Bir kuni o‘g‘il bemor onasini ko‘chadan uyga olib kirayotganida ona:
– Meni qo‘yib yubor, sayr qilishni xohlayman, – dedi.
O‘g‘il:
– Onajon, uyga kiring, ovqatlanib oling, keyin o‘zim sizni aylantirib kelaman, – dedi.
Ona:
– Yo‘q, hoziroq ko‘chaga chiqqim kelyapti, – dedi.
Bu holatni kuzatib turgan kelin:
– Yana ko‘chaga chiqib ketibdilar. Ishqilib qo‘shnilar ko‘rmagan bo‘lsin-da, – dedi.
Ona xarxasha qilishda davom etdi.
O‘g‘il esa onasini oshxonaga kuzatib qo‘ydi. So‘ngra hovlining bir chetida o‘yga toldi. Shunda ayoli kelib:
– Dadasi, siz ham ishingizdan qolib ketyapsiz. Men ham uy-ro‘zg‘ordan ortmay onajonga qaray olmayapman. Keling, onajonni biror kasalxonagami yo qariyalar uyiga joylashtiraylik. Ular bizdan ham yaxshi qarashadi. Siz ham, men ham bir tashvishdan qutulamiz.
Shunda o‘g‘il:
– Chamasi 6 yosh edim. Onam kechki ovqat tayyorlash uchun sabzi artayotganlarida bexos barmoqlarini kesib oldi. Shunda onam qo‘llarini bog‘lab, hech narsa bo‘lmaganday ishida davom etdi. Bir kuni men ham barmog‘imni kesib oldim. Buni ko‘rgan onam chiday olmay, oldimda parvona bo‘ldi. Shifokorga borib kerakli muolajalarni qilgach, ko‘ngillari xotirjam tortdi. Shunda bildimki, onam barmoqlarini kesganlarida etlari, mening barmog‘im kesilganda esa yuraklari kesilgandek bo‘lgan ekan. Yoshligimdan onam oq yuvib, oq taradilar. Endi navbat meniki, – dedi.
O‘g‘il so‘zida davom etib:
– Sen onamdan uyalib “qo‘shnilar nima der ekan” desang, men onamni ijaraga uy olib bo‘lsa ham qarayman. Bilaman, ro‘zg‘orning yuki mening zimmamda. Uni ham qilaman. Lekin onamning taqdiri ertaga sening boshingga tushmasmikin?! Shundan qo‘rqaman. Onam bemor bo‘lsa ham doim yonimda, shundan baxtiyorman.
Akbarshoh RASULOV,
tarjimasi
Imom Abu Mansur Moturidiy tavalludining 1155 yilligini nishonlashga oid O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining Qarori yurtimizda ilmiy-ma’rifiy merosga, xususan, islomiy ilmlarning rivojiga ulkan hissa qo‘shgan allomalarga bo‘lgan e’tiborning yorqin namunasidir. Bu qaror nafaqat Imom Moturidiy ibratli hayot yo‘li va moturidiylik ta’limotini keng yoyish, balki diniy bag‘rikenglik, mo‘tadillik va ma’rifatga asoslangan jamiyatni shakllantirishda ulkan ahamiyat kasb etadi.
Qaror chora-tadbirlar dasturida nazarda tutilgan amaliy ishlar doirasida allomaning tug‘ilib, ijod qilgan va mangu qo‘nim topgan Samarqandda o‘tkaziladigan “Moturidiylik – bag‘rikenglik, mo‘tadillik va ma’rifat ta’limoti” mavzusidagi xalqaro hamda “Moturidiylik ta’limoti va hozirgi zamon” mavzusidagi respublika ilmiy-amaliy konferensiyasi, ilmiy maqolalar tanlovi, allomaning nodir qo‘lyozma va nashr nusxalari, kitoblari ko‘rgazmasi, Abu Mansur Moturidiy majmuasini qayta ta’mirlash va obodonlashtirish Davlatimiz rahbarining buyuk allomalarga munosib e’tibor qaratayotgani, Islom sivilizatsiyasining jahon ilm-fanidagi o‘rnini yanada mustahkamlashga intilayotganini yaqqol namoyon etadi.
Shuningdek, xorijlik tadqiqotchilar o‘rtasida moturidiylik ta’limoti bo‘yicha, imom-xatiblar hamda diniy ta’lim muassasalari talabalari o‘rtasida “Moturidiylik ta’limoti bilimdoni” tanlovini o‘tkazish, madaniy-ma’rifiy uchrashuv va seminar-treninglar, davra suhbatlari tashkil etish, yubileyga bag‘ishlangan esdalik suvenirlarini muomalaga chiqarish, xorijiy mamlakatlarda saqlanayotgan noyob qo‘lyozma asarlar va boshqa madaniy boyliklarning nusxalarini O‘zbekistonga olib kelish, badiiy-publitsistik film, mediamahsulotlar, audiovizual asarlar yaratish, ularni mahalliy va xorijiy ommaviy axborot vositalarida e’lon qilish, internet tarmog‘i va ijtimoiy tarmoqlarda keng targ‘ib qilish Imom Moturidiyning boy ilmiy merosini chuqur o‘rganish va uning ta’limotini keng ommaga yetkazishda muhim qadam bo‘ladi, albatta.
Ayniqsa, Imom Moturidiyning “Ta’vilot al-Qur’on” va “Kitob at-tavhid” asarlari va moturidiylik ta’limotiga oid manbalarning o‘zbek va xorijiy tillardagi ilmiy-izohli akademik tarjimalarini nashr etish, olimning merosiga oid ilmiy-tadqiqotlarni qo‘llab-quvvatlash kelajak avlod uchun katta manba bo‘lib xizmat qiladi, insha Alloh.
Moturidiylik ta’limotining asosiy tamoyillaridan hisoblangan mo‘tadillik va bag‘rikenglik bugungi dunyo tinchligi, birdamligini ta’minlashda juda muhim. Shu nuqtayi nazardan, mazkur qaror xalqaro maydonda ham O‘zbekistonning ma’rifat va ilmga bo‘lgan e’tiborini, diniy bag‘rikenglik va hamjihatlikni targ‘ib etishga qaratilgan sa’y-harakatlarini yanada kuchaytiradi.
Xulosa qilib aytganda, Qaror Imom Moturidiy merosini asrab-avaylash va uning ta’limotini keng targ‘ib qilish, shu bilan birga, yoshlarni Vatanga muhabbat ruhida tarbiyalash hamda milliy va umuminsoniy qadriyatlarni mustahkamlashga ulkan hissa qo‘shadi.
Muhammadolim Muhammadsiddiqov,
O‘zbekiston musulmonlari idorasi raisi o‘rinbosari,
professor