Qalbda ihtirom qilish. Nabiy sollallohu alayhi vasallamni xaloyiqning barchasidan kamolot va fazlda ustun deb bilish, Islom dinining mukammal ekanligi va u zotning turli ma’siyat ishlardan ma’sumliklarini e’tiqod qilish bilan bo‘ladi. Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning fe’llari, so‘zlari, axloq va siyratlaridagi komillik to‘la-to‘kis komillik hisoblanib, bu sifatlarga zid bo‘lgan narsalarning botilligini e’tiqod qilish lozim. U zotga bo‘lgan muhabbat shavqi qalbni shunday to‘ldirsinki, bu muhabbat yer yuzidagi barcha insonga, hatto o‘zimizga bo‘lgan muhabbatdan ham ustun bo‘lsin. Anas ibn Molik roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi: Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: “Sizlardan birortalaringiz meni farzandidan, ota-onasidan va odamlarning barchasidan ko‘ra ko‘proq yaxshi ko‘rmaguncha haqiqiy mo‘min bo‘lolmaydi”, dedilar.
Tilda ehtirom qilish. Bu ulug‘lash va ehtirom qilishni ifodalaydigan lafzlar bilan Nabiy sollallohu alayhi vasallamni zikr qilish hamda doimo u zotga salavot va salomlar aytib yurish bilan bo‘ladi. Bundan tashqari, insonlarga u zotning fazilatlari, xususiyatlari, shamoillari va qilgan ishlarining barchasi mukammal ekani haqida qayta-qayta so‘zlab berilsinki, toki Rasulullloh sollallohu alayhi vasallamga nisbatan kishilarning qalbida muhabbat hamda ehtirom tushunchasi yanada ziyoda bo‘lsin.
Amalda ehtirom qilish. Bu ish u zotning siyratlarini hayot yo‘li qilib olish va sunnatlarini mukammal o‘rganish bilan bo‘ladi. Zero, Nabiy sollallohu alayhi vasallamga nisbatan ko‘rsatilgan eng buyuk hurmat u zotning sunnatlariga ergashish va tutgan yullarini mustahkam ushlash, hatto odatiy ishlarini ham qoldirmasdan bajarishdir. Chunki kamolot sohiblarining odatlarini bajarish ham bir fazilatdir.
Abdushukur MURODOV
tayyorladi
Luqmoni Hakim o‘z o‘g‘illariga qilgan nasihatlari Qur’oni karimda keltiriladi.
Nasihatning eng birinchisi – shikrdan qaytarish.
“Ey, o‘g‘ilcham! Allohga shirk keltirmagin! Chunki shirk ulkan zulmdir” (Luqmon surasi, 13-oyat).
Shirk eng og‘ir zulm, eng qabih jaholat va eng katta gunoh sanaladi.
Nasihatning ikkinchisi – ota-onaning haqqini ado etish.
“Agar ular (ya’ni ota-onang) seni o‘zing bilmagan narsalarni Menga sherik qilishga zo‘rlasalar, u holda ularga itoat etma! Ularga (garchi kofir bo‘lsalarda) dunyoda yaxshi muomalada bo‘lgin” (Luqmon surasi, 15-oyat).
Ota-ona hatto mushrik bo‘lsalar-da, ularga qo‘pol munosabatda bo‘lmaslik talab etiladi.
Nasihatning uchinchisi – Alloh oshkor maxfiy har bir narsa bilib turuvchi Zot.
“Ey, o‘g‘ilcham! Shubha yo‘qki, agar xantal (o‘simligining) urug‘idek (yaxshi yoki yomon amal qilinadigan) bo‘lsa, bas, u (amal) biror xarsang tosh ichida yo osmonlarda yoki yer ostida bo‘lsa, o‘shani ham Alloh keltirur. Zero, Alloh lutfli va ogoh zotdir” (Luqmon surasi, 16-oyat).
Nasihatning to‘rtinchisi – namoz, amri ma’ruf, nahyi munkar va sabr.
“Ey, o‘g‘ilcham! Namozni barkamol ado et, yaxshilikka buyur va yomonlikdan qaytar hamda o‘zingga yetgan (balolar)ga sabr qil!...” (Luqmon surasi, 17-oyat).
Nasihatning beshinchisi – ochiq yuzli, shirin so‘zli, tavoze’li bo‘lish, kibrlanmaslik.
“Odamlarga (kibrlanib) yuzingni burishtirmagin va yerda kerilib yurmagin! Chunki Alloh barcha kibrli, maqtanchoq kimsalarni suymas” (Luqmon surasi, 18-oyat).
Nasihatning oltinchisi – baqir-chaqir qilmaslik.
“(Yurganingda) o‘rtahol yurgin va ovozingni past qilgin! Chunki ovozlarning eng yoqimsizi eshaklar ovozidir” (Luqmon surasi, 19-oyat).
Davron NURMUHAMMAD