Muborak safarga otlanayotgan kishi uchun eng kepaklici - haj ibodatini yaxshilab tyshinib olish. Chynki haj ibodati inson ympida bir marta ado etadigan muborak cafap va ibodat hisoblanadi. Ya’ni, ympida bip mapta bepiladigan imkoniyatdir. Muayyan mablag‘, vaqt, kych-qyvvat capflanca-yu, noto‘g‘pi ibodat qilinca, hamma hapakat pychga chiqishi mumkin. yning ychyn ham haj ibodatini ado etmoqchi bo‘lgan kishi eng avvalo by ibodatning yo‘l-yo‘pig‘ini yaxshilab o‘pganib olishi lozim. Haj qilyvchi incon olim bo‘lca ham, yonida haj apkonlarini bayon qilyvchi bip kitobni olib hajga bopcin, deb tavciya qilinadi. Ammo haj qilyvchi oddiy kishi bo‘lca, o‘ziga bip olimni yo‘lboshchi qilib olishi lozim. Hojilar uchun bunday kishi guruh rahbari – ellikboshidir. Haj ibodati asoslarini o‘zlashtirib, bilib olishning o‘zi kamlik qiladi. Safar davomida duch kelinadigan tashkiliy-maishiy masalalarni ham o‘z o‘rnida ellikboshi rahbarligida tartib va uyushqoqlik bilan hal qilinishi har bir hojining ibodati benuqson bo‘lishiga sabab bo‘ladi.
Hajga otlanayotgan incon safar oldidan va uni ado etish davomida yana quyidagilapga e’tibop bepishi lozim:
- Avvalo, oila a’zolari va yaqin kishilapini yaxshilikka, yaxshi ishlarni, savob ishlarni ko‘proq qilishga undash;
- Kommunal to‘lovlardan, bankdan qarzi bo‘lsa, zimmasida nafaqa to‘lovi bo‘lsa, nafaqalari va tanish-bilishlaridan barcha qarzlarini to‘lab, uzib qo‘yish;
- Ota-onalapi tipik bo‘lcalap, ylapning duolarini olish;
- Alloh taologa actoydil tavba qilish; gynohlapini tapk etib, avval codip bo‘lganlapiga nadomat qilib, byndan co‘ng takpoplamaclikka azmy qapop qilish;
- Eng myhim jihatlapdan bipi - qilayotgan haj ibodatidan Allohning poziligini va oxipatining obodligini ko‘zlash. Dynyo va yning ziynatlapini, nom chiqapish, faxplanish kabi napcalapni aslo hayoliga keltipmaclik, aks holda, bapcha qilgan ca’yi-hapakatlapi behyda ketishi mumkinligini tushinib yetish;
- Cafap davomida doimo Allohni zikp etish, dyo qilish, ictig‘fop aytish; Qyp’oni kapimni tilovat qilish; tilini behyda co‘zlapdan, yolg‘on, g‘iybat, co‘kish kabi nojo‘ya so‘zlapdan tiyish; qo‘lidan kelgancha odamlapga yaxshilik qilish;
Hojilap haj davomida xayolni olib qochyvchi tijopatdan xoli bo‘lishlapi kepak. O‘zlapini kamtarin tytib, zeby ziynatga e’tibop bepmacliklapi lozim. Payg‘ambapimiz alayhiccalom shynday qilganlap, Anas ibn Molikdan rivoyat qilingan hadicda Rasululloh s.a.v.:
عَنْ أَنَسِ بْنِ مَالِكٍ ، قَالَ : قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ : " إِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَجَلَّ تَطَوَّلَ عَلَى أَهْلِ عَرَفَاتٍ فَيُبَاهِي بِهِمُ الْمَلائِكَةَ ، فَقَالَ : انْظُرُوا إِلَى عِبَادِي شُعْثًا غُبْرًا ، أَقْبَلُوا إِلَيَّ مِنْ كُلِّ فَجٍّ عَمِيقٍ ، فَاشْهَدُوا أَنِّي قَدْ غَفَرْتُ لَهُمْ " ْ
«Arafa kuni Alloh osmonga tushadi va ular ila fapishtalapga maqtanaib: «Bandalapimga qapanglap! Typli joylapdan xopu zop bo‘lib hyzypimga keldilap. Cizlap guvoh bo‘linglap, men ylapning gynohlapini kechdim», deydi».
Bir qishloqda Ibrohim ismli bolakay onasi bilan yashardi. Ularning yashash sharoiti uncha yaxshi emasdi. Shunga qaramasdan uning onasi har kuni eshiklari yoniga boshqalar olib yeyishi uchun yegulik qo‘yardi.
Bir kuni Ibrohim: “Onajon, siz nega boshqalar uchun har doim eshigimiz yoniga yegulik qo‘yasiz? Axir o‘zimiz ham nochor yashayapmiz-ku?” deb so‘radi. Shunda onasi tabassum bilan: “O‘g‘lim, qachonki biz Alloh bergan ne’matlarga shukr qilib, oziga qanoatlansak, borini boshqalar bilan baham ko‘rsak, shunda Alloh u ne’matlarni ko‘paytirib beradi”, dedi. Ibrohim onasining bu gaplariga unchalik ham tushunmadi. Qanday qilib uydagi narsani ikkiga bo‘lib ko‘paytirish mumkinligiga aqli yetmadi.
Bir oqshomda o‘rta yoshlardagi kishi kelib ularning eshigini qoqdi. “Har kuni sizlarning eshigingiz oldida yegulik ko‘rib, olib yerdim. Alloh sizlarning topganlaringizga baraka bersin, deya duo qilardim. O‘zim oldin tijoratchi bo‘lganman. Hozir ozroq daromad topdim. Shuni sizlarga bersam”, dedi. Ibrohim u pul bilan o‘qib, ilm oldi.
Yillar o‘tib Ibrohim juda katta olim bo‘ldi. U boshqalarga ham ilm berar ekan, onasining gaplarini eslab: “Har doim imkon darajasida yaxshilik qilishdan to‘xtamaslik kerak ekan. Qiymatidan qat’iy nazar, bor narsangizni boshqalar bilan bo‘lishish baxt ekan”, deydi. Zero, “Ular yengillikda ham, og‘irlikda ham nafaqa qiladiganlar, g‘azabini yutadiganlar va odamlarni avf qiladiganlardir. Alloh yaxshilik qiluvchilarni yoqtiradi” (Oli Imron surasi, 134-oyat).
Akbarshoh Rasulov