Sayt test holatida ishlamoqda!
29 Sentabr, 2025   |   7 Rabi`us soni, 1447

Toshkent shahri
Tong
04:59
Quyosh
06:18
Peshin
12:18
Asr
16:22
Shom
18:12
Xufton
19:24
Bismillah
29 Sentabr, 2025, 7 Rabi`us soni, 1447

Rasulullohning ﷺ minbarlari

23.10.2024   16984   2 min.
Rasulullohning ﷺ minbarlari

Rasululloh sollallohu alayhi vasallam masjidlarida ustun bo‘lib turuvchi xurmo daraxtining yog‘ochlari bo‘lgan. U zot sollallohu alayhi vasallam ushbu yog‘ochlardan birining yonida turib xutba qilardilar. Ba’zan uzoq muddat tik turib qolardilar. Shuning uchun ustida o‘tiriladigan biror narsa yasab bermoqchi bo‘lib, bir ansoriy ayol: “Yo Rasululloh! Mening duradgor qulim bor Sizga minbar yasab beraylikmi?” dedi.

Nabiy sollallohu alayhi vasallam: “Maylin, agar (shuni) xohlasang” dedilar. Minbar yasab berdilar.

Kelasi juma kuni Rasululloh sollallohu alayhi vasallam minbarga chiqmoqchi bo‘ldilar, shunda xurmo daraxti xuddi yosh bola kabi baland ovozda yig‘ladi. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam haligi yog‘ochni silab yupatdilar. Shundan keyin tinchlandi.

Hasan Basriy rahmatullohi alayh qachon shu hadisni aytib bersalar: “Rasululloh sollallohu alayhi vasallam yonidan ketganlariga bir yog‘och yig‘ladi-ya, biz yig‘lamasligimiz mumkinmi?” deb, yig‘idan soqollari ho‘l bo‘lib ketardi.

Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning ushbu minbarlari hijratning sakkkizinchi yili yasalgan.

Minbarning uchta pog‘onasi bo‘lgan. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam xutbada oyoqlarini ikkinchi pog‘onaga qo‘yib minbarning ustida o‘tirganlar.

Keyinchalik Hazrati Abu Bakr roziyallohu anhu xutbada o‘tirganlarida Rasululloh sollallohu alayhi vasallamga odob yuzasidan ikkinchi pog‘onaga o‘tirib oyoqlarini eng pastki pog‘onaga qo‘yganlar.

Umar roziyallohu anhu ham xutbada o‘tirganlarida birinchi pog‘onaga o‘tirib, oyoqlarini yerga qo‘yib turganlar. Usmon roziyallohu anhuning davrlarida ham shu holat davom etgan.

Keyinchalik Muoviya roziyallohu anhu minbarga pog‘onalar qo‘shdirgan va ularning soni to‘qqiztaga yetgan.

Hijriy 654 yilda sodir bo‘lgan masjid yong‘inida minbar ham kuyib ketdi.

Hijriy 658 yilda Yaman podshohi Malik Muzaffar tomonidan yasattirilgan minbar o‘rnatilgan. Ammo keyinchalik yana bir necha marta boshqa-boshqa minbarlar qo‘yilgan.

Hijriy 998 yilda Sulton Murod III Usmoniy tomonidan yuborilgan minbar Masjidi Nabaviyga qo‘yilgan oxirgi minbar sanaladi. Minbar marmardan yasalgan bo‘lib, go‘zal naqshlar bilan bezatilgan, tepasida to‘rtta ustunli qubbasi ham bor.

Minbarning eshigi ham bo‘lib, eshigidan tashqarisida uchta, ichkarisida to‘qqizta pog‘onasi bor. Hozirda ushbu minbar Masjidi Nabaviyda Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning minbarlari o‘rnida turibdi.

Abu Hurayra roziyallohu anhudan rivoyat qilingan hadisda Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: “Uyim bilan minbarimning orasida jannat bog‘laridan biri bor. Minbarim esa hovuzimning ustidadir”, deganlar (Imom Buxoriy rivoyati).

Alloh taolo barchamizga jannat bog‘laridan bir bog‘ bo‘lgan muborak Ravzada takror-takror ibodat qilish baxtiga muvaffaq qilsin.

Boshqa maqolalar

Namozdan keyin bajariladigan sunnatlar

26.09.2025   4207   7 min.
Namozdan keyin bajariladigan sunnatlar

1. Uch marta “Astag‘firulloh” deb, so‘ngra ushbu duoni o‘qish:

اللَّهُمَّ أَنْتَ السَّلامُ وَمِنْكَ السَّلامُ تَبَارَكْتَ ذَا الْجَلالِ وَالإِكْرَام

Allohumma antas salaam va minkas salaam. Tabaarokta yaa zal Jalaali val Ikrom

 “Yo Alloh! Sen Salomsan. Omonlik Sendandir. Ey, buyuklik va ikrom Sohibi bo‘lgan Zot, Sen ulug‘san”. 

 

2. Oyatal – kursiyni o‘qish. Har farz namozidan so‘ng Oyatal-kursiyni o‘qib yurgan kishini jannatdan faqatgina o‘lim to‘sib turadi.

 

3. “Subhanalloh”, “Alhamdulillah” va “Allohu akbar”ni o‘ttiz uch martadan aytib, bir marotaba “Laa ilaha illallohu vahdahu laa shariyka lahu. Lahul mulku va lahul hamdu va huva a’la kulli shayin qodiyr”ni o‘qish.

Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: «Kim har namozdan keyin o‘ttiz uch marta (Subhanalloh) Allohga tasbeh aytsa, o‘ttiz uch marta (Alhamdulillah) Allohga hamd aytsa, o‘ttiz uch marta “Allohu akbar” desa, jami to‘qson to‘qqiz bo‘ladi. Yuzta bo‘lishi uchun – “Laa ilaaha illallohu vahdahu laa shariyka lahu, lahul mulku va lahul hamdu va huva ’ala kulli shayin qodiyr” deb aytsa, gunohlari dengiz ko‘pigi kabi ko‘p bo‘lsa ham mag‘firat qilinadi» (Imom Muslim rivoyati) dedilar.


4. Quyidagi zikrni o‘qish:

لا إله إلا الله وحده لا شريك له، له الملك وله الحمد وهو على كل شيء قدير. اللهم لا مانع لما أعطيت ولا معطي لما منعت ولا ينفع ذا الجد منك الجد

“Laa ilaaha illallohu vahdahu laa shariyka lahu, lahul mulku va lahul hamdu va huva ’alaa kulli shayin qodiyr. Allohumma laa maania’ lima a’toyta va laa muti’a lima mana’ta va laa”.

“Allohdan o‘zga iloh yo‘q. U Yolg‘izdir. Uning sherigi yo‘q. Mulk va maqtov Unga xosdir. U barcha narsaga qodirdir.”

Abu Ayyub Ansoriy roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: “Kim «Laa ilaha illallohu vahdahu laa shariyka lahu, lahul mulku va lahul hamdu va huva ’alaa kulli shayin qodiyr», deb o‘n marta aytsa, Ismoil zurriyotidan to‘rt kishini ozod qilgandek bo‘ladi”, dedilar (Imom Buxoriy, Imom Muslim rivoyati).

Abu Hurayra roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: “Kim: «Laa ilaha illallohu vahdahu laa shariyka lahu, lahul mulku va lahul hamdu va huva ’alaa kulli shayin qodiyr», deb bir kunda yuz marta aytsa, o‘nta qul ozod qilgan barobarida bo‘libdi. Unga yuzta hasanot yozilib, yuzta yomonligi o‘chiriladi, kech kirgunicha shaytondan omonda bo‘ladi. Uning bu amalidan afzalroq ishni hech kim qila olmaydi. Faqat shu kalimalarni ko‘proq aytgan kishi o‘zib ketishi mumkin”, dedilar.


5. Quyidagi zikrni o‘qish:

لا إله إلا الله وحده لا شريك له، له الملك وله الحمد وهو على كل شيء قدير لا حول ولا قوة إلا بالله، لا إله إلا الله ولا نعبد إلا إياه له النعمة وله الفضل وله الثناء الحسن ولا إله إلا الله مخلصين له الدين ولو كره الكافرون

“Laa ilaha illallohu vahdahu laa shariyka lahu lahul mulku va lahul hamdu va huva a’la kulli shayin qodiyr. Laa havla va laa quvvata illa billah. Laa ilaha illallohu va laa na’budu illa iyyahu lahun nimatu va lahul fazlu va lahus sanaul husna. Va laa ilaha illallohu muxlisiyna lahud diyn va lav karihal kaafiriyn”

 

6. Ushbu duoni o‘qish:

اللهم أعني على ذكرك وشكرك وحسن عبادتك

Allohumma a’inniy ’alaa zikrika va shukrika va husni ’ibaadatik

“Allohim! O‘zingni zikr qilish, shukr qilish va Senga chiroyli ibodat qilishimda madad ber”.

Muoz ibn Jabal roziyallohu anhu aytadi: Rasululloh sollallohu alayhi vasallam qo‘limdan tutib, “Ey Muoz, Allohga qasamki, men seni yaxshi ko‘raman”, dedilar. “Ota-onam sizga fido bo‘lsin! Allohga qasamki, men ham sizni yaxshi ko‘raman”, dedim. U zot alayhissalom: “Ey Muoz, har (farz) namozdan so‘ng: “Allohumma, a’inniy ’alaa zikrika va shukrika va husni ’ibaadatik” deb aytgin”, dedilar (Imom Abu Dovud rivoyati).

Sa’d ibn Abu Vaqqos roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam namozdan keyin bunday duo qilar edilar:

“Allohumma, inniy a’uuzu bika minal jubni val buxl va a’uuzu bika min fitnatid dunya va a’uzu bika min fitnatil qobr”

“Allohim, qo‘rqoqlikdan, baxillikdan panoh so‘rayman. Dunyo fitnasidan panoh so‘rayman. Qabr fitnasi (qabrda ikki farishtaning savollariga javob bera olmay qiynalish)dan panoh so‘rayman” (Imom Buxoriy rivoyati).


7. Ixlos, Falaq va Nas suralarini o‘qish: Bomdod va Shom namozlaridan so‘ng uch martadan o‘qiladi.


8. Quyidagi zikrni Bomdod va Shom namozlaridan so‘ng o‘n martadan o‘qish:

لا إله إلا الله وحده لا شريك له له الملك وله الحمد يحيي ويميت وهو على كل شيء قدير

Laa ilaha illallohu vahdahu laa shariyka lahu, lahul mulku va lahul hamdu yuhyii va yumiytu va huva a’laa kulli shayin qodiyr”.

“Allohdan o‘zga iloh yo‘q. U Yolg‘izdir. Uning sherigi yo‘q. Mulk va maqtov Unga xosdir. U barcha narsaga qodirdir”.

 

9. Tasbehlarni o‘ng qo‘l bilan sanash. O‘ng qo‘l bilan sanash afzaldir.


10. Mazkur zikrlarni namoz o‘qigan joyda qilish.

Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: “Har bir tasbeh (Subhanalloh) sadaqadir[1]. Har bir takbir (Allohu akbar) sadaqadir. Har bir tahmid (Alhamdulillah) sadaqadir. Har bir tahlil (Laa ilaha illalloh) sadaqadir”, deganlar (Imom Muslim rivoyati).

Abu Hurayra roziyallohu anhu ko‘chat o‘tkazayotganlarida yonlaridan Rasululloh sollallohu alayhi vasallam o‘tib qoldilar va aytdilar: “Ey Abu Hurayra, seni sening uchun bundan-da yaxshi narsaga dalolat qilaymi?”.

U kishi: “Ha, ayting, yo Rasululloh”, dedilar. Shunda Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: “Subhanalloh, Allohu akbar, Alhamdulillah, Laa ilaha illalloh degin, har biriga sening uchun jannatda bir daraxt o‘tkaziladi”, dedilar (Imom Ibn Moja rivoyati).

Ushbu zikrlar namozda bo‘lgan nuqson, kamchiliklarning o‘rnini to‘ldiradi.

Davron NURMUHAMMAD


[1] Ya’ni sadaqaning savobi beriladi.