Ramazon xususida biz bandalarga uchta mag‘firat va’da qilindi. Dastlabkisida “kim Ramazon ro‘zasini imon va ajr umidida tutsa, uning o‘tgan gunohlari mag‘firat qilinadi”, deyilgan. Keyingisida “Kim Ramazon oyida imon va ajr umidida qoim (tunda bedor) bo‘lsa, uning o‘tgan gunohlari mag‘firat qilinadi”, deyilgan va oxirgisida “kim qadr kechasida qoim bo‘lsa, uning o‘tgan gunohlari mag‘firat qilinadi”, deb aytilgan. Agar uchinchi jumlaga e’tibor qaratadigan bo‘lsak, faqat bir kechani ibodatda o‘tkazishlik uchun shunchalik ko‘p savob va’da qilinyapti. Qur’oni karimda esa uni ming oydan afzalligi aytilgan. (Qadr surasi). Bu qadar fazilatga ega kechani qaysi ekanligini bilish hammamiz uchun ham ahamiyatldir.
Imom Bag‘aviyning ta’kidlashlaricha, Alloh taolo juma kungi ijobat onlarini, go‘zal ismlari orasidagi “ismi a’zam”ni va boshqalarni yashirgani kabi ibodatda zo‘r g‘ayrat qilmoqliklari uchun qadr kechani ham o‘z bandalaridan maxfiy tutgan. Imom Buxoriy va Muslimlar rivoyat qilgan hadisda Rasululloh (s.a.v.): “Qadr kechasini Ramazonning oxirgi o‘n kunligidan izlanglar”, deganlar. Bu ma’noda va xossatan oxirgi o‘n kunlikning toq kechalarida ekanligini tasdiqlovchi rivoyatlarni ko‘plab topish mumkin.
Shunday bo‘lsada, uni Ramazonning 27-kechasiga to‘g‘ri kelishlik ehtimoli kattaroq ekanligiga ishora qiluvchi rivoyatlar ham talaygina. Jumladan, ibn Umar (r) rivoyat qilgan hadisda Rasululloh (s.a.v.): “Kimda-kim uni izlamoqchi bo‘lsa, 27-kechada izlasin”. (Imom Ahmad rivoyati). Ibn Abbos (r) dan rivoyat qilinadi: bir kishi payg‘ambar (s.a.v.) oldilariga kelib dedi: “Ey Allohning payg‘ambari, men keksa, kasalmand cholman. Menga (har kechada) qoim bo‘lishlik og‘irlik qiladi. Shuning uchun meni Alloh taolo qadr kechasiga muvaffaq qilishi mumkin bo‘lgan bir kechada qoim bo‘lishga buyur. Ul zot: sen yettinchi kechani mahkam tutgin, dedilar”. (Imom Ahmad rivoyati).
Quyidagi hadislarda esa uning alomatlari ham zikr qilinib o‘tilgan. Zirr ibn Hubayshdan rivoyat qilinadi: “Ubay ibn Ka’bga bunday deyildi: Abdulloh ibn Mas’ud: kim yilning hammasida qoim bo‘lsa, qadr kechasini topadi, deganlar. Shunda Ubay dedi: Unda o‘zga iloh yo‘q bo‘lgan Allohga qasamki, u albatta, Ramazonda (istisnosiz qasam ichdi). Allohga qasamki men uni qaysi kecha ekanligini bilaman. U 27-kechadir va alomati uning tongida (kechadan keyingi tongda) quyoshni shulasiz chiqishidir”. (Ahmad, Muslim va Abu Davudlar rivoyati).
Buxoriy Abu Saiddan rivoyat qiladi: “Biz Rasululloh (s.a.v.) bilan Ramazonning ikkinchi o‘n kunligida e’tikof qildik. Ular bizning huzurimizga yigirmanchi kunning tongida chiqib murojaat qildilar: “Men qadr kechasini ko‘rdim va so‘ng unutib qo‘ydim. Uni oxirgi o‘n kunlikda, toq kechalarda izlanglar. Men o‘zimni suv va loyda sajda qilayotganimni ko‘rdim. Kim Rasululloh (s.a.v.) bilan e’tikof qilgan bo‘lsa, qaytsin”. So‘ng bizlar qaytdik va osmonda biror dog‘ni ko‘rmadik. Shunda birdan bir bulut keldi va yomg‘ir yog‘ib masjid tomidan (xurmo shoxidan qilingan edi) oqa boshladi. Namozga iqomat aytildi va men Rasululloh (s.a.v.) ni suv va loy ustida sajda qilayotganlarini ko‘rdim. Hattoki ul zotning peshonalarida loyning izini ko‘rdim”.
Ming oylik ibodatdan afzal bo‘lgan qadr kechasining fazilatini topishlikni Alloh taolo barchalarimizga muvaffaq qilsin!
Sayyid Jamol
O‘zbekiston Din ishlari qo‘mitasi, Musulmonlar idorasi, Imom Buxoriy, Imom Moturudiy, Imom Termiziy xalqaro ilmiy-tadqiqot markazlari hamda O‘zbekiston xalqaro islomshunoslik akademiyasi mas’ul xodimlaridan iborat ilmiy guruhning Indoneziyaga tashrifi ushbu mamlakatning yetakchi bosma va elektron nashrlari tomonidan keng yoritildi, deb xabar qilmoqda "Dunyo" AA muxbiri.
Jumladan, Indoneziyaning "CNN Indonesia" axborot agentligi "O‘zbekiston delegatsiyasi Indoneziyaga tashrif buyurdi" sarlavhali maqolani e’lon qildi. Unda Sharif Hidoyatulla nomidagi Jakarta davlat islom universitetida "Movarounnahrdan Janubi-Sharqiy Osiyoga: hadis ilmlari va intellektual aloqalar" mavzusida ilmiy-amaliy konferensiya bo‘lib o‘tgani va mazkur anjumanda O‘zbekistondan yetakchi olimlar ishtirok etgani ma’lum qilingan.
"Tadbir ilmiy muloqot shaklida tashkil etilgan bo‘lib, uning doirasida Imom Buxoriy merosini o‘rganish, Mavarounnahr ulamolarining Indoneziya orollarida islom dinini tarqatishda tutgan o‘rni, hadisshunoslik yo‘nalishida hamkorlikni rivojlantirish kabi masalalar muhokama qilindi", – deb yozgan axborot agentligi.
O‘zbekiston delegatsiyasining tashrifi doirasida bo‘lib o‘tgan qator tadbirlar ikki mamlakat o‘rtasida islomiy ma’rifat, ta’lim, diniy bag‘rikenglik va tarixiy merosni asrab-avaylash sohalarida aloqalarni yanada mustahkamlashi ta’kidlangan.
Maqolada xabar qilinishicha O‘zbekiston ilmiy-ma’rifiy doiralari vakillari Indoneziya xalq manfaatlari va huquqlarini himoya qilish vaziri Muxaymin Iskandar, ekologiya vaziri o‘rinbosari Dias Xendrapriono, Ulamolar Kengashi va "Nahdatul ulamo" tashkiloti rahbariyati bilan uchrashuvlar o‘tkazdi.
"Businessreview" veb-sayti "Imom Buxoriy xalqaro ilmiy-tadqiqot markazi va Sharif Hidoyatulla nomidagi Jakarta davlat islom universiteti hamkorligi diniy mo‘tadillik va islom ta’limi tizimini mustahkamlaydi" sarlavhali maqolani e’lon qildi.
Nashrda Imom Buxoriy xalqaro ilmiy tadqiqot markazi va Sharif Hidoyatulla nomidagi Jakarta davlat islom universiteti hamkorligida Indoneziya poytaxtida ilmiy-amaliy konferensiya tashkil etilgani qayd etilgan.
Materialda yozilishicha, anjumanda Mavorounnahr tarixi, Imom Buxoriy merosi, Markaziy Osiyo ulamolarining Indoneziyada islom ta’limotini tarqatishda tutgan o‘rni kabi mavzular muhokama qilindi.
Ushbu mamlakatdagi "Aspirasi Nusantara" elektron nashri Imom Moturidiy xalqaro ilmiy tadqiqot markazi direktori o‘rinbosari "Nahdlatul ulamo" tashkiloti faoliyati bilan tanishgani haqida yozdi. Ma’lum qilinishicha, shu yil 2 iyul kuni O‘zbekiston Din ishlari qo‘mitasi raisining birinchi o‘rinbosari Davron Maxsudov hamda Imom Moturidiy xalqaro ilmiy-tadqiqot markazi direktori o‘rinbosari Shahzod Islomov Indoneziyadagi eng yirik tashkilot "Nahdlatul ulamo" rahbariyati bilan uchrashdi.
"Nahdlatul ulamo" tashkiloti qoshidagi Ilmiy markaz rahbari Abshor Abdullo Imom Moturidiy ta’limoti sunniy kalom ilmida mo‘tadil, aql va mantiqqa tayanadigan yo‘nalish ekanini qayd etdi" – deb yozgan elektron nashr.
Tomonlar ta’lim sohasida aloqalarni kengaytirish, talabalar almashuvini amalga oshirish va ziyorat turizmi yo‘nalishida dasturlar ishlab chiqish kabi mavzularda fikr almashdilar.
Indoneziyaning "Jakarta Merdeka" onlayn portali esa "Bogor Botanika bog‘ida do‘stlik daraxti ekildi" sarlavhali maqolani e’lon qilindi. Unda O‘zbekiston delegatsiyasi a’zolari Bogor shahridagi Indoneziya Milliy Botanika bog‘ida daraxt ekish marosimida ishtirok etgani va Indoneziya ekologiya vaziri o‘rinbosari bilan uchrashuv o‘tkazgani ma’lum qilingan.
"Vazir o‘rinbosari Dias Xendrapriono Imom Buxoriy to‘plagan hadislar orasida tabiatni asrashga oid nasihat va tavsiyalar ko‘p ekanini ta’kidladi. Bu esa islom ta’limotida ekologik bilim va ong asosiy o‘rin tutishining yaqqol dalilidir", – deb yozilgan "Jakarta Merdeka" maqolasida.
O‘zbekiston musulmonlari idorasi
Matbuot xizmati