Sayt test holatida ishlamoqda!
11 Iyun, 2025   |   15 Zulhijja, 1446

Toshkent shahri
Tong
03:05
Quyosh
04:49
Peshin
12:28
Asr
17:38
Shom
19:59
Xufton
21:37
Bismillah
11 Iyun, 2025, 15 Zulhijja, 1446

Ota-ona Alloh taolo harom qilgan ishni qilsa, bola nima qilishi kerak?

18.11.2024   3627   3 min.
Ota-ona Alloh taolo harom qilgan ishni qilsa, bola nima qilishi kerak?

Bismillahir Rohmanir Rohiym.
Alloh taologa bitmas-tuganmas hamdu sanolar bo‘lsin.
Payg‘ambarimizga mukammal va batamom salavotu durudlar bo‘lsin.

Ba’zi holatlarda farzand ahli solih, ota-ona fojir va fosiq bo‘lishi hollari ham uchrab turadi. Agar ota-ona Alloh taolo harom qilgan ishni qilsa, bola nima qilishi kerak? Bu savolning javobi quyidagi rivoyatda keladi.

عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ أَبِي حَاضِرٍ قَالَ: كَانَ أَوَّلُ مَا ذُكِرَ بِهِ الْحَسَنُ أَنَّ رَجُلًا أَتَى حَلْقَةً فِيهَا الْحَسَنُ، فَقَالَ: مَا تَقُولُ فِي رَجُلٍ غَلَبَتْهُ أُمُّهُ أَيَضْرِبُهَا أَوْ يُقَيِّدُهَا؟ قَالَ: فَأَحْجَمَ الْقَوْمُ بِأَنْ يَأْمُرُوهُ فِي أُمِّهِ بِشَيْءٍ، فَقَالَ الْحَسَنُ: أَيُّهَا الرَّجُلُ قَيِّدْهَا؛ فَإِنَّكَ لَا تَصِلُهَا بِشَيْءٍ أَفْضَلُ مِنْ أَنْ تَحْجِزَهَا عَنْ مَحَارِمِ اللهِ. قَالَ النَّاسُ: قَالَ الْحَسَنُ كَذَا وَكَذَا، فَكَانَ ذَلِكَ أَوَّلَ مَا ذُكِرَ بِهِ الْحَسَنُ.

Muhammad ibn Abu Hozirdan rivoyat qilinadi: «Hasanning zikri tarqalishiga sabab bo‘lgan avvalgi masala quyidagi edi. Bir kishi Hasan o‘tirgan majlisga kelib, «Onasi g‘olib kelib, holi-joniga qo‘ymayotgan odam haqida nima deysan? Uni ursinmi yoki bog‘lab qo‘ysinmi?» dedi.

Qavm unga onasi haqida biror narsa deyishni bilmay, to‘xtab qoldi. Shunda Hasan: «Hoy odam! Sen uni bog‘lab qo‘y. Sen uning uchun Alloh harom qilgan narsalardan to‘sishdan ko‘ra afzalroq silai rahm qila olmaysan», dedi.

Odamlar: «Hasan unday dedi, bunday dedi», deyishni boshladilar. Hasanning zikri birinchi bor shunday tarqaldi».

Sharh: Hazrati Hasan Basriy ushbu rivoyatdagi masala sababli mashhur bo‘lib ketdilar. U kishi bu masalaga to‘g‘ri javob topib, ilk bor el og‘ziga tushgan edilar.

So‘ralgan savol quyidagicha ekan: Bir kishining onasi uni hech o‘z holiga qo‘ymay, nuqul janjal ko‘tarib, kun bermas ekan. Azbaroyi jonidan to‘yib ketgan kishi na onasini urishni, na uni bog‘lab qo‘yishni bilmay, ko‘pchilik ulamolar o‘tirgan majlisga murojaat qilgan ekan.

Darhaqiqat, bu juda og‘ir savol edi. Unda farzandning onaga munosabatidek nozik masala ko‘tarilgan edi. Ilmiy suhbat qilib o‘tirganlar bu mushkul savolni eshitib, indamay qolishibdi.

Shunda Hasan Basriy rahmatullohi alayhi shunday debdilar: «Ey yigit! Onang shu qadar haddidan oshgan bo‘lsa, urmagin, balki bog‘lab qo‘ygin. Chunki onangni bog‘lab qo‘yib, uni Alloh harom qilgan ishlardan to‘sishing afzal silai rahmdir».

Farzand haddidan oshgan onasini bog‘lab qo‘ysa, uni gunohdan to‘xtatadi, uning zulmidan xalos bo‘lib, zimmasidagi barcha yaxshilikni qilishda davom etaveradi, onaga qo‘l ko‘tarish gunohidan saqlanadi. Ovqatini berishda, hurmatini qilishda davom etaveradi, yomonligidan esa saqlanadi. Onani Alloh harom qilgan narsalardan to‘sib qo‘yib, unga yaxshilik qilishda davom etish onaning o‘zi uchun ham yaxshi bo‘ladi.

Agar mazkur gunohni ota-onadan boshqa odam qilsa, uni ursa bo‘lar edi. Ammo ota-onaning hurmatidan farzand ularni ura olmaydi. Shunday paytlarda ularni bog‘lab qo‘yishi mumkin ekan. Bu ish ota-onasining gunohdan tiyilishiga sabab bo‘ladi. Qolaversa, farzandning o‘z ota-onasini Alloh taolo harom qilgan ishdan bog‘lab qo‘yishi ularga qilgan yaxshiligi bo‘ladi.

«Yaxshilik va silai rahm» kitobi 1-juz.

Boshqa maqolalar
Maqolalar

INSON QADRINING YANA BIR YAQQOL IFODASI

04.06.2025   11807   2 min.
INSON QADRINING YANA BIR YAQQOL IFODASI

Munosabat

Insonning qalbi birgina shirin so‘zdan quvonib, to‘lqinlanib ketadi: yayraydi, yashnaydi, boshqalarga ham ezgulik sog‘inadi, shodlik va baxt ulashadi.

Joriy yilning 31 may sanasida Prezidentimiz Shavkat Mirziyoyev Haj ziyorati uchun Makkai mukarramada bo‘lib turgan O‘zbekiston musulmonlari idorasi raisi, muftiy shayx Nuriddin Xoliqnazar bilan telefon orqali muloqot qilib, hojilar holidan xabar olgani qalblarimizga surur, xursandchilik va shukronalik baxsh etdi. Davlatimiz rahbari barcha ziyoratchilarga salom yo‘llab, yurtimizga sog‘-omon kelishlarini tiladi. Unutilmas bu voqelik hojilarimizni behad sevintirdi.

Shukrki, mamlakatimizda tinchlik-totuvlik barqaror. Har bir inson hayotdan rozi bo‘lib, baxtli-saodatli umr kechirishi uchun barcha imkoniyatlar mavjud. Mehnat qilgan, harakat qilgan farovon hayot kechirmoqda. O‘z orzu niyatlariga yetmoqda. Albatta, bunda osoyishtalik ne’matining o‘rni beqiyos.

Yangi O‘zbekistonning har tongi taraqqiyot tongi sifatida otmoqda. Barcha sohalarda yangilik va yaxshiliklar bo‘lmoqda. Jumladan, Haj va Umra tadbirlarini yuqori saviyada tashkil etish, mo‘min-musulmonlarning ushbu ibodatlarini chiroyli ado etishlari uchun sharoit va qulayliklar yangi bosqichga olib chiqildi.

Xususan, bu yilgi haj mavsumiga yuqori darajada tayyorgarlik ko‘rildi. Makkai mukarrama hamda Madinai munavvara, qolaversa, Mino vodiysida ziyoratchilar uchun barcha sharoit hozirlandi. Issiq kunlarda yurtdoshlarimizga qo‘shimcha qulaylik yaratish maqsadida Arafot hududidagi chodirlar yopiq tarzda barpo etildi. Ularning atrofi issiq o‘tkazmaydigan panellar bilan o‘raldi, ichkariga sovutish tizimi o‘rnatildi, gilam va to‘shaklar solindi.

Mamlakatimiz hojilariga ko‘rsatilayotgan e’tibor, ular uchun yaratilgan qulayliklarni Saudiya Arabistonining haj ishlari mas’ullari va o‘zga yurt hojilari ham e’tirof etib, havas bilan qaramoqda.

Ayni paytda ziyoratchilarga 300 dan oshiq guruh rahbari, 50 nafar oliy toifali shifokor, 10 dan ziyod oshpaz va boshqa mutaxassislar xizmat ko‘rsatib, hamrohlik qilmoqda.

Ziyoratchilarimiz berilayotgan e’tibor va g‘amxo‘rlikdan mamnun bo‘lib,  Yaratgandan mamlakatimiz tinchligi, xalqimiz farovonligini so‘rab duo qilmoqda.

Zotan, yurtimizda “Inson qadri uchun” degan ulug‘vor g‘oya barcha islohotlarning asosini tashkil etayotgan ayni pallada hojilarimiz ham ushbu jarayonga o‘z hissalarini qo‘shish, yurtimizga qaytgandan so‘ng bor kuch-g‘ayratlarini yurt tinchligi va taraqqiyoti, oilalar totuvligini ta’minlash, yoshlar ta’lim-tarbiyasi bilan shug‘ullanish, ehtiyojmandlarga ko‘mak berishdek savobli ishlarga safarbar etishlarini ta’kidlamoqdalar.

 

Zayniddin ESHONQULOV,

O‘zbekiston musulmonlari idorasi raisi

o‘rinbosari.

Maqolalar