Sayt test holatida ishlamoqda!
27 Dekabr, 2025   |   7 Rajab, 1447

Toshkent shahri
Tong
06:22
Quyosh
07:48
Peshin
12:29
Asr
15:19
Shom
17:05
Xufton
18:23
Bismillah
27 Dekabr, 2025, 7 Rajab, 1447

Yaxshi so‘z

26.07.2017   10162   4 min.
Yaxshi so‘z

Abu Hurayra (roziyallohu anhu)dan rivoyat qilinadi: “Nabiy (sollallohu alayhi va sallam): “Yaxshi so‘z sadaqadir”, dedilar” (Imom Buxoriy rivoyati).

Yaxshi so‘z asaldan lazzatli, jazirama issiqda muzdek suvdan ham totli bo‘ladi. Ba’zilar asalni yoqtirmasligi va sovuq suvdan saqlanishi mumkin, lekin shirin so‘zni yaxshi ko‘rmaydigan insonni hargiz uchratmaysiz. Yosh bolalar va emizikli chaqaloqlar ham shirin so‘zning gadosi bo‘ladi. Yaxshi so‘zni eshitishi bilan hursand bo‘lib, qalbi farah va sururga to‘lganining alomati yuzida aks etadi.    

Biror insonga mol berilsa, uning qalbi sururga to‘lib, hadiya bergan odamga nisbatan qalbida muhabbat paydo bo‘ladi. Natijada unga bo‘lgan ba’zi gina-kudratlarni ham unutadi. Shuningdek, yaxshi so‘z yaxshi ham inson qalbiga hursandchilik va farah baxsh etadi. Shuning uchun Payg‘ambarimiz Muhammad (sollallohu alayhi va sallam) yaxshi so‘zni sadaqadir deganlar. 

Hadisi sharifda zikr qilingan yaxshi so‘zdan umumiy ma’no tushuniladi. Oddiygina salom berish va unga alik olish kabilar ham yaxshi so‘zdir. Bu haqda Rasululloh (sollallohu alayhi va sallam) bunday deganlar: “Nabiy (sollallohu alayhi va sallam) sahoba (roziyallohu anhum)lar bilan o‘tirgan edilar. Bir kishi kelib: “Assalomu alaykum”, dedi. Unga alik oldilar. Payg‘ambarimiz (sollallohu alayhi va sallam) “O‘n”, dedilar. Boshqa odam kelib: “Assalomu alaykum va rahmatulloh”, dedi. Unga ham alik olishdi. Rasululloh (sollallohu alayhi va sallam): “yigirma”, dedilar. Uchinchi odam kelib: “Assalomu alaykum va rahmatullohi va barakotuh”, dedi. Unga javob berdilar. Nabiy (sollallohu alayhi va sallam): “O‘ttiz”, dedilar. Sahoba (roziyallohu anhum)lar: “Yo Rasululloh, o‘n, yigirma va o‘ttiz nima?” deb so‘radilar. Nabiy (sollallohu alayhi va sallam): “Bitta yaxshilik o‘n barobar bo‘ladi. Ya’ni, birinchi kishi “Assalomu alaykum”, dedi bu bitta kalima, ikkinchisi “Rahmatulloh”ni ziyoda qildi, keyingisi “Barakotuhu”ni qo‘shdi har bir kalima yaxshilikdir. Bir yaxshilik o‘n barobar bo‘ladi. Yaxshi so‘z qanday bo‘lsa ham u sadaqadir”, dedilar (Imom Navaviy rivoyati).

Tilning yaxshi so‘zlarni gapirishi Alloh taoloning buyuk in’omidir. Shuning uchun mo‘min-musulmonlar doimo yaxshi so‘zlarni zikr qilib, haq bo‘lsa ham yomon so‘zdan saqlanishlari lozim. Bu borada Rasululloh (sollallohu alayhi va sallam): “Shaytonga lanat aytmanglar! Uning yomonligidan Allohdan panoh so‘ranglar!” deganlar. Tilimiz lanatga odatlanmasin. Har onda iblisga, shaytonga lanat aytilsa, keyin insonlarga so‘ngra boshqalarning ota-onasiga, lanat aytiladi. Shuning uchun banda tilini yaxshi so‘zga odatlantirmog‘i lozim. Ba’zilar yaxshi so‘zni odat qiladilar. Natijada uzr so‘rashga hargiz muhtoj bo‘lmaydilar. Bu haqda Alloh taolo shunday marhamat qiladi:

“…odamlarga shirinso‘z bo‘ling…” (Baqara, 83).

Yaxshi so‘zning izi qalbda boqiy qoladi. Yomon so‘z esa g‘azabni keltirib, uning izi nafsda bo‘qiy qoladi. Tig‘ bilan berilgan jarohat vaqt o‘tishi bilan bitadi. Til bilan berilgan jarohat esa abadiy bitmaydi.

Inson farzandlar, er-xotin, qo‘ni-qo‘shni, yoru do‘st kabilar bilan muloqotda bo‘ladi. Ular bilan chiroyli uslubda go‘zal va shirin so‘z bilan muomala qilmog‘i sadaqadir. Ularga aytgan har bir shirin so‘zi sadaqa deb yoziladi. Bu borada Payg‘ambarimiz (sollallohu alayhi va sallam) hayotlari mobaynida ummatlarga namuna bo‘ldilar.

 Biror kishini sizda hojati bo‘lsa, unga yordam berishga sizni imkoniyatingiz bo‘lmasa, yaxshi so‘z bilan tushuntiring. Shuning uchun Ali (roziyallohu anhu): “Insonlarga molingiz bilan yordam bera olmasangiz, ularga chiroyli xulqingiz bilan yordam beringlar” degan. 

Qur’oni karimda marhamat qilinadi:

(Sadaqa bermasdan) yaxshi gap (qilish) va (bera olmagani uchun) kechirim (so‘rash) ketidan ozor yetkaziladigan sadaqadan yaxshiroqdir. Alloh behojat va halimdir” (Baqara, 263).

Payg‘ambarimiz (sollallohu alayhi va sallam): “Do‘zaxni zikr qilib, undan panoh so‘rab, yuzlarini burdilar. So‘ngra yana do‘zaxni zikr qilib, undan panoh so‘rab, yuzlarini burdilar. Bir bo‘lak xurmo bilan bo‘lsa ham do‘zaxdan saqlaninglar! Agar uni topolmasangiz yaxshi so‘z bilan saqlaning!” dedilar.                    

Manbalar asosida

Bahriddin JO‘RABЕK O‘G‘LI tayyorladi

Maqolalar
Boshqa maqolalar
Yangiliklar

2026 yilda rasmiy sanalarni nishonlash davrida qo‘shimcha ishlanmaydigan kunlarni belgilash va dam olish kunlarini ko‘chirish to‘g‘risida

24.12.2025   10578   3 min.
2026 yilda rasmiy sanalarni nishonlash davrida qo‘shimcha ishlanmaydigan kunlarni belgilash va dam olish kunlarini ko‘chirish to‘g‘risida

O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining Farmoni

Fuqarolarning rasmiy sanalarni nishonlash davrida to‘liq dam olishi uchun shart-sharoitlar yaratish, “O‘zbekiston bo‘ylab sayohat qil!” ichki turizmni rivojlantirish dasturi doirasida ichki va ziyorat turizmini yanada rivojlantirish uchun dam olish va bayram kunlaridan samarali foydalanishni ta’minlash maqsadida qaror qilaman:

1. Quyidagi qo‘shimcha dam olish kunlari belgilansin:

(a) 2025 yilda barcha xodimlar uchun (ish haftasining turidan qat’i nazar) 31 dekabr – chorshanba;

(b) 2026 yilda:

(i) barcha xodimlar uchun (ish haftasining turidan qat’i nazar):  2 yanvar – juma, 28 may – payshanba, 29 may – juma, 31 avgust – dushanba;

(ii) olti kunlik ish haftasida ishlaydigan xodimlar uchun: 3 yanvar – shanba, 30 may – shanba, 31 dekabr – payshanba.

2. Mehnat kodeksining 208-moddasiga muvofiq:

(a) ishlanmaydigan bayram kunlari hisoblanuvchi 8 mart – Xotin-qizlar kuni bayrami 2026 yilda yakshanba – dam olish kuniga va 21 mart – Navro‘z bayrami hamda 9 may – Xotira va qadrlash kuni bayramlari besh kunlik ish haftasida ishlaydigan xodimlar uchun shanba – dam olish kuniga to‘g‘ri kelishi munosabati bilan ushbu dam olish kunlari mos ravishda 2026 yil 9 mart, 23 mart va 11 may – dushanba kunlariga ko‘chirilishi;

(b) ishlab chiqarish-texnik va tashkiliy sharoitlar (mavjud uzluksiz ishlab chiqarish, aholiga har kuni xizmat ko‘rsatish, navbatchilik asosida ishlash va boshqalar) tufayli ishlanmaydigan bayram kunlari to‘xtatib qo‘yish mumkin bo‘lmagan ishlarni bajarishda dam olish kunlari ko‘chirilmasligi ma’lumot uchun qabul qilinsin.

3. Besh kunlik ish haftasida ishlaydigan xodimlar uchun dam olish kuni 2026 yilda 12 dekabr – shanba kunidan 31 dekabr – payshanba kuniga ko‘chirilsin.

4. Bayram (ishlanmaydigan) kunlarining uzaytirilishini hisobga olgan holda respublika aholisining maroqli dam olishi uchun:

(a) Turizm qo‘mitasi va Madaniy meros agentligi turizm namoyishi obyektlari (madaniy meros obyektlari, muzeylar) va mehmonxona xizmatlari uchun chegirmalar berilishi hamda aksiyalar o‘tkazilishini tashkil etsin;

(b) O‘zbekiston kasaba uyushmalari federatsiyasiga Sog‘liqni saqlash vazirligi, Qoraqalpog‘iston Respublikasi Vazirlar Kengashi, viloyatlar va Toshkent shahar hokimliklari bilan birgalikda sanatoriylar va sog‘lomlashtirish muassasalari uchun chegirmalar berish hamda aksiyalar o‘tkazish tavsiya etilsin;

(v) “Uzbekistan Airways” AJ va “O‘zbekiston temir yo‘llari” AJga ichki transport qatnovlari uchun chegirmalar berish va aksiyalar o‘tkazish tavsiya etilsin.

5. O‘zbekiston kasaba uyushmalari federatsiyasiga:

(a) mehnat jamoalari o‘rtasida ushbu Farmonning maqsadi, mazmun-mohiyati to‘g‘risida tushuntirish ishlarini tashkil etish;

(b) uzaytirilgan bayram kunlarida xodimlar va ularning oila a’zolari maroqli dam olishini ta’minlash yuzasidan kasaba uyushmalari tashkilotlarining ishini faollashtirish tavsiya etilsin.

6. O‘zbekiston Milliy teleradiokompaniyasi O‘zbekiston Milliy axborot agentligi bilan birgalikda bayram kunlari o‘tkaziladigan tadbirlar to‘g‘risida ommaviy axborot vositalari, shu jumladan, Internet jahon axborot tarmog‘i orqali aholining keng xabardor qilinishini ta’minlasin.

7. O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2024 yil 24 dekabrdagi “Yangi yil bayramini nishonlash davrida qo‘shimcha ishlanmaydigan kunni belgilash va dam olish kunini ko‘chirish to‘g‘risida”gi PQ–452-son qarori o‘z kuchini yo‘qotgan deb hisoblansin.

8. Belgilansinki, ushbu Farmon 2027 yil 1 yanvardan e’tiboran o‘z kuchini yo‘qotadi.

9. Mazkur Farmonning ijrosini nazorat qilish O‘zbekiston Respublikasi Bosh vaziri A.N. Aripov zimmasiga yuklansin.

 

O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti

Sh. Mirziyoyev

O'zbekiston yangiliklari