Abu Hurayra roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi: Albatta Rasululloh sallallohu alayhi vasallam aytdilar: “Agar inson vafot etsa, amallari to‘xtaydi. Faqatgina uchta ishdan, sadaqai joriyadan yoki foydali ilmdan yoki uning haqqiga duo qiladigan solih farzanddan unga savob borib turadi”(Imom Muslim rivoyati). Ushbu muborak hadisda Payg‘ambarimiz sallallohu alayhi vasallam inson vafot etganidan keyin ham uning ortidan borib turadigan savobli ishlarni sizu-biz ummatlariga bayon qilib bermoqdalar. Bu ezgu amallarning dastlabkisi esa sadaqai joriyadir. Ulamolarimiz sadaqai joriyaga boshqa insonlarga foyda keltiradigan, ularga mafaati tegib turadigan har qanday savobli ish deya ta’rif beradilar. Ya’ni inson hayotlik chog‘ida masjid, madrasa, maktab yoki shifoxonalar bunyod etsa, ko‘prigu-yo‘llar ochib insonlarning og‘irini yengil, uzog‘ini yaqin qilsa, u inson dunyodan o‘tganidan so‘ng ham qilgan bu ishlarining savobi unga yetib turadi.
Istiqlol yillarida marhum Birinchi Prezidentimiz tashabbuslari bilan yurtimiz obodligi yo‘lida misli ko‘rinmagan muvafaqqiyatlarga erishildi. Shaharu-qishloqlarimiz chiroy ochib, yangi yo‘llar, ko‘priklar bunyod qilindi. Mustaqilligimizning 25 yillik to‘yi arafasida Farg‘ona vodiysini yurtimizning boshqa hududlari bilan bog‘laydigan temir yo‘lni qurilishi tarixiy voqea bo‘lgani hech kimga sir emas. Alloh taolo marhum Yurtboshimizni qilgan bu sadaqai joriyalarini ajrini o‘zi ko‘paytirib bersin. Oxiratlarini obod qilsin!
U kishining vafotlaridan keyin ham shogirdlari muhtaram Prezidentimizning Shavkat Miromonovich Mirziyoyev boshchiligida obodonchilik ishlari jadal olib borilmoqda. Ushbu savobli ishlarning davomi sifatida “Novza” jome masjidining yonida, Bunyodkor va Muqimiy shoh ko‘chalari kesishadigan chorrahada ko‘prik qurilish ishlari nihoyasiga yetay deb qoldi. Mazkur ulkan ishga arzimas hissa qo‘shish maqsadida “Novza” masjidi imom xatibi, masjid qavmi, hay’at a’zolari, namozxonlar tashabbuslari bilan homiylarni jalb qilgan xolda kuni kecha 8-mart kuni xayriya ehsoni tashkillashtirildi. Unda masjid faollari, otaxonlar ishtirok etib, Qur’oni karim tilovat qilinib, Yurtimiz Rahbariyati bu ishga bosh-qosh bo‘lib turgan azizlarimiz va quruvchilarning haqqiga duoyi xayrlar qilindi. Tadbir so‘ngida osh tarqatilib, ularning yurtimiz obodligi yo‘lida qilayotgan ishlariga muvafaqqiyat tilandi.
A.Sobirov,
Chilonzor tumani “Novza” jome’ masjidi noibi imomi
Savol: Chatgpt (sun’iy intellekt) orqali diniy savollarimizga javob olsak bo‘ladimi, shu javoblarga amal qilsak bo‘ladimi?
Javob: Bismillahir Rohmanir Rohiym. Yo‘q, bu joiz emas. To‘g‘ri, Chatgpt platformasi ayrim sohalarda insonlarga foyda bermoqda. Ammo diniy savollarga to‘g‘ri javob berishga ojizlik qiladi. Chunki u ham inson omili tomonidan ishlab chiqilgan bir mahsulot. Qolaversa, ba’zan savollarga taxminiy javoblar, hatto bu masala falon kitobda bor deb, arabiy iboralar ham berishi mumkin. Lekin u keltirgan iboralar na u aytgan kitobda va na boshqa fiqhiy manbalarda uchramaydi. Shu bois shar’iy masalalarga ahli ilm, mutaxassislarga murojaat qilish orqali yechim topish darkor. Alloh taolo oyati karimada bunday marhamat qilgan:
فَاسْأَلُوا أَهْلَ الذِّكْرِ إِنْ كُنْتُمْ لَا تَعْلَمُونَ
“Agar bilmaydigan bo‘lsangiz, zikr ahlidan so‘rangiz!” (Anbiyo surasi, 7-oyat).
Musulmon odam biror narsani bilmay qolsa, uni biladigan kishidan, o‘sha sohaning «zikr ahli»dan o‘rganishi lozim bo‘ladi. Shunday ekan, e’tiqod va dinu-diyonatga tegishli narsalarni ham shu sohaning bilimdonlaridan so‘rash talab etiladi. Buyuk tobeiy Ibn Sirin rahimahulloh bunday deganlar:
إن هذا العلم دين فانظروا عمن تأخذون دينكم. رواه مسلم
“Albatta, bu ilm dindir. Bas, diningizni kimdan olayotganingizga qaranglar” (Imom Muslim rivoyati).
Mazkur iboraning sharhida Mulla Ali Qori rahimahulloh bunday deganlar:
“Bu ilm” so‘zidan murod Rasululloh sollallohu alayhi vasallam ummatga olib kelgan Qur’oni karim va hadisi sharifdan iborat bo‘lgan ta’limotdir. Uni ishonchli va adolatli zotlardan olmoqdamisiz yoki yo‘q, shunga nazar solinglar, ya’ni qayerdan, kimdan ilm olayotgangizni aniq bilinglar”. (“Mirqotul mafotih” kitobi). Vallohu a’lam.
O‘zbekiston musulmonlari idorasi
Fatvo markazi.