Oylar ichida shundaylari borki, unda qilingan iltijo, toat-ibodat va yaxshi amallarning darajasi boshqa paytdagiga qaraganda yuqoriroq bo‘ladi. Shunday fazilatli oylardan biri Sha’bon oyi, uning boshqa oylar ichida o‘ziga xos o‘rni bor. Bu oyda kechgan eng muhim tarixiy hodisalardan biri qiblaning o‘zgartirilishi voqeasidir. Payg‘ambarimiz Muhammad (s.a.v.) Makkada turganlarida qibla Baytul Maqdis tomonda edi. Madinaga hijrat qilganlaridan keyin qibla yana bobolari Ibrohim (a.s.)ning qiblasi – Ka’ba tomonga o‘zgarishini ishtiyoq ila kutgan edilar. Hijratning birinchi yili, Sha’bon oyining 15-kunida qibla Quddusi sharifdan Ka’baga o‘zgartirilgan. Bu to‘g‘rida Alloh taolo marhamat qiladi: “Goho yuzingizni (vahiy kutib) osmon bo‘ylab o‘girib turishingizni ko‘rayapmiz. (Xotirjam bo‘ling) Sizni o‘zingiz rozi bo‘ladigan qiblaga (Ka’baga) yuzingizni o‘girtiramiz. Yuzingizni Masjidi Harom (Ka’ba) tomonga buring! (Ey mo‘minlar, sizlar ham) qayerda bo‘lsangiz, yuzlaringizni o‘sha tarafga buring!..” (Baqara, 144).
Sha’bon oyi ulug‘ va fazilatli ekaniga dalillar ko‘p. Rasululloh (s.a.v.) marhamat qiladilar: «Alloh taolo o‘n ikki oy ichidan Rajab oyini o‘zi uchun tanlab olgan. Shuning uchun “Allohning oyi” deyiladi. Kim bu oyni ulug‘lab, hurmatini joyiga keltirsa, Alloh taolo uni jannati naimga kiritib, yana O‘z roziligini ato etadi. Sha’bon oyi “Rasululloh oyi” ham deyiladi. Kim bu oyni ulug‘lab, hurmatini bajo keltirsa, Qiyomat kuni unga jannatdan joyni o‘zim tayyorlab turaman. Ramazon oyi esa ummatlarim oyidir. Kim bu oyni ulug‘lab, hurmatini joyiga qo‘ysa, gunohlardan o‘zini tiysa, kunduz ro‘zador, kechalari bedor, birovlarga beozor holda ro‘za oyini tamomlasa, barcha gunohlari mag‘firat qilinadi» (Imom Bayhaqiy rivoyati).
Sha’bon oyida Payg‘ambarimiz (s.a.v) haqlariga ko‘pdan – ko‘p salovot va salomlar yuborishsak bu muqaddas sha’bon oyini jonlantirgan bo‘lamiz. Bunday insonlar uchun Alloh taolo shunday marhamat qiladi: “Qarang, mening bandalarim Rasulimning oyiga qanday hurmat ko‘rsatayaptilar. Izzatim haqqi, men ham ularni afv etdim”.
Payg‘ambarimiz (s.a.v)ga ko‘plab salovot va salomlar yuborishlikning fazilati xususida Alloh taolo Qur’oni karimda shunday marhamat qiladi: “Haqiqatki, Alloh va uning farishtalari u Payg‘ambarga salovotu salomlar aytdilar. Ey iymon keltirganlar, siz ham Unga salovot va salom ayting” (Axzob, 56).
Sha’bon oyi 14-kunining quyosh botgan vaqtidan 15-kunining quyosh botgan vaqtigacha eng ulug‘ ayyomlardan hisoblanadi. Bu kecha “Baroat kechasi” deyiladi. Bu kechada bir yil ichida bo‘lajak ishlar haqida qazoyu hukm berilishi, ajal va umrlar belgilanishi, amal sahifalari Alloh taolo huzuriga ko‘tarilib namoyish etilishi kabi hodisalar bo‘lishi kitoblarimizda bayon qilingan. Shu kuni Alloh taoloning rahmat va mag‘firati yer yuziga muttasil yog‘ilib turadi. Bu kechada Haq taolo to subh vaqtigacha ushbu tarzda nido qilar ekan: “Istig‘for aytuvchilar bormi, gunohlarini kechsam; biror balo yoki musibatga mubtalo bo‘lganlar bormi, najot so‘rasalar, ofiyat baxsh etsam; rizqu ro‘z so‘raganlar bormi, rizqini ziyoda qilsam”.
Boshqa hadisda esa Usoma ibn Zayd (r.a.)dan rivoyat qilinadi: «Bir kuni Rasululloh (s.a.v.)ga: “Yo Rasululloh, men bironta oyda Sha’bondagidek ro‘za tutganingizni ko‘rmadim”, dedim. U zot (a.s.): “Bu shunday oyki, odamlar Rajab bilan Ramazon o‘rtasida undan g‘aflatda qolishadi. Bu oyda amallar olamlar Xojasiga ko‘tariladi. Shunday ekan, men amalimni o‘zimni ro‘zador holimda ko‘tarilishini yaxshi ko‘raman”, deb aytdilar» (Imom Nasoiy).
Alloh taolo barchalarimizga Sha’bon oyi kechasini g‘animat bilib, uni ro‘za va toat-ibodat bilan o‘tkazishni nasib qilsin!
O‘zbekiston musulmonlari idorasi matbuot xizmati
Bismillahir Rohmanir Rohiym.
Alloh taologa bitmas-tuganmas hamdu sanolar bo‘lsin.
Payg‘ambarimizga mukammal va batamom salavotu durudlar bo‘lsin.
عَنْ أَبِي عُبَيْدَةَ رَضِي اللهُ عَنْهُ قَالَ: وَصَفَ لَنَا رَسُولُ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ الدَّجَّالَ ثُمَّ قَالَ: «لَعَلَّهُ سَيُدْرِكُهُ مَنْ قَدْ رَآنِي أَوْ سَمِعَ كَلَامِي»، قَالُوا: يَا رَسُولَ اللهِ، كَيْفَ قُلُوبُنَا يَوْمَئِذٍ أَمِثْلَهَا الْيَوْمَ؟ قَالَ: «أَوْ خَيْرٌ». رَوَاهُ أَبُو دَاوُدَ وَالتِّرْمِذِيُّ.
Abu Ubayda roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi:
Abu Dovud va Termiziy rivoyat qilganlar.
Sharh: Chunki ular iymoni komil zotlardir.
وَلِلتِّرْمِذِيِّ وَمُسْلِمٍ: «تَعْلَمُونَ أَنَّهُ لَنْ يَرَى أَحَدٌ مِنْكُمْ رَبَّهُ حَتَّى يَمُوتَ وَإِنَّ الدَّجَّالَ مَكْتُوبٌ بَيْنَ عَيْنَيْهِ كَافِرٌ يَقْرَؤُهُ مَنْ كَرِهَ عَمَلَهُ».
Termiziy va Muslimning rivoyatida:
وَلِأَبِي دَاوُدَ: «مَنْ سَمِعَ بِالدَّجَّالِ فَلْيَنْأَ عَنْهُ فَوَاللهِ إِنَّ الرَّجُلَ لَيَأْتِيهِ وَهُوَ يَحْسِبُ أَنَّهُ مُؤْمِنٌ فَيَتَّبِعُهُ مِمَّا يُبْعَثُ بِهِ مِنَ الشُّبُهَاتِ أَوْ لِمَا يَبْعَثُ بِهِ مِنَ الشُّبُهَاتِ».
Abu Dovudning rivoyatida:
Sharh: Dajjolga berilgan sehr mo‘jizasi, ba’zi odamlarni o‘ldirib, boshqalarini tiriltirish kabi mo‘jizalar odamlarni aldab qo‘yishi mumkin. Shuning uchun uning chiqqanini eshitgan har bir mo‘min unga yo‘liqmaslikka harakat qilmog‘i kerak.
عَنْ أَبِي الدَّهْمَاءِ وَأَبِي قَتَادَةَ رَضِي اللهُ عَنْهُ قَالُوا: كُنَّا نَمُرُّ عَلَى هِشَامِ بْنِ عَامِرٍ فَنَأْتِي عِمْرَانَ بْنَ حُصَيْنٍ فَقَالَ ذَاتَ يَوْمٍ: إِنَّكُمْ لَتُجَاوِزُونِي إِلَى رِجَالٍ مَا كَانُوا بِأَحْضَرَ لِرَسُولِ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ مِنِّي وَلَا أَعْلَمَ بِحَدِيثِهِ مِنِّي سَمِعْتُ رَسُولَ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ يَقُولُ: «مَا بَيْنَ خَلْقِ آدَمَ إِلَى قِيَامِ السَّاعَةِ أَمْرٌ أَكْبَرُ مِنَ الدَّجَّالِ». رَوَاهُ مُسْلِمٌ.
Abu Dahmo va Qatoda roziyallohu anhumolardan rivoyat qilinadi:
«Hishom ibn Omirning oldidan o‘tib, so‘ng Imron ibn Husoynning oldiga borardik. Bir kuni u shunday dedi: «Sizlar mening oldimdan o‘tib, shunday kishilar oldiga borasizlarki, ular Rasululloh alayhissalomning huzurlarida mendan ko‘p bo‘lishmagan, u zotning hadislarini mendan yaxshi bilishmaydi. Men Rasululloh alayhissalomning «Odamning yaratilishidan tortib to Qiyomat qoyim bo‘lguncha Dajjoldan kattaroq fitna yo‘q» deganlarini eshitganman».
Muslim rivoyat qilgan.
عَنْ أَبِي بَكْرَةَ رَضِي اللهُ عَنْهُ أَنَّ رَسُولُ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ: «يَمْكُثُ أَبُو الدَّجَّالِ وَأُمُّهُ ثَلَاثِينَ عَامًا لَا يُولَدُ لَهُمَا وَلَدٌ، ثُمَّ يُولَدُ لَهُمَا غُلَامٌ أَعْوَرُ، أَضَرُّ شَيْءٍ، وَأَقَلُّهُ مَنْفَعَةً، تَنَامُ عَيْنَاهُ، وَلَا يَنَامُ قَلْبُهُ»، ثُمَّ نَعَتَ لَنَا رَسُولُ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ أَبَوَيْهِ، فَقَالَ: «أَبُوهُ طِوَالٌ ضَرْبُ اللَّحْمِ كَأَنَّ أَنْفَهُ مِنْقَارٌ، وَأُمُّهُ فِرْضَاحِيَّةٌ طَوِيلَةُ الْيَدَيْنِ»، فَقَالَ أَبُو بَكْرَةَ: فَسَمِعْنَا بِمَوْلُودٍ فِي الْيَهُودِ بِالْمَدِينَةِ، فَذَهَبْتُ أَنَا وَالزُّبَيْرُ بْنُ الْعَوَّامِ حَتَّى دَخَلْنَا عَلَى أَبَوَيْهِ، فَإِذَا نَعْتُ رَسُولِ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ فِيهِمَا فَقُلْنَا: هَلْ لَكُمَا وَلَدٌ فَقَالَا: مَكَثْنَا ثَلَاثِينَ عَامًا لَا يُولَدُ لَنَا وَلَدٌ، ثُمَّ وُلِدَ لَنَا غُلَامٌ، أَضَرُّ شَيْءٍ، وَأَقَلُّهُ مَنْفَعَةً، تَنَامُ عَيْنَاهُ، وَلَا يَنَامُ قَلْبُهُ، قَالَ: فَخَرَجْنَا مِنْ عِنْدِهِمَا، فَإِذَا هُوَ مُنْجَدِلٌ فِي الشَّمْسِ فِي قَطِيفَةٍ لَهُ وَلَهُ هَمْهَمَةٌ، فَكَشَفَ عَنْ رَأْسِهِ، فَقَالَ: مَا قُلْتُمَا؟ قُلْنَا: وَهَلْ سَمِعْتَ مَا قُلْنَا؟ قَالَ: نَعَمْ، تَنَامُ عَيْنَايَ، وَلَا يَنَامُ قَلْبِي. رَوَاهُ التِّرْمِذِيُّ.
Abu Bakra roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi:
Keyin Madinada yahudiylardan bir bola tug‘ilganini eshitdik. Zubayr ibn Avvom bilan u yerga borib, ota-onasining oldiga kirdik. Qarasak, ikkovida ham Rasululloh alayhissalom aytgan sifatlar bor. «Bolangiz bormi?» dedik. «O‘ttiz yil farzand ko‘rmay o‘tdik, nihoyat, bir o‘g‘il tug‘ildi. Uning zarari ko‘p, manfaati yo‘q. Ko‘zi uxlaydiyu, qalbi uxlamaydi», deyishdi. Ularning oldidan chiqsak, uni bir qatiyfaga o‘rab, oftobga tashlab qo‘yishgan ekan. Undan tushunib bo‘lmaydigan ovoz chiqmoqda edi. U boshini ochdi-da, «Nima dedilaring?» dedi. «Biz aytgan gapni eshitdingmi?» dedik. «Ha. Mening ko‘zim uxlaydi, qalbim uxlamaydi», dedi».
Termiziy rivoyat qilgan.
«Fitnalar va Qiyomat alomatlari» kitobidan