قال: «من عاد مريضاً لم يحضره أجله، فقال عنده سبع مرات: أسأل الله العظيم رب العرش العظيم أن يشفيك، عافاه الله تعالى من ذلك المرض»

Nabiy sollallohu alayhi vasallam: “Kimda kim kasal ko‘rishga borsa va uning ajali hozir bo‘lmagan bo‘lsa, uning huzurida yetti marta: “Ulug‘ Arshning Robbi, Ulug‘ Allohdan senga shifo berishini so‘rayman”, desa, Alloh taolo unga o‘sha kasalidan shifo beradi”, dedilar.

Abu Dardo va Abu Zarr roziyalohu anhumodan qilingan rivoyatga ko‘ra, bemor huzurida Qur’on oyatlarini tilovat qilishlikda bemorga yengillik bo‘lishi haqida aytilgan.

قال رسول الله صَلّى الله عَلَيْهِ وَسَلّم: «ما من ميت يموت فيقرأ عنده يس إلا هوّن الله عليه»

Rasululloh sollallohu alayhi vasallam dedilar: “Qaysi bir mayyit (ya’ni, Muhtazar — o‘lim alomatlari zohir bo‘lgan, ammo, joni tanani tark etmagan kimsa) vafot topadigan bo‘lsa-yu, bas, uning huzurida “Yosin” tilovat qilinsa, Alloh unga yengillik beradi”.

Abu Shayx “Fazoilul Qur’on” va Abu Bakr Marvaziy “Janoiz” kitobida Ibn Abbos roziyallohu anhu Ro’d surasini o‘qishni yaxshi ko‘rganlarini va bu mayyitdan yengillik bo‘lishi haqida aytganlarini zikr qilganlar. Sha’biy esa: “Ansorlar mayit huzurida "Baqara" surasini tilovat qilishni yaxshi ko‘rishlarini aytgan”.

Bundan tashqari “Fotiha, Ixlos, Falaq va Nas” suralarini o‘qish ham mustahabdir. Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallam kasal huzuriga kirsalar: “Zarari yo‘q, inshaalloh (gunohlardan poklovchi va xatolarga kafforot) pokizalik”, derdilar.

Kasal inson ham o‘ziga yetgan dardga sabr qilishi va bu kasallik sababidan Alloh taolo uni gunohlardan poklab, darajasini ko‘tarishini umid qilmog‘i lozim.

Yuqoridagi hadisi sharifning to‘lig‘i quyidagicha keltirilgan. Albatta bunda barchalarimiz uchun go‘zal ibrat bor. Zero, yaxshi so‘zlarni aytish va yaxshi gumonda bo‘lish, mo‘minlarning go‘zal sifatlaridir. 

عن بن عباس أن رسول الله صلى الله عليه وسلم دخل على أعرابى يعوده فقال لا بأس عليك طهور إن شاء الله قال قال الأعرابي بل هي حمى تفور على شيخ كبير كيما تزيره القبور قال فنعم إذا

Ibn Abbos roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi: “Nabiy sollallohu alayhi vasallam kasal yotgan bir a’robiyni ko‘rishga keldilar va: “Zarari yo‘q, inshaalloh pokizalik”, dedilar. Shunda a’robiy (tushkun kayfiyat va umidsiz holda, Alloh taologa nisbatan yomon gumon qilib): “Pokizalik?! Yo‘q unday emas, balki qari chol uchun qabrga olib ketmoqchi bo‘lgan qattiq istima”, dedi. Nabiy sollallohu alayhi vasallam: “Xo‘p, unday bo‘lsa”, dedilar.

Ibn Hajar rahimahulloh o‘z kitoblarida hadisning quyidagicha davomi borligini zikr qilganlar:

أما إذا أبيتَ فهي كما تقول، قضاءُ الله كائن

“Ammo, agar yuz o‘girsang,bas, u sen aytganingdek. Allohning qazosi bo‘lguvchidir” dedilar. Ertasiga qolmasdan u kishi vafot etdi.

Mazkur hadisi sharifdan, kasal ko‘rishga borgan kishi ham, kasal bo‘lgan bemor ham, doimo yaxshi so‘zlarni aytishi va Alloh taolo haqida go‘zal gumonda bo‘lishi matlub ekanini bilishimiz mumkin. Qolaversa bemorning holidan xabar olish va uni ziyorat qilish kishining jannatga kirishiga sabab bo‘ladigan amallardandir.

عن أبى هريرة قال قال رسول الله صلى الله عليه وسلم  من أصبح اليوم منكم صائما قال أبو بكر أنا قال من عاد منكم اليوم مريضا قال أبو بكر أنا قال من شهد منكم اليوم جنازة قال أبو بكر أنا قال من أطعم اليوم مسكينا قال أبو بكر انا قال مروان بلغني أن النبي صلى الله عليه وسلم قال ما اجتمع هذه الخصال في رجل في يوم إلا دخل الجنة

Abu Hurayraroziyallohu anhudan rivoyat qilinadi: “Nabiy sollallohu alayhi vasallam: “Sizlardan qay biringiz bugun ro‘za tutdi”, dedilar. Abu Bakr roziyallohu anhu: “Men”, dedilar. U zot sollallohu alayhi vasallam: “Sizlardan qay biringiz bugun kasalning holidan xabar oldi”, dedilar. Abu Bakr roziyallohu anhu: “Men”, dedilar. U zot sollallohu alayhi vasallam: “Sizlardan qay biringiz bugun janozada ishtirok etdi”, dedilar. Abu Bakr roziyallohu anhu: “Men”, dedilar. U zot sollallohu alayhi vasallam: “Sizlardan qay biringiz bugun miskinga taom berdi”, dedilar. Abu Bakr roziyallohu anhu: “Men”, dedilar.

Marvon: “Nabiy sollallohu alayhi vasallam: “Kishida bir kunda bu xislatlar jam bo‘lsa, u jannatga kiradi”, deb aytganlari menga yetib keldi, dedi.

 

Olimxon YUSUPOV

Hadis maktabi rahbari

 

Hadisi sharif
Boshqa maqolalar

Kataraktaning davosi

21.05.2025   5676   7 min.
Kataraktaning davosi

Bismillahir Rohmanir Rohiym

Bismillahir Rohmanir Rohiym.
Alloh taologa bitmas-tuganmas hamdu sanolar bo‘lsin.
Payg‘ambarimizga mukammal va batamom salavotu durudlar bo‘lsin.


(Qur’oniy dori)

Savol: Ko‘zga oq tushganda jarrohlik yoki dori tomizishdan boshqa muolajalar ham bormi?

Javob: Ilmiy qo‘llanma va ilmiy nazariyalarda umumiy urinishlar bor. Ular ko‘proq proteinni almashtirishga, xususan, oq tushgan ko‘zni avvalgi holatiga qaytarishga qaratilgan. Gohida kimyoviy yo‘l bilan imkon topiladi. Bu o‘zgartirish juz’iy xolos, mukammal bo‘lmaydi. Ammo kimyoviy yo‘lni ko‘z gavharidagi proteinga qo‘llash mumkin emas.


Savol: Mana shunday nuqsonli yechimlargina mavjud bo‘lgan kasallikka qanday qilib siz Qur’oni karim orqali davo topdingiz?

Javob: Yuqorida aytib o‘tganimdek, ko‘z gavharining tashqi yuzasi parda bilan qoplangan bo‘lib, unda protein bor. O‘sha proteinning tarkibi o‘zgarsa, gavharning holati ham o‘zgarib, oqibatda xiralik kelib chiqadi. Shuning uchun biz o‘sha proteindagi fiziologik o‘zgarishni tiklashning tabiiy uslubini qidirdik. Bunda bizga Yusuf surasidagi quyidagi oyatlar yordam berdi:

«U bulardan yuz o‘girib, «Esizgina Yusuf!» dedi va qayg‘udan ko‘zlariga oq tushdi. U dardini ichiga yutdi (ojiz bo‘lib qoldi)» (84-oyat). Yusuf alayhissalom Robbimizdan kelgan vahiy sababli akalaridan otalari huzuriga ko‘ylagini olib borishni talab qildilar:

«Mana bu ko‘ylagimni olib borib, otamning yuziga tashlangiz, ko‘zi ochilur. So‘ng barchangiz ahlingiz ila huzurimga kelinglar. Karvon (Misrdan) yo‘lga chiqqan vaqtda otalari (Ya’qub alayhissalom o‘z uylarida turib, huziridagi kishilarga): «Meni aqldan ozgan demanglar u, lekin men Yusufning hidini sezmoqdaman», dedi. Ular: «Allohga qasamki, albatta, sen eski adashuvingdasan», dedilar. Xushxabarchi kelib, (ko‘ylakni) uning yuziga tashlagan edi, u yana ko‘radigan bo‘ldi. U: «Men sizlarga: «Allohdan sizlar bilmaydigan narsani bilaman», demaganmidim?» dedi» (Yusuf surasi, 93–96-oyatlar).

Yusuf alayhissalomning ko‘ylaklarida qanday shifo bo‘lishi mumkin edi? Bu haqda o‘ylab-o‘ylab, terdan boshqa narsani topmadik. Shundan so‘ng inson tanasidan ajraladigan terning tarkibiy elementlarini o‘rgandik. An’anaviy jarrohlik yo‘li bilan ko‘zdan chiqarib olingan, xiralashgan gavharni olib, terga botirib ko‘rganimizda uning biroz shaffoflashganini ko‘rdik. So‘ngra savol tug‘ildi: bu holatda terdagi barcha moddalarning shunday ta’siri bormi yoki undagi qaysidir bir moddaningmi? Javob shuki, bu uning tarkibidagi bir moddaning – karbamidning («mochevina») ta’siri ekan. Bu moddani kimyoviy usul bilan ham tayyorlab, laboratoriya sharoitida ko‘zi xiralashgan yoki ko‘ziga oq tushgan hayvonlarda sinab ko‘rildi. Biroq kuzatuvlar davomida kimyoviy yo‘l bilan tayyorlangan o‘sha malham bu kasallikni tuzatmadi, balki ko‘z gavhariga oq tushishiga sabab bo‘ldi. Bu narsa yo‘naltirilgan maxsus chiroq (slit lamp), ultratovush hamda ko‘z gavharidan akslangan ultrabinafsha nur yordamida tekshirib ko‘rildi. Bundan keyin kompyuterdagi fiziologik okulyarda 250 ming dollar to‘lab, yarim soat tajriba o‘tkazilganida uning yorug‘lik akslantirish darajasi 2 foizdan oshmadi. Lekin inson teridan tayyorlangan tomchi quyilganda 15 daqiqada 2 foizdan 60 foizga yorug‘lik darchasi ochildi. 20 daqiqada 90 foizga ziyodalashdi. 30 daqiqada 95 foizga ziyodalashdi. 60 daqiqada 99 foizga ziyodalashdi.


Savol: Bu tomchida nojo‘ya ta’sirlar kuzatildimi?

Javob: Mutlaqo. Ter tanadan ajralib chiqadigan modda bo‘lib, yuqorida aytganimizdek, uning tarkibi karbamidning tarkibi bilan deyarli bir xil. Shuning uchun bu malham konsentratsiyasini o‘n barobarga oshirib, hayvonlarda tajriba o‘tkazish lozim. Bunda malham organizmga og‘iz orqali yoki bevosita yurakning protein pardasiga kiritish orqali singdirildi. Ushbu tajribada ham nojo‘ya ta’sirlar kuzatilmadi, malham jigar, buyrak, miyaga yoki qon tarkibiga umuman ta’sir ko‘rsatmadi.


Savol: Bu tajriba quyonlar ustida o‘tkazilgan ekan. Agar buni insonning fiziologik ko‘zi ustida o‘tkazilsa, nima bo‘ladi?

Javob: Bunday tajriba 250 ta ko‘ngilli ishtirokchi ustida o‘tkazilganida 90 foizdan ko‘proq kishilarning ko‘zidagi oqlik ketib, ko‘rishi avvalgi holiga qaytdi. Klinik tekshiruvlar shuni ko‘rsatdiki, qolgan 10 foiz kishilarning ko‘z gavharida shaffoflik kuzatilgan, biroq ko‘z to‘rida boshqa kasallik bo‘lgani uchun ularning ko‘rishi yaxshilanmagan.


Savol: Ana shu tomchi ko‘zdagi kataraktadan boshqa ko‘z kasalliklariga shifo bo‘la oladimi?

Javob: Ha, ko‘zdagi shox pardaga ham shifo bo‘ladi. Ko‘z zaiflashganda oqlik yuzaga kelishi ana shu shox parda sirtida sodir bo‘ladi. Bu qon quyilgandagi yoki shox parda tarkibidagi proteinining tabiatida o‘zgarish bo‘lgandagi holatdir. Tajribalardan sobit bo‘ldiki, ushbu tomchini ikki hafta davomida har kuni ikki martadan quyib borilsa, ko‘rish xususiyati yaxshilanib, asl holiga qaytadi.


Savol:  Shox pardadagi oqlik avvallari qanday muolaja qilinar edi?

Javob: Avvallari o‘lgan kishining ko‘z shox pardasini ko‘chirib o‘tkazish orqali muolaja qilinar edi. Ilova qilib aytadigan bo‘lsak, bunda ko‘rish quvvati avvalgi holiga qaytmas edi.


Savol: Siz o‘zingizni qanday his qildingiz? Chunki siz butun insoniyatga Qur’on voqeligidan muolaja taqdim qildingiz. Vaholanki, ichimizdagi ba’zi kishilar dunyoviy ishlarga yoki ilmiy bahslarga Qur’onning aloqasi yo‘q deb hisoblashadi.

Javob: Men bu ishim bilan ilmning zakotini ado qildim, deb hisoblayman. Axir molning zakoti chiqarilganidek, ilmning ham zakoti chiqariladi-ku? Axir ilm insonlarning yaxshi kuniga xizmat qilishi kerak! Bundan tashqari, ushbu amaliy tajriba sababli Qur’oni karimning azamatini va ulug‘ligini yana bir bor his etdim. «Qur’onni mo‘minlar uchun shifo va rahmat o‘laroq nozil qilurmiz. U zolimlarga ziyondan boshqani ziyoda qilmas» (Isro surasi, 82-oyat). Shunga binoan, bu ulug‘ Kitobga qaytishni umid qilaman. Agar haqiqiy ma’noda qaytsakkina, avvalgi davrimizni qo‘lga kiritib, butun insoniyatni hidoyatga chorlay olamiz.


Savol: Bu dori bozorlarga chiqarilganida unga «Qur’oniy dori» deb ishora qilinadimi?

Javob: Ha, biz bu dorini ishlab chiqaruvchi shirkatga «Bu Qur’oniy dori», deb yozib qo‘yishni shart qilganmiz. Toki butun olam ana shu Qur’onning rostligini, dunyo va oxiratda odamlarni baxtli qilishda faol ekanini bilsin. Suhbatimiz oxirida yangi bir bahsni, Rasululloh (sollallohu alayhi vasallam) hadisi sharifda vasf qilganlaridek, ko‘z tibbiyotidagi boshqa bir dorini taqdim etmoqchiman. Rasululloh (sollallohu alayhi vasallam) «Qo‘ziqorin ham bir ovqat turi bo‘lib, uning suvi ko‘z uchun shifodir», deganlar.

Inshaalloh, Allohning izni bilan mana shu bahs ham kelajakda keng qamrovli ilmlarni ochib beradi.

“Qur’on va Sunnatdagi ilmiy mo‘jizalar” kitobidan