Ko‘pchiligimiz sevib iste’mol qiladigan tarvuzning biz bilgan va bilmagan ko‘plab foydalari bor. Quyida tarvuz haqida siz uchun qiziqarli va foydali bo‘lgan ajoyib ma’lumotlarni keltirib o‘tamiz.
Tarvuz o‘zida L-sitrullin – aminokislotasi ko‘p bo‘lib, bu bo‘g‘imlar orasidagi og‘riqni to‘xtatadi. Agar mashg‘ulotdan keyin achish va og‘riq sezilishini xohlamasangiz, u holda mashg‘ulotdan avval yangi tarvuzning 1/3 qismidan tayyorlangan sharbatni ichish tavsiya qilinadi.
Albatta, bu gap sizga yoqimsiz tuyulgandir, ammo biz tarvuz po‘chog‘ini tashlab yubormasligingizni tavsiya qilamiz. Birinchidan, ular judayam mazali. Po‘choqlarni bir nechta kichik bo‘laklarga bo‘ling va limon, bodring va muz bo‘laklari bilan blenderga soling. Ta’bga ko‘ra shakar va ko‘katlar solishingiz mumkin. Natijada S, V1, V2, karotin, foliy va pantoten kislotalariga boy bo‘lgan ajoyib sharbat tayyor bo‘ladi. Tarvuz urug‘i teri holatini yaxshilaydi va yallig‘lanishga qarshi samarali vosita vazifasini o‘taydi. Bundan tashqari u temir, rux, oqsillarga boy.
Tarvuzni 91 foiz qismi suvdan iborat. Bundan tashqari u kam kaloriyali poliz mahsuloti hisoblanadi. 100 gr tarvuzda atigi 38 kaloriya mavjud.
2 karch tarvuz iste’mol qilish sizning ko‘zingiz va fikrlash qobiliyatingiz uchun juda foydalidir. Mutaxassislarning ta’kidlashicha, tarvuzning mazali mevasida A va V6 vitaminlarining mavjudligi birinchidan ko‘zning turli infeksiyalardan himoya qilib, tiniq ko‘rishini ta’minlasa, ikkinchidan xotirani mustahkamlab, fikrlash tezligini oshiradi.
Inson organizmi ultrabinafsha nurlariga qarshi kurash olib borishiga bir nechta mahsulotlarni o‘rni beqiyosligi ilmiy jihatdan isbotlangan. Tarvuz ham aynan shu mahsulotlar qatoriga kiradi. Unda likopin moddasining mavjudligi turli nurlanishga qarshi kurashishda yordam beradi.
Yangi tarvuzda 5-13 foizgacha yengil birikadigan qand mavjud. Tarvuz kesilganda fruktoza va glyukozalari umumlashadi. Saxaroza (qand) bunga qaraganda kechroq hosil bo‘ladi. Shuning uchun qandli diabetga chalinganlarga barra kesilgan tarvuzdan kam miqdorda iste’mol qilish tavsiya etiladi.
Tarvuz ovqat hazm qilish faoliyatini yaxshilaydi, yurak-qon tomir tizimi hamda buyrak va jigarni tozalaydi. Tanadan xolesterinni chiqarib tashlashga yordam beradi. Toshlar bilan bog‘liq muammolari bor bemorlarga tarvuzni ko‘proq yeyish tavsiya qilinadi. Agar sizda tarvuz iste’mol qilmaslik uchun jo‘yali sabab bo‘lmasa, u holda kundalik yegulikda 2-3 kg tarvuz yeyishni maslahat beramiz.
Tarvuz eng bezarar poliz mahsuloti sanaladi. Chunki uning qattiq po‘stlog‘i turli zararli moddalarni tashqi muhitdan kirishiga yo‘l bermaydi. Ayniqsa so‘nggi yillarda tarvuzni yetishtirish bir muncha ortdi. Unda turli zararli moddalar bor yo‘qligini hamma ham bilavermaydi. Tarvuz "sog‘lom"ligini aniqlash uchun, tarvuzni mevasidan ozroq kesib toza suvga solamiz, suv biror soatlardan keyin rangida xiralik paydo bo‘lsa, unda hammasi joyida, agar solingan suv yorqin pushti, qizil va sap-sariq tusga kirsa, u holda tarvuzdan voz kechganingiz ma’qul.
Tarvuzni qanday tanlash mumkin?
Internet ma’lumotlari asosida
Ne’mat Musayev
tayyorladi
“Ey insonlar! Allohga va Uning Payg‘ambari Muhammad alayhissalomga iymon keltiringlar hamda U Zot Sizlarni xalifa qilib qo‘ygan narsalardan, ya’ni vaqtincha qo‘llaringizda turgan, erta bir kun sizlar istasangiz-istamasangiz o‘zgalarni qo‘llariga o‘tib ketadigan Alloh bergan mol-davlatdan infoq-ehson qilinglar! Bas, sizlardan iymon keltirgan va infoq-ehson qilgan zotlar uchun katta ajr-mukofot bordir!” (Hadid surasi, 7-oyat).
Xalifa deb tarjima qilingan so‘z Qur’onda “mustaxlafiyna” deb keladi. Bu so‘z lug‘atda o‘zini o‘rniga biror kishini o‘rinbosar qilmoq ma’nosida – egasini o‘rniga bir ishni bajaradigan kishiga ishlatiladi. Masalan: Mol-mulk, siz unda mustaxlafsiz, ya’ni u sizni qo‘lingizda omonat, haqiqiy egasi siz emassiz, omonatdor qo‘lsiz xolos! Uni sizga Alloh ko‘rsatgan o‘ringa ishlatishingiz uchungina berilgan!
Bir to‘da tuyasi bor a’robiydan so‘rashdi, bu tuyalar kimniki? A’robiy go‘zal javob berdi: Mening qo‘limda turgan, Allohning mulki! Meni qo‘limda turgan, Allohning mulki! Ya’ni, bu Allohniki! Men uni tasarruf qilishga mas’ulman xolos.
“Mustaxlaf” so‘zini yana ham kengroq tushunsak, mol-mulkda siz mustaxlafsiz. Sihat-salomatlik! Siz unda mustaxlafsiz! Uni o‘zini o‘rnida ishlatishingiz lozim bo‘ladi. Jamiyatda har bir kishini o‘z vazifasi, o‘rni bor. Sizni ham o‘z o‘rningiz, vazifangiz bor. Nochorga yordam berish, kuchsizni himoya qilish ham jamiyat a’zolarini vazifalaridan biri hisoblanadi. Alloh sizga ilm bergan. Siz unda mustaxlafsiz! O‘zini o‘rnida ishlatishga, yaxshi-yomonni eslatishga, halol-haromni bildirishga mas’ulsiz! Allohni oldida javobgarsiz!
Alloh aytadi: “Men yerda Odamni xalifa qilmoqchiman” (Baqara surasi, 30-oyat).
Inson-Alloh uni qo‘liga mol-mulk berib, uni omonatdor qo‘l qilgan Allohni yerdagi xalifasi. Mol-mulk bizniki emas. Aslida bizniki bo‘lmagan narsa qandoq qilib bizniki bo‘lsin. Ya’ni, meni qo‘limdagi mulk meniki emas, uni qo‘lidagi mulk uniki emas, sizni qo‘lingizdagi mulk ham sizniki emas. Biz uni haqiqiy egasi emasmiz. Biz tanovul qilsak tugatamiz, kiysak eskirtamiz va ammo, sadaqa qilganimiznigina o‘zimizga olib qolamiz!
Bir odam Payg‘ambarimiz alayhissalomga bir qo‘yni hammasini tarqatdim faqatgina qo‘li qoldi xolos dedi. Shunda Rasululloh alayhissalom: Yo‘q unday emas, qo‘lidan boshqa hammasini olib qolibsan, dedilar. Ya’ni, sadaqa qilganing oxiratga zaxira bo‘lib o‘zingda qoladi. Olib qolganing tugab tamom bo‘ladi.
Ey birodarim! "Mustaxlaf" so‘zi juda keng ma’noda tushuniladi. Masalan seni moshinang bor, sen unda mustaxlafsan.
Haqiqatda yordamga muhtojlarni hojatlariga uni ishlatsang uni haqqini ado etgan bo‘lasan. Gunoh, ko‘ngilxushi uchun yoki shunchaki aylanib kelish uchun emas, haqiqatda shunga ehtiyoji bor, chorasiz turgan odamga yordam berishga mas’ulsan! Inson unga berilgan har bir nasibada, iqtidorda, ilmda, hunarda, shijoatda, kuch-quvvatda, g‘ayratda barcha barchasida mustaxlafdir. Mol-mulk ne’mat hisoblanmaydi. Uni qay o‘ringa ishlatilishiga qarab turadi.
Agar Alloh rozi bo‘ladigan-toatga, muhtoj-u nochorlarga xayr-saxovatga, o‘zi mas’ul bo‘lganlarni nafaqalariga ishlatilsagina ne’mat hisoblanadi. Unday bo‘lmasa-gunohu ma’siyatga, kayfu-safoga, foydasiz o‘rinlarga ishlatilsa-balo bo‘ladi, ofat bo‘ladi!
Muhammad Rotib Nobulusiy suhbatlaridan
“Qur’on ilmlari” kafedrasi o‘qituvchisi Adham YUSUPOV tarjimasi.