Xalqaro Yunesko tashkilotining Parij shahridagi qarorgohida, Islom hamkorlik tashkiloti Bosh kotibi Doktor Yusuf Usaymin va Birlashgan millatlar tashkiloti huzuridagi Ta’lim, fan va madaniyat masalalari bo‘yicha xalqaro “Yunesko” tashkilotining Bosh direktori Irina Bokova o‘rtasida o‘zaro suhbat bo‘lib o‘tdi.
Uchrashuvda bir qator xalqaro va mintaqaviy masalalar: hozirgi tahlikali vaziyatda madaniy merosni muhofaza qilish, terrorizm va ekstremizmga barham berish, tinchlik va osoyishtalikni saqlash, dinlar va madaniyatlar o‘rtasidagi o‘zaro hamkorlik aloqalarini mustahkamlash borasida fikr almashildi.
Shuningdek, tomonlar islomofobiyaning salbiy oqibatlari hamda uning keng tarqalishini bartaraf etish masalasiga ham to‘xtalib o‘tishdi. Uchrshuvda, ikki tashkilot o‘rtasida 1979 yilda imzolangan hamkorlik bitimini yangilash, tashkilotlar o‘rtasidagi hamkorlikni mustahkamlash va ikki tomon uchun muhim bo‘lgan bir qator masalalar borasida ham kelishib olishdi.
Xalqaro aloqalar bo‘limi xodimi
Ilyosxon AHMЕDOV
tayyorladi
Savol: Masjidul haromda namozlarni jamoat bilan o‘qib, keyingi namoz vaqtini kutib o‘tirganimizda, ayrim hojilarimiz yotgan holda uxlab qolib, keyingi namozga azon aytilganda, tahorat qilmay namoz o‘qishayotganiga guvoh bo‘ldim.
Buning xukmi dinimizda qanday? Chunki uxlash tahoratni buzadi deb o‘qiganmiz va shunga amal qilamiz. Yoki masjidul haromda ayrim hukmlar o‘zgaradimi?
Javob: Bismillahir rohmanir rohiym. Hanafiy mazhabiga ko‘ra, biror narsaga suyanib, yoki yonboshlagan holda uxlash tahoratni sindiradi. Bu hukm masjidul haromga ham tegishli. Siz aytgan hojilar yerga yonboshlagan holda uxlagan bo‘lsalar, tahoratlari sinadi. Lekin ko‘zini yumib, uxlamasdan, zikr qilib yotadiganlar ham bo‘ladi. Agar shunday qilgan bo‘lsalar, tabiiyki tahoratlari sinmaydi.
Masjidul haromda dunyoning turli nuqtasidan kelgan ziyoratchilar ibodat qiladi. Ularning ichida ilmli insonlar bilan bir qatorda ibodatga endi kirgan, shar’iy hukmlarni yaxshi o‘zlashtirmaganlar ham bo‘ladi. Ularning qilayotgan ishini ko‘rib, anavilar qilyapti-ku, demak, noto‘g‘ri emas ekanda, deb qilib ketavermaslik kerak.
Qolaversa, u yerda turli mazhab odamlari ibodat qiladi. Ayrim mazhablarda uxlash, badandan qon chiqish kabi ishlar tahoratni sindirmaydi. Ammo bizning mazhabimizda har ikkisi ham tahoratni buzadi va bunga ulamolarimiz bir qancha hadislarni dalil o‘laroq keltirganlar.
Shu bois, ulug‘ makonlarga ibodatga otlanayotgan odamlar: xoh erkak, xoh ayol kishi bo‘lsin, shar’iy hukmlarni bilib olishi yoki biladigan odam hamrohligida borishi maqsadga muvofiq bo‘ladi. Aks holda ibodat qilaman deb, gunohga botishi hech gap emas. Vallohu a’lam.
O‘zbekiston musulmonlari idorasi
Fatvo markazi.