Sayt test holatida ishlamoqda!
10 Mart, 2025   |   10 Ramazon, 1446

Toshkent shahri
Tong
05:25
Quyosh
06:43
Peshin
12:38
Asr
16:38
Shom
18:27
Xufton
19:40
Bismillah
10 Mart, 2025, 10 Ramazon, 1446

Buyuk ipak yo‘li: nega cho‘l o‘rtasidagi quduqlarda doim suv bo‘lgan?

19.02.2018   4103   4 min.
Buyuk ipak yo‘li: nega cho‘l o‘rtasidagi quduqlarda doim suv bo‘lgan?

Xitoy va Markaziy Osiyo shaharlarini O‘rtayer dengizi mamlakatlari bilan bog‘lovchi Buyuk ipak yo‘li ko‘p asrlar davomida ushbu hududlar o‘rtasidagi savdo va madaniyat almashinuv jarayonlarida muhim rol o‘ynagan. U eramizdan avvalgi II asrda Xitoy va Farg‘ona vodiysi shaharlari o‘rtasidagi savdo yo‘li sifatida yuzaga kelgan bo‘lib, keyinroq Sharq va G‘arb o‘rtasidagi muhim transport aloqa yo‘li maqomini egalladi va o‘rta asrlarga qadar amal qildi, deb yozadi TravelAsk.

Foto: TravelAsk

Buyuk ipak yo‘lining asosiy qismi Osiyoning cho‘l hududlaridan o‘tgan. Qimmatbaho yuklarni tashish uchun savdogarlar qizib turgan qumlarda yurishga juda yaxshi moslashgan tuyalardan ko‘proq foydalangan.

Foto: TravelAsk

Sayyohlar duch kelgan eng asosiy muammo yo‘nalishning katta qismida suvning yo‘qligi edi. Tuyalar foydali joyni egallaydigan va olib ketilayotgan yuk hajmini kamaytiradigan suv idishlarini ko‘tarib yurmasligi uchun qadimgi zamonning mahoratli konstruktorlari qizigan qumlar orasida quduqlar barpo etdi. Ular «sardoba» deb atalib, ularda doim suv bo‘lgan. Bunday quduqlarni bugungi kunda ham O‘rta Osiyoning ba’zi shaharlarida uchratish mumkin.

Foto: TravelAsk

Noyob muhandislik inshootlari yo‘lning har 12—15 kilometrida joylashib, 150—200 tuyadan iborat karvonning chanqog‘ini qondira olgan. Bu quduqlardagi suv yerosti suv manbalari tufayli emas, atmosfera havosidan suv olishga qodir original konstruksiya yordamida to‘plangan.

Foto: TravelAsk

Ishonish qiyindek ko‘rinsa-da, qadimgi muhandislar quduqlarni qurishda uyurma effektidan foydalangan. Konstruksiyaning o‘zi tashqaridan qaraganda, toshdan ishlangan kichikroq chodirni eslatgan va bir nechta tuynuklari bo‘lgan. Quduqning yarmidan ortiq qismi yer ostiga ko‘milgan bo‘lib, suvga yetish uchun zinadan pastga tushish kerak bo‘lgan. Tom va yon tomon tuynuklarining maxsus konstruksiyasi tufayli quduq orqali muntazam cho‘l havosi aylanib turgan. Mutaxassislarning baholashicha, cho‘l havosi hajmi sutkasiga bir necha ming kubometrga yetgan.

Foto: TravelAsk / «Daryo»

Hatto cho‘lning qizigan havosida ham suv bug‘lari mavjud. Katta mahorat bilan barpo etilgan inshoot g‘oyasi aynan mazkur bilimga asoslangan. Arab sayyohlarining xotirlashicha, doim salqin bo‘lgan quduq ichiga tushgan issiq havo sovigan va o‘zidagi suvni tomchilar shaklida bergan. Musaffo salqin suv tosh tepalikdan quduq tubidagi maxsus chuqurlikka oqib tushgan. Odamlar ichish va tuyalarini sug‘orish uchun u yerdagi suvdan foydalangan.

Foto: TravelAsk

Afsuski, bu qadimgi quruvchilar kim bo‘lganligi haqidagi aniq ma’lumotlar saqlanmagan. Biroq tadqiqotchilar ular xitoylik muhandislar bo‘lganligini taxmin qilmoqda. Axir Buyuk ipak yo‘li Xitoy iqtisodiyotida muhim rol o‘ynagan, mamlakat rahbariyati esa uning gullab-yashnashi uchun ko‘p kuch sarflagan.

Foto: TravelAsk 

 

Manba: https://daryo.uz

O'zbekiston yangiliklari
Boshqa maqolalar
Yangiliklar

Ulamolarimiz AQSH, Rossiya va Janubiy Koreyada Ramazon tadbirlarida ishtirok etmoqda

9.03.2025   3529   2 min.
Ulamolarimiz AQSH, Rossiya va Janubiy Koreyada Ramazon tadbirlarida ishtirok etmoqda

Ramazon oyi davomida bir guruh ulamolar, imom-domlalar va mohir qorilar chet eldagi vatandoshlar bilan ma’rifiy suhbatlar qilish, Ramazoni sharif bilan qutlash, ularning diniy savollariga javob berish hamda taroveh namozida ishtirok etish maqsadida AQSH, Rossiya Federatsiyasi, Janubiy Koreya singari mamlakatlarda xizmat safarida bo‘lib turibdilar.

O‘zbekiston musulmonlari idorasi Masjidlar bo‘limi mudiri Muzaffar domla Kamolov, Xorazm viloyati bosh imom-xatibi Xayrullo domla Abdullayev, Farg‘ona viloyati Quvasoy shahar “Islom” masjidi imom-xatibi Alisher domla Naimov, , Toshkent shahar Olmazor tumani “Imom at Termiziy” masjidi imom-xatibi Yahyo domla Abduraxmonov, Toshkent shahar Yunusobod tumani “Yunus ota”  masjidi imom noibi Jamoliddin domla Qodirov,  Andijon shahar “Chinor” masjidi imom-xatibi Avazbek domla Mo‘minov, Andijon tumani “Usmoni Zinnurayn” masjidi imom-xatibi Fazliddin  domla Abdullayev Janubiy Koreyaning Seul, Chengju, Mokpo, Dayegu kabi shaharlaridagi tadbirlarda qatnashib, manfaatli suhbatlar o‘tkazmoqdalar.

AQSHning Nyu-York, Filadelfiya, Orlando, Sinsinnati, Chikago, Nyu-jersi shaharlaridagi vatandoshlar Toshkent shahar “Siroj solih” masjidi imom-xatibi Hasan domla Qodirov,  Toshkent shahar “Shayx Muhammadsodiq Muhammadyusuf” masjidi imom-xatibi Ismoil domla Muhammad Sodiq, Andijon viloyati “Eski Gumbaz” masjidi imom-xatibi Botir domla Tojiboyev, Toshkent shahar “Firdavs” masjidi imom-xatibi Baxtiyor domla Sattorov, Namangan shahar “Mulla Bozor Oxund” masjidi imom-xatibi Zoxidjon domla Nomonov, Toshkent shahar “Hazrati Umar” masjidi imom-xatibi Fazliddin domla Mamadaliyev, Samarqand viloyati “Xo‘ja Abdu Darun” masjidi imom-xatibi Zafar domla Mahmudov, Farg‘ona viloyati “Xo‘ja Abdulloh” masjidi imom-xatibi Abduvohid domla Mansuraliyevning ma’ruzalari va xatmi Qur’onlariga some’ bo‘lmoqdalar. 

Mana shunday tadbirlar Rossiya Federatsiyasining Magandan va Xabarskiy kabi hududlariga ishlash, ta’lim olish uchun borgan vatandoshlarimiz uchun ham tashkil etilmoqda. Ushbu mintaqalardagi uchrashuvlarda Namangan viloyati “Mulla Abduqodir” masjidi imom-xatibi Muzaffar domla Ibragimov, Toshkent shahar Chilonzor tumani “Choshtepa” masjidi imom-xatibi  Hakimjon domla Xotamov  ishtirok etmoqda. 

Safar davomida diniy soha xodimlari vatandoshlar bilan muloqotlarda Islom dini qadriyatlari, Ramazon oyi fazilatlari, ona-Vatanga muhabbat va buzg‘unchi g‘oyalarga aldanmaslik kabi mavzularda ham suhbatlar qilmoqdalar.

O‘zbekiston musulmonlari idorasi 
Matbuot xizmati

Ulamolarimiz AQSH, Rossiya va Janubiy Koreyada Ramazon tadbirlarida ishtirok etmoqda Ulamolarimiz AQSH, Rossiya va Janubiy Koreyada Ramazon tadbirlarida ishtirok etmoqda Ulamolarimiz AQSH, Rossiya va Janubiy Koreyada Ramazon tadbirlarida ishtirok etmoqda Ulamolarimiz AQSH, Rossiya va Janubiy Koreyada Ramazon tadbirlarida ishtirok etmoqda Ulamolarimiz AQSH, Rossiya va Janubiy Koreyada Ramazon tadbirlarida ishtirok etmoqda Ulamolarimiz AQSH, Rossiya va Janubiy Koreyada Ramazon tadbirlarida ishtirok etmoqda Ulamolarimiz AQSH, Rossiya va Janubiy Koreyada Ramazon tadbirlarida ishtirok etmoqda Ulamolarimiz AQSH, Rossiya va Janubiy Koreyada Ramazon tadbirlarida ishtirok etmoqda Ulamolarimiz AQSH, Rossiya va Janubiy Koreyada Ramazon tadbirlarida ishtirok etmoqda Ulamolarimiz AQSH, Rossiya va Janubiy Koreyada Ramazon tadbirlarida ishtirok etmoqda Ulamolarimiz AQSH, Rossiya va Janubiy Koreyada Ramazon tadbirlarida ishtirok etmoqda Ulamolarimiz AQSH, Rossiya va Janubiy Koreyada Ramazon tadbirlarida ishtirok etmoqda Ulamolarimiz AQSH, Rossiya va Janubiy Koreyada Ramazon tadbirlarida ishtirok etmoqda Ulamolarimiz AQSH, Rossiya va Janubiy Koreyada Ramazon tadbirlarida ishtirok etmoqda Ulamolarimiz AQSH, Rossiya va Janubiy Koreyada Ramazon tadbirlarida ishtirok etmoqda Ulamolarimiz AQSH, Rossiya va Janubiy Koreyada Ramazon tadbirlarida ishtirok etmoqda Ulamolarimiz AQSH, Rossiya va Janubiy Koreyada Ramazon tadbirlarida ishtirok etmoqda Ulamolarimiz AQSH, Rossiya va Janubiy Koreyada Ramazon tadbirlarida ishtirok etmoqda Ulamolarimiz AQSH, Rossiya va Janubiy Koreyada Ramazon tadbirlarida ishtirok etmoqda
O'zbekiston yangiliklari