Bismillahir Rohmanir Rohiym
Cavol: Men Ozarbayjonda sanatoriyada davolanayotgan edim. Juma kuni juma namozini o‘kish uchun masjidga borgan edim. Molikiy mazhabdagilar juma namozini o‘qiyotgan ekan. Shubhalanib qoldim. O‘qigan jumam to‘g‘ri bo‘lganmi?
Javob: Umuman olganda to‘rt mazhabga ergashuvchilar bir-birlariga iqtido qilishlari joizdir. Chunki bu to‘rt mazhab ham Ahli sunna val-jamoaning fiqhiy mazhablari bo‘lib, barchasi haq yo‘ldadir.
Shu sababli bir mazhabdagi kishi boshqa mazhabdagi imomga iqtido qilishi joiz. Lekin agar muqtadiy kishi imomda o‘z mazhabi bo‘yicha namoz va tahoratni buzadigan amalni ko‘rsa, iqtido qilmaydi. Masalan, badandan qon chiqishi hanafiy mazhabiga ko‘ra tahoratni buzadi. Molikiy mazhabida buzilmaydi. Hanafiy mazhabi vakili molikiy imomni qon chiqishiga qaramay namoz o‘qiyotganini aniq bilsa, iqtido qilmaydi. Bilmasa, iqtido qiladi.
Boshqa mazhabdagi imomga iqtido qilish borasidagi dalillarni keltirib, e’tirozlarga javob bergandan so‘ng Mulla Ali Qori rahimahulloh bunday xulosa qiladilar:
خلاصة الرسالة وزبدة المقالة: يجوز الاقتداء بالشافعي إذا لم يعلم يقينا منه العمل المنافي للصلاة من غير كراهة
“Risolaning xulosasi va gapning qaymog‘i shuki, modomiki, namozga zid bo‘lgan amal imomdan sodir bo‘lgani aniq bilinmasa, shofeiy mazhabidagi kishiga iqtido qilish karohiyatsiz joizdir” (“Majmuatu rasoili Mulla Ali Qori” kitobi).
Shunga ko‘ra, masalan, hanafiy mazhabidagi kishi molikiy mazhabidagi imomning biror a’zosidan qon oqqanini aniq ko‘rmagan bo‘lsa, unga iqtido qilishi joiz. Vallohu a’lam.
O‘zbekiston musulmonlari idorasi
Fatvo markazi.
Bugun, 19 dekabr kuni O‘zbekiston musulmonlari idorasi raisi, muftiy Shayx Nuriddin Xoliqnazar hazratlari juma namozini Toshkent shahri Yakkasaroy tumanidagi "Rakat" jome masjidida ado etdilar. Muftiy hazratlari juma namozidan oldin yig‘ilgan jamoatga masjid odoblari mavzusida mav’iza qilib berdilar.
Darhaqiqat, ma’ruzada aytib o‘tilganidek, masjidlar ehtirom yuzasidan “baytulloh” – Allohning uyi deyiladi. Zero, masjidning devorlari va ustunlari Alloh nomi bilan qurilgan. Ularda Alloh taologa ibodat qilinadi, U Zot ulug‘lanadi, maqtaladi. Unga ruku va sajdalar qilinadi. Zero, Qur’oni karimda bunday bayon qilingan: “Albatta, (barcha) masjidlar Allohnikidir. Bas, Allohdan boshqaga duo qilmang!” (Jin surasi, 18-oyat).
So‘nggi yillarda yurtimizda bir nechta yirik masjid va ziyoratgohlar obodonlashtirilmoqda. Birgina Samarqand viloyatida barpo etilayotgan Imom Buxoriy majmuasini olaylik. Ushbu majmuaning umumiy maydoni 44 gektar bo‘lib, o‘z ichiga mahobatli maqbara, o‘n ming kishiga mo‘ljallangan katta masjid hamda alloma tarixiga bag‘ishlangan zamonaviy muzey bunyod etildi.
Alhamdulillah, bugungi kunda respublikamiz bo‘yicha 2147 ta masjid faoliyat olib bormoqda. Bu ham bo‘lsa, jamiyatimizda diniy-ma’naviy hayotning yuksalib borayotganidan dalolat. Masjidlar obodligiga bo‘lgan bu e’tibor, shubhasiz, muqaddas dinimizga va uning qadriyatlariga bo‘lgan ehtiromning yorqin ko‘rinishidir. Zero, masjidlarni obod qilishning zamirida inson qadrini ulug‘lash, uning ruhiy-ma’naviy ehtiyojlarini ta’minlashdek ezgulik mujassam.
Masjid bino qilishning fazli haqida Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallam bunday deganlar: “Kim Alloh taolo uchun bir masjid qursa, Alloh uning uchun jannatda bir uy quradi” (Imom Muslim rivoyati).
Manfaatli suhbat yakunida bunday xayrli ishlarga kamarbasta bo‘layotgan mutasaddilar haqqiga xayrli duolar qilindi.
O‘zbekiston musulmonlari idorasi
Matbuot xizmati