Sayt test holatida ishlamoqda!
27 Dekabr, 2025   |   7 Rajab, 1447

Toshkent shahri
Tong
06:22
Quyosh
07:48
Peshin
12:29
Asr
15:19
Shom
17:05
Xufton
18:23
Bismillah
27 Dekabr, 2025, 7 Rajab, 1447
Maqolalar

Hazrati Umar va ahli zimmalar

12.11.2024   9005   2 min.
Hazrati Umar va ahli zimmalar

Bismillahir Rohmanir Rohiym.
Alloh taologa bitmas-tuganmas hamdu sanolar bo‘lsin.
Payg‘ambarimizga mukammal va batamom salavotu durudlar bo‘lsin.

Islom jamiyati soyasida yashaydigan g‘ayridinlar islomiy istilohda «ahli zimma» deb ataladilar. Ya’ni, ularning dini, joni, moli va boshqa jihatdan tinch-omonligi musulmonlar zimmasida bo‘ladi. Musulmonlar «ahli zimma»lar bilan ahdnoma tuzganda, ularni ana shu narsalar bilan ta’minlashni o‘z zimmalariga olganlar.

Payg‘ambar sollallohu alayhi vasallam davrlarida Madinai Munavvarada yahudiylar musulmonlar bilan ahdnoma asosida ahli zimma bo‘lib, o‘z dinlariga amal qilib, tinch-omon yashaganlar. Ularning o‘zlari tomonidan og‘ir xiyonat va jinoyatlar sodir bo‘lgandagina musulmonlar qarshi choralar ko‘rishga majbur bo‘lganlar.

Abu Bakr Siddiq roziyallohu anhuning davrlarida ham ana shu siyosat davom etdi.

Umar ibn Xattob roziyallohu anhuning davrlarida esa boshqa masalalar kabi bu masalada ham ko‘plab yangiliklar sodir bo‘ldi. Umar ibn Xattob roziyallohu anhu ahli zimma masalasida ham kishining aqli lol qoladigan darajada ajoyib ijtihodlar qildilar. Bularning hammasi Islomning umumiy ta’limotlariga suyangan holda amalga oshirildi. Qur’on va Sunnat ta’limotlarining nozik joylarigacha chuqur tushunib yetgan xalifa Umar ibn Xattob roziyallohu anhu bu sohada asrlar davomida barcha dinlar, barcha millatlar va barcha jamiyatlarga o‘rnak bo‘lib, yana ortib qoladigan ishlarni qildilar.

Umar ibn Xattob roziyallohu anhuning Baytul Maqdis nasorolariga bergan ahdlari va ular bilan qilgan muomalalari haqida yuqorida gaplashgan edik. Bu ishni hozirgacha hech kim qila olmadi, mabodo qilsa ham, Umar roziyallohu anhuning qilganlarini takrorlagan bo‘ladi.

Umar ibn Xattob roziyallohu anhuning fors majusiylariga nisbatan yuritgan siyosatlari ham u kishining va omillarining Hurmuzon hay’ati ila qilgan muomalalaridan ko‘rinib turibdi.

Umar ibn Xattob roziyallohu anhuning o‘z faoliyatlari davomida chiqargan farmonlari, hukmlari va qilgan muomalalari ahli zimmaga nisbatan ham ayni adolatdan iborat bo‘lgan. Ushbu masalaga oid hujjatlarni o‘rgangan odam ulkan haqiqatning qarshisida turganini darhol his etadi.

«Hadis va hayot» kitobining 23-juzidan olindi

Maqolalar
Boshqa maqolalar
Yangiliklar

2026 yilda rasmiy sanalarni nishonlash davrida qo‘shimcha ishlanmaydigan kunlarni belgilash va dam olish kunlarini ko‘chirish to‘g‘risida

24.12.2025   9766   3 min.
2026 yilda rasmiy sanalarni nishonlash davrida qo‘shimcha ishlanmaydigan kunlarni belgilash va dam olish kunlarini ko‘chirish to‘g‘risida

O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining Farmoni

Fuqarolarning rasmiy sanalarni nishonlash davrida to‘liq dam olishi uchun shart-sharoitlar yaratish, “O‘zbekiston bo‘ylab sayohat qil!” ichki turizmni rivojlantirish dasturi doirasida ichki va ziyorat turizmini yanada rivojlantirish uchun dam olish va bayram kunlaridan samarali foydalanishni ta’minlash maqsadida qaror qilaman:

1. Quyidagi qo‘shimcha dam olish kunlari belgilansin:

(a) 2025 yilda barcha xodimlar uchun (ish haftasining turidan qat’i nazar) 31 dekabr – chorshanba;

(b) 2026 yilda:

(i) barcha xodimlar uchun (ish haftasining turidan qat’i nazar):  2 yanvar – juma, 28 may – payshanba, 29 may – juma, 31 avgust – dushanba;

(ii) olti kunlik ish haftasida ishlaydigan xodimlar uchun: 3 yanvar – shanba, 30 may – shanba, 31 dekabr – payshanba.

2. Mehnat kodeksining 208-moddasiga muvofiq:

(a) ishlanmaydigan bayram kunlari hisoblanuvchi 8 mart – Xotin-qizlar kuni bayrami 2026 yilda yakshanba – dam olish kuniga va 21 mart – Navro‘z bayrami hamda 9 may – Xotira va qadrlash kuni bayramlari besh kunlik ish haftasida ishlaydigan xodimlar uchun shanba – dam olish kuniga to‘g‘ri kelishi munosabati bilan ushbu dam olish kunlari mos ravishda 2026 yil 9 mart, 23 mart va 11 may – dushanba kunlariga ko‘chirilishi;

(b) ishlab chiqarish-texnik va tashkiliy sharoitlar (mavjud uzluksiz ishlab chiqarish, aholiga har kuni xizmat ko‘rsatish, navbatchilik asosida ishlash va boshqalar) tufayli ishlanmaydigan bayram kunlari to‘xtatib qo‘yish mumkin bo‘lmagan ishlarni bajarishda dam olish kunlari ko‘chirilmasligi ma’lumot uchun qabul qilinsin.

3. Besh kunlik ish haftasida ishlaydigan xodimlar uchun dam olish kuni 2026 yilda 12 dekabr – shanba kunidan 31 dekabr – payshanba kuniga ko‘chirilsin.

4. Bayram (ishlanmaydigan) kunlarining uzaytirilishini hisobga olgan holda respublika aholisining maroqli dam olishi uchun:

(a) Turizm qo‘mitasi va Madaniy meros agentligi turizm namoyishi obyektlari (madaniy meros obyektlari, muzeylar) va mehmonxona xizmatlari uchun chegirmalar berilishi hamda aksiyalar o‘tkazilishini tashkil etsin;

(b) O‘zbekiston kasaba uyushmalari federatsiyasiga Sog‘liqni saqlash vazirligi, Qoraqalpog‘iston Respublikasi Vazirlar Kengashi, viloyatlar va Toshkent shahar hokimliklari bilan birgalikda sanatoriylar va sog‘lomlashtirish muassasalari uchun chegirmalar berish hamda aksiyalar o‘tkazish tavsiya etilsin;

(v) “Uzbekistan Airways” AJ va “O‘zbekiston temir yo‘llari” AJga ichki transport qatnovlari uchun chegirmalar berish va aksiyalar o‘tkazish tavsiya etilsin.

5. O‘zbekiston kasaba uyushmalari federatsiyasiga:

(a) mehnat jamoalari o‘rtasida ushbu Farmonning maqsadi, mazmun-mohiyati to‘g‘risida tushuntirish ishlarini tashkil etish;

(b) uzaytirilgan bayram kunlarida xodimlar va ularning oila a’zolari maroqli dam olishini ta’minlash yuzasidan kasaba uyushmalari tashkilotlarining ishini faollashtirish tavsiya etilsin.

6. O‘zbekiston Milliy teleradiokompaniyasi O‘zbekiston Milliy axborot agentligi bilan birgalikda bayram kunlari o‘tkaziladigan tadbirlar to‘g‘risida ommaviy axborot vositalari, shu jumladan, Internet jahon axborot tarmog‘i orqali aholining keng xabardor qilinishini ta’minlasin.

7. O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2024 yil 24 dekabrdagi “Yangi yil bayramini nishonlash davrida qo‘shimcha ishlanmaydigan kunni belgilash va dam olish kunini ko‘chirish to‘g‘risida”gi PQ–452-son qarori o‘z kuchini yo‘qotgan deb hisoblansin.

8. Belgilansinki, ushbu Farmon 2027 yil 1 yanvardan e’tiboran o‘z kuchini yo‘qotadi.

9. Mazkur Farmonning ijrosini nazorat qilish O‘zbekiston Respublikasi Bosh vaziri A.N. Aripov zimmasiga yuklansin.

 

O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti

Sh. Mirziyoyev

O'zbekiston yangiliklari