1-savol: Ayollar ruku va sajdani qanday qilishadi? 

Javob: Ayollar sajdada qorinlarini sonlariga, boldirlari va bilaklarini yerga tekkizib, bilaklarini qo‘ltiqlariga yopishtirib sajda qiladi. Ayollar sajdada qadamlarini tikka qilmay, ularni juftlab o‘ng taraflaridan chiqarib, oyoq barmoqlarini iloji boricha qiblaga qaratishadi (“Hidoya”). 

Ayollar ruku uchun salgina engashadi. Rukuda qo‘l barmoqlarini juftlashtirib, tizzalariga qo‘yishadi. Ayollar qa’dada dumbalari bilan yerga o‘tiradilar. Oyoqlari esa o‘ng tarafdan chiqib, barmoqlari qiblaga qaratiladi (“Raddul Muhtor”, “Bahrur roiq”).  

2-savol: Ayol kishi umra qilayotgan vaqtida hayz ko‘rib qolsa, nima qiladi?

Javob: Ayol kishi umra qilayotib hayz ko‘rib qolsa, shu yerda umrasini yakunlaydi va sochini qisqartirib, ehromdan chiqadi. Haramdalik vaqtida hayzi to‘xtasa, umraning qazosini ado qiladi. 

3-savol: Eri o‘lgan ayolning haj qilishi durust emas deb eshitdim, shu to‘g‘rimi? 

Javob: To‘g‘ri. Eri qazo qilgan ayol to‘rt oy-u o‘n kun idda o‘tirishi lozimdir. Eri o‘lgani uchun iddadagi yo taloq iddasidagi ayol hajga bormaydi va boshqaga turmushga chiqmaydi. Iddasi tugab bo‘lgach, uning ixtiyori o‘zida bo‘ladi. Xohlasa, mahramlaridan biri, ya’ni otasi, aka yo ukasi, tog‘a yo amakisi, bobosi yoki o‘g‘illaridan biri hamrohligida haj ibodatini ado etishi mumkin (“Fatovoyi Hindiya”).

4-savol: Ba’zilar ayol kishi qabristonga borib, Qur’on tilovat qilsa, qabul bo‘lmaydi, deyishadi. Shu to‘g‘rimi?

Javob: Ayol kishi qabristonga borib, Qur’on tilovat qilsa, qabul bo‘lmaydi, deyish xatodir. Ammo o‘tganlarning ruhlariga Qur’on tilovat qilish uchun faqat qabristonga borish kerak, deyish noto‘g‘ri. Uyda, har bir namozdan keyin tilovat qilib, savobi marhumga bag‘ishlansa, yetib turadi.

5-savol: Farzandim tug‘ilmay turmush o‘rtog‘im vafot etdi. Uch oylik homilam bilan qoldim. Idda o‘tirishim kerak ekan. Idda nima ekanini tushuntirib bering?

Javob: Idda eri o‘lgan yoki eridan ajrashgan xotinlar boshqa erga chiqishi uchun o‘tishi shart bo‘lgan muddatdir. Bunday ayollarga idda o‘tmagunicha erga chiqish taqiqlanadi. Eri o‘lgan ayol uchun idda 4 oy-u 10 kun, eridan ajrashgan ayol uchun 3 hayz muddatidir. Ushbu muddat Qur’oni karimda bayon qilingan. Ayolning ajralgan yoki vafot etgan eridan homilasi bor yoki yo‘qligi mazkur muddatda aniq bo‘ladi va ayolning rahmi poklanadi. Eridan taloq ila ajrashgan ayol, iddani eri bilan yashagan uyda o‘tkazishi lozim. Homilador ayolning eri vafot etsa yoki taloq qilingan bo‘lsa, tug‘ishi bilan iddadan chiqqan hisoblanadi.

6-savol: Ayollarning tirnoq bo‘yashi mumkinmi?

Javob: Agar surtilgan lak tahorat olganida asl tirnoqqa suv yetishiga to‘sqinlik qiladigan bo‘lsa, yuvilishi lozim bo‘lgan ma’lum a’zoning bir qismiga suv yetmay qoladi. Natijada, tahorat to‘liq bo‘lmaydi. Qolaversa, tirnoqqa surilgan lak yoki bo‘yoq g‘uslga ham monelik qiladi. Shuning uchun ulamolar ayollar g‘usl qilayotganlarida tirnoq va lablaridagi bo‘yoqlarni ketkazishlari zarurligini ta’kidlashgan.

7-savol: Nima uchun Payg‘ambarimiz (sollallohu alayhi va sallam)ning ayollari mo‘minlarning onalari deyiladi?

Javob: Alloh taolo bunday marhamat qilgan: “Payg‘ambar mo‘minlarga ularning o‘zlaridan mehribondir, uning xotinlari ularning onalaridir” (Ahzob, 6).

Payg‘ambarimiz (sollallohu alayhi va sallam)ning ayollari, hurmat qilish va uylanish haromligi borasida ona hukmidadirlar. Payg‘ambarimiz (sollallohu alayhi va sallam) vafotlaridan keyin ularga biror kishining uylanishi mumkin emas.

Qur’oni karimda: “Sizlar uchun Allohning payg‘ambariga ozor berish va undan keyin ayollariga uylanishingiz aslo mumkin emasdir. Chunki bu Alloh nazdida ulkan (gunoh)dir”, deyilgan (Ahzob, 53).

Ularga qarash, ular bilan yolg‘iz qolish, ularga meros berib, meros olish va ularning qizlariga uylanish kabi hukmlarda begona ayollar kabidirlar. Begona erkaklar ularga qarashi va ular bilan yolg‘iz qolishi mumkin emas.

Payg‘ambarimiz (sollallohu alayhi va sallam) musulmonlarga dinda ota kabi hisoblanadilar. Mujohid bunday degan: “Har bir payg‘ambar ummatining otasidir. Shuning uchun mo‘minlar aka-ukalardir”. Abu Hurayra (roziyallohu anhu)dan rivoyat qilinadi: Payg‘ambarimiz (sollallohu alayhi va sallam): “Men sizlar uchun ota kabidirman”, deganlar.

“So‘ragan edingiz” kitobi asosida tayyorlandi

O‘MI Matbuot xizmati