Sayt test holatida ishlamoqda!
15 Iyun, 2025   |   19 Zulhijja, 1446

Toshkent shahri
Tong
03:04
Quyosh
04:49
Peshin
12:29
Asr
17:39
Shom
20:01
Xufton
21:39
Bismillah
15 Iyun, 2025, 19 Zulhijja, 1446

Giyohvandlik – dunyo va oxirat zavoli

21.02.2018   4559   6 min.
Giyohvandlik – dunyo va oxirat zavoli

 “Ko‘pi mast qiladigan narsaning ozi ham haromdir”

(Imom Termiziy rivoyati)

“2017 yilning oxirida O‘zbekistondagi giyohvandlar soni 8036 kishi ekani qayd etildi. Ularning 2 foizidan ko‘prog‘i ayollardir. Spirti ichimlikka mukkasidan ketganlar esa 40 ming ortiq. Giyohvand moddalarga tobe bo‘lib qolganlar ichida 14 yoshgacha bo‘lganlar kuzatilmagan. Biroq 15-20 yosh oralig‘ida 50 ga yaqin kishi ruyxatga tushgan”, deya O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi huzuridagi Narkotik moddalarni nazorat qilish milliy axborot-tahlil markazi mutaxassisi Andrey Mokiyga tayanib xabar beradi gazeta.uz

Alloh taolo bizga sirotul mustaqimni ko‘rsatib bu mumkin, bu mumkin emas deb ta’lim berar ekan, hayoti dunyoda sermazmun va manfaatli hayot kechirishimizni iroda qildi. Shariatimiz halol va harom narsalarning birortasini ham qoldirmasdan mukammal bayon qilib bergan. Nimaiki sog‘likka foydali va shariat ahkomlariga muvofiq bo‘lsa – halol. Nimaiki yomon, sog‘likka zararli bo‘lsa, shubhasiz, haromdir. Giyohvand vositalar ana shu ikkinchi toifa turkumiga kiradi.

Darhaqiqat, giyohvandlik asr vabosiga aylandi. Bu kushanda har yili millionlab insonlarning hayotini izdan chiqarib, umriga zomin bo‘lmoqda. Alloh taolo “Moida” surasining 90-oyatida: “Ey iymon keltirganlar! Albatta, xamr, qimor, butlar hamda fol ochadigan cho‘plar iflos narsa. Shaytonning ishidir. Bas, undan chetda bo‘ling. Shoyadki, najot topsangiz”,  deb marhamat qildi.

Ushbu oyati karimadagi “xamr” so‘zi arab tilida “to‘sish”, “berkitish” degan ma’nolarni anglatadi. Tanovul qilgan kishining ongiga ta’sir qiladigan, uning aqlini to‘sadigan, xayolini chalg‘itadigan, boshqacha aytganda, “mast qiladigan” har  bir narsaga “xamr” deyiladi. Bundan mast qiluvchi har bir, xoh u ichadigan alkogol, xoh iste’mol qiladigan giyohvand modda, xoh chekadigan tamaki bo‘lsin – barchasi haromligi tushuniladi. Alloh “Bas, ulardan chetda bo‘ling, shoyad najot topsangiz”, deb amr qildi.

Taassufki, so‘nggi yillarda ushbu zaharli moddalarning zarar doirasi kengayib ketdi. Giyohvand moddalarni iste’mol qiluvchilar og‘ir kasalliklarga yo‘liqib, oxiri esa davolab bo‘lmas holga yetib bormoqda. Shuningdek, onkolog shifokor mutaxassislarning ta’kidlashicha, o‘pka rak kasalligi ko‘p holatda tamaki chekish, alkogol mahsulotlari esa ko‘plab jinoyatlar sodir etilishiga sabab bo‘lmoqda. Eng achinarlisi, ularning achchiq xatosi oqibatida begunoh farzandlar turli tug‘ma nuqsonlar bilan dunyoga kelayotir...

Narkotik moddalarni iste’mol qilish, o‘zini-o‘zi o‘ldirish bilan barobardir.  Alloh taolo Niso surasining 29-oyati karimasida: “O‘zingizni o‘zingiz o‘ldirmang”,  deb amr qiladi.

Hadisi sharifda Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: “Har kim o‘zini-o‘zi zahar bilan o‘ldirsa, qiyomat kuni jahannam o‘ti bilan azoblanadi”, deb aytganlar.

Bu hadisi sharif va oyati karimadan ayon bo‘ladiki, inson o‘z sog‘ligiga zararli biror narsani iste’mol qilish mumkin emas. Ularning barchasi harom. Chunki giyohvand moddalar iste’mol qilish kishining na dini va na aqliga ham foydali bo‘lgan, bo‘lmaydi ham! Demak, ularning iste’molida zarracha ham foyda yo‘q, balki zarar bor. Nafaqat o‘ziga, balki butun jamiyatga ulkan zarar va tahdid bor.

Yomon ish qilishning o‘zi gunoh bo‘lsa, unga sharoit yaratib bergan insonga ham uning miqdoricha, balki undan-da ko‘p gunoh bo‘lishi va dunyoyu oxiratda jazosi og‘ir bo‘lishi ko‘plab oyatu hadislarda bot-bot takrorlangan bo‘lsa-da, ba’zilar o‘ziga ibrat olmayapti.

“2017 yil O‘zbekistonda 5 mingga yaqin giyohvandlik bilan bog‘lik jinoyat sodir etilgan va narkotik modda bo‘lgan o‘simliklarni yetishtirish bilan bog‘liq 895 holat aniqlangan. Shuningdek, psixofaol vositalarni sotish bilan 310 shaxs ushlangan. Ulardan 62,5 ming dona dori vositalari olindi”, deb uza.uz sayti xabar beradi.

Bunday vositalarni sotish, yetkazib berish bilan shug‘ullanayotgan hamda iste’mol qilayotganlar ko‘zlarini ochsinlar. Avvalo Alloh taolo oldida javob berishini unutmasin. Besh kunlik hayotda arzimagan sariq chaqaga uchib, harom yo‘l bilan pul topib, gunoh ishlarni qilib oxiratdagi abadiy rohatdan benasib qolishdan ehtiyot bo‘lishsin. So‘ng xalqiga, yurtiga zarar yetkazib, yosh avlodni yo‘ldan urib, o‘zi bilan birga boshqalarni ham jinoyat domiga tortishdan saqlansin. Yomon ish jazosiz qolmaydi, ertaga, albatta, qonun oldida javob berishadi. Unday insonlar hech qachon yaxshilikka yeta olishmaydi, hayotda zor, oxiratda esa xor bo‘ladi.

Ibn Umar roziyallohu anhudan rivoyat qilingan hadisi sharifda Rasululloh sollallohu alayhi vasallam shunday deydilar: “Har bir mast qiluvchi – xamrdir. Va har bir mast qiluvchi haromdir. Kim dunyoda xamr ichib o‘lsa va unga mukkasidan ketgan bo‘lsa, u oxiratda ichmaydi (ya’ni jannatdagi pokiza va totli sharoblardan ichmaydi, chunki jannatga kira olmaydi)”.

Ibn Umar roziyallohu anhudan rivoyat qilingan yana bir hadisda: “Kim xamr ichsa, uning namozi qirq kun qabul qilinmaydi. Agar tavba qilsa, Alloh uning tavbasini qabul qiladi. Va agar (xamr ichishga) qaytsa, Alloh uning ibodatini qirq kun qabul qilmaydi, agar tavba qilsa, Alloh uning tavbasini qabul qiladi. Va agar (xamr ichishga yana) qaytsa, Alloh uning ibodatini qirq kun qabul qilmaydi, agar tavba qilsa, Alloh uning tavbasini qabul qiladi. Va agar (xamr ichishga) to‘rtinchi marotaba qaytsa, Alloh uning ibodatini qirq kun qabul qilmaydi, agar tavba qilsa, Alloh uning tavbasini qabul qilmaydi va uni “Xobal” daryosidan sug‘oradi”, dedilar. Shunda: “Ey Abu Abdurrahmon, “Xobal” daryosi nima u?” deb so‘raldi. “U – do‘zax ahlining yiringdan bo‘lgan daryosidir”, deb javob berdilar”. (Imom Termiziy rivoyati).

Shunday ekan, Alloh taolodan tavfiq so‘rab, hayotimizni to‘g‘ri kechirishga harakat qilishimiz, faqat, halol, pok narsalar iste’mol qilishimiz; yomon, zararli, harom narsalardan saqlanishimiz lozim. Nafaqat o‘zimiz, balki oila-ahlimizga, do‘stu birodarlarimizga ham e’tiborli bo‘lishimiz darkor. Zero, harom narsalar insonga manfaat keltirmaydi. Gunohlarning oqibati esa achinarli bo‘ladi.

O‘MI matbuot xizmati

Maqolalar
Boshqa maqolalar

EZGULIK, BAG‘RIKЕNGLIK VA MЕHR-OQIBAT BAYRAMI

06.06.2025   6283   4 min.
EZGULIK, BAG‘RIKЕNGLIK VA MЕHR-OQIBAT BAYRAMI

Munosabat

 

Avvalo, barcha yurtdoshlarimizni xursandchilik ayyomi – Qurbon hayiti bayrami bilan samimiy muborakbod etaman!

Mamlakatimizda Qurbon hayiti nafaqat diniy, balki umummilliy bayram sifatida ham keng nishonlanadi. Zero, ushbu kunda yurtdoshlarimiz bir-birini hayit bilan samimiy tabriklab, o‘zaro sovg‘alar ulashadi, millati, tili va dinidan qat’i nazar, yolg‘iz keksalar, kam ta’minlangan oilalar holidan xabar olinib, xayriya ishlari amalga oshiriladi.

Shu ma’noda, ushbu qutlug‘ bayram insonparvarlik va bag‘rikenglik ramzi bo‘lish bilan birga, insonlar o‘rtasida o‘zaro mehr-muhabbat va hamjihatlik kabi fazilatlarni ham o‘zida mujassam etadi.

Yurtimizda hayit bayramini munosib kutib olish va o‘tkazish, shuningdek, milliy-diniy qadriyatlarimizni asrab-avaylash, xalqimizning ko‘p asrlik an’ana va urf-odatlariga uyg‘un holda o‘tkazilishiga alohida e’tibor qaratiladi. Buning uchun barcha zarur tayyorgarliklar ko‘riladi, mamlakatimizning barcha hududlarida tom ma’noda bayram shukuhi hukm suradi.

Kezi kelganda yurtimizda “Inson qadri uchun” degan ulug‘vor g‘oya asosida barcha sohalar qatori diniy-ma’rifiy jabhada ham katta islohotlar amalga oshirilayotgani, normativ-huquqiy hujjatlar takomillashtirilib, soha faoliyati samaradorligi yangi bosqichga chiqarilayotganini alohida qayd etish lozim.

Davlatimiz rahbari tashabbusi bilan oxirgi yillarda yurtimizning har bir go‘shasidagi ulkan bunyodkorlik ishlari izchil davom ettirilmoqda. Xususan, Toshkentda Islom sivilizatsiyasi markazi binosi qurilishi yakuniga yetib bormoqda, Samarqandda Imom Buxoriy majmuasi qad rostlamoqda.

Yaqinda Prezidentimiz ushbu majmuaga tashrif buyurib, u yerdagi bunyodkorlik ishlari bilan tanishdi, zarur ko‘rsatmalar berdi. Zero, bu  davlatimiz rahbarining uzoqni ko‘ra bilishi, ulug‘ ajdodlarga yuksak ehtiromining yorqin ifodasidir.

E’tiborga sazovor jihatlardan yana biri shuki, Prezidentimiz qo‘ng‘iroq qilib, hojilarimiz uchun yaratilgan shart-sharoitlar, ularning salomatligi va kayfiyati haqida so‘radi. Bundan hojilarimiz behad mamnun bo‘ldi, e’tibor va ehtiromdan xursand bo‘lgan ziyoratchilarimiz ko‘zlarida yosh bilan duo qildilar.

Arafot maydonida, duolar mustajob bo‘ladigan ayni onlarda Prezidentimizning Qurbon hayiti munosabati bilan O‘zbekiston xalqiga yo‘llagan tabrigini katta hayajon bilan eshitdik. Yaratgandan yurtimizga tinchlik, xalqimizga farovonlik so‘rab, duolar qildik.

Ayniqsa, tabrikda hojilarimiz alohida eslab o‘tilgani ziyoratchilarimizni cheksiz quvontirdi.

Barcha yurtdoshlarimiz qatori hojilarimiz ham ushbu tabrikdagi olijanob g‘oya va tashabbuslarga befarq emasligini izhor qildi.

Tabrikdagi “Inson qadri uchun, inson baxti uchun!” degan olijanob g‘oya barcha jabhalardagi islohotlarning asosi ekanini alohida e’tirof etish va hojilarimizning tashabbuslari ham ushbu g‘oyaga hamohang ekanini qayd etish lozim.

Bu Arafot maydonida O‘zbekiston Respublikasi Prezidentiga hojilarimizning murojaatida ham o‘z aksini topdi. Jumladan, mazkur murojaatda hojilarimiz yurtga qaytgach, “Yangi O‘zbekistonning tinchlik va ma’naviyat targ‘ibotchilari” degan ezgu tashabbusni bir ovozdan ilgari surib, Uchinchi Renessans yaratuvchilarini tarbiyalashda Prezidentimizga ko‘makchi bo‘lamiz, deb va’da berdi.

Shuningdek, Vatanimiz taraqqiyotiga xolis xizmat qilish, mahallalarda tinchlik va birdamlikni mustahkamlash, tinchlik-osoyishtalikning qadriga yetish, xalqimizni ma’nan yuksaltirish, jamiyatdagi islohotlarga daxldorlik hissini oshirish kabilarni targ‘ib etish borasida faol bo‘lishni aytib o‘tdi.

O‘z navbatida, hojilarimiz kitobxonlik madaniyatini yuksaltirish, ilm-ma’rifatga homiylikda namuna bo‘lish, to‘ylar, oilaviy tadbirlar va marosimlarda me’yorga amal qilgan holda kamxarj va ixcham o‘tkazishda bosh-qosh bo‘lish, mahallalardagi notinch oilalar, shu jumladan, tarbiyasida muammosi bor yoshlar o‘rtasida tushuntirish ishlarini olib borish, hududlardagi maktablarning ta’mirga muhtoj qismini joriy ta’mirlash ishlariga ko‘maklashish, xayriya, mehr-muruvvat va yordam ko‘rsatish ishlarini ko‘paytirish kabi tashabbuslarni qat’iy amalga oshirishga ahd qildi.

Aziz yurtdoshlar! Shubhasiz, ushbu shukuhli kunlar tom ma’noda barchamiz uchun katta bayram, xursandchilik onlaridir. Mo‘tabar manbalarda saodatli damlarni shodu xurramlik bilan o‘tkazish bo‘yicha ko‘p tavsiyalar kelgan. Ulamolarimiz: “Hayit kunlari shodlikni izhor qilish dinning shiorlaridan”, deyishadi. Demak, Qurbon hayiti kunlarida quvonchimizni, saxovatimizni har qachongidan ko‘ra ko‘proq namoyon qilishimiz lozim. Ayniqsa, kam ta’minlangan, ijtimoiy himoyaga muhtoj insonlarga yordam ko‘rsatishga shoshilishimiz lozim.

Ushbu fazilatli kunlarda muborak manzillarda turib, ona Vatanimizga tinchlik-osoyishtalik, xalqimizga yanada farovon hayot, farzandlarimizga baxtu saodat so‘rab, duolar qilmoqdamiz!

Qurbon hayitingiz muborak bo‘lsin!

Shayx Nuriddin XOLIQNAZAR,

O‘zbekiston musulmonlari idorasi raisi, muftiy