Sayt test holatida ishlamoqda!
11 Iyun, 2025   |   15 Zulhijja, 1446

Toshkent shahri
Tong
03:05
Quyosh
04:49
Peshin
12:28
Asr
17:38
Shom
19:59
Xufton
21:37
Bismillah
11 Iyun, 2025, 15 Zulhijja, 1446

Qur’oni Karimni tilovat qilishga odatlanish

10.12.2024   4137   3 min.
Qur’oni Karimni tilovat qilishga odatlanish

Bismillahir Rohmanir Rohiym.
Alloh taologa bitmas-tuganmas hamdu sanolar bo‘lsin.
Payg‘ambarimizga mukammal va batamom salavotu durudlar bo‘lsin.

Qur’oni Karim Alloh taoloning kitobi. Uning ta’limotlari dunyo va oxirat saodatiga kafildir. Har bir lafzida nur bor. Uning ma’nosini tushunmasdan, faqat tilovat qilish ham savob va xayr-barakaga sababdir.

Abdulloh ibn Mas’ud roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: «Kim Alloh taoloning kitobidan bir harf o‘qisa, unga bir yaxshilik bo‘ladi. Bu bir yaxshilik o‘nta yaxshilikka tengdir. Men «alif, laam, miim»ni bir harf demayman, balki, «alif» bir harf, «laam» bir harf va «miim» bir harfdir», dedilar (Imom Dorimiy rivoyati).

Ushbu hadisi sharifdan ma’lum bo‘ladiki, agar biror kimsa faqat «alif, laam, miim»ni tilovat qilsa, shuning o‘zidan uning nomai a’moliga o‘ttizta yaxshilik yoziladi.

Yana ushbu hadisi sharifdan shu narsa ma’lum bo‘ladiki, bu savob oyatlarning ma’nolarini tushunmasdan o‘qisa ham beriladi. Chunki, «alif, laam, miim» shunday lafzki, uning ma’nosini Alloh taolodan boshqa hech kim bilmaydi. Uning haqiqiy ma’nosini bilishga hech kimda imkon yo‘q. Chunki, bular «hurufi muqattaot» jumlasidan bo‘lib, mutashobih oyatlarga kiradi. Ularning ma’nosini Alloh taolodan boshqa hech kim bilmaydi.

Nabiy sollallohu alayhi vasallam «alif, laam, miim»ni misol qilib, shuni ham ochiq bayon qildilarki, Qur’oni Karim tilovatining savobi uning ma’nosini tushunishga bog‘liq emas, balki, ma’nosini tushunmasdan tilovat qilishga ham savob beriladi.

Demak, faqat «alif, laam, miim»ni o‘qishga o‘ttizta savob bo‘lsa, Qur’oni Karimning bir necha oyati yoki biror surasini o‘qishga qancha savob bo‘ladi? Shuning uchun har bir musulmon har kuni ertalab boshqa ishlarga mashg‘ul bo‘lishdan oldin biroz bo‘lsa ham Qur’oni Karim tilovatini odat qilib olsin. Agar ko‘proq o‘qishning iloji bo‘lmasa, chorak pora, buning ham imkoni bo‘lmasa, hech bo‘lmasa, bir necha oyatlarni o‘qib tursin. Shunda har kuni uning nomai a’moliga ming-minglab yaxshiliklar yozilib boraveradi.

Shuningdek, har bir musulmon Qur’oni Karimning bir necha surasini yodlab olsin. Shunda, qachon imkon topsa, Qur’oni Karimni ochmasdan ham yoddan o‘qiyveradi. U yurib ketaveradi, tilovat tufayli nomai a’moliga yaxshiliklar yozilib boradi.

Bomdod namozidan keyin har bir mo‘min ozgina bo‘lsa-da, Qur’oni Karimni o‘qishni odat qilsin. Biror kuni tilovatsiz qolmasin. Qur’oni Karimda yetti manzil bor. (Bir manzil - haftiyak, ya’ni Qur’onning yettidan bir qismi). Oldingi zamonlarda odamlar har kuni bir manzil (ya’ni, Qur’oni Karimning yettidan biri, taxminan, to‘rt yoki to‘rt yarim pora) tilovat qilishga odatlanishgan edi. Shunda ular har yetti kunda xatm qilishgan. Bizlar esa, ancha zaif odamlarmiz. Qur’onni bu qadar ko‘p o‘qishga bardoshimiz yetmasligi aniq. Lekin imkon qadar harakat qilaylik. Xoh bir pora bo‘lsin, xoh yarim pora bo‘lsin, o‘qiylik. Hech yo‘g‘i, Hakimul ummat qoddasallohu sirroh aytganlaridek, agar kimgadir yarim pora ham mushkul bo‘lsa, u holda chorak pora yoki ikki-uch ruku’ni o‘qisin. (Bir ruku’ - bir ma’no to‘liq tugagan yoki bir rak’atda o‘qiladigan miqdor). Lekin biror kuni Qur’oni Karim tilovatidan holi o‘tmasin.

«Nasihatlar guldastasi» kitobidan

Boshqa maqolalar

Rasululloh ﷺning oxirgi haj va xutbalari

04.06.2025   4905   4 min.
Rasululloh ﷺning oxirgi haj va xutbalari

Ummatga qilingan so‘nggi vasiyat


“Hajjatul vado’” ya’ni “Vado xutbasi” lug‘atda “Vidolashuv xutbasi”, “xayrlashuv, ayriliq xutbasi-xitobi” degan ma’nolarni bildiradi.

Hijriy o‘ninchi yilning 9 zulhijja oyida (milodiy 632 yil 8 mart) Payg‘ambarimiz alayhissalom so‘nggi haj ibodatini ado etganlarida xutba qilganlar. Unda Makkada jami 124 ming musulmon to‘plangan edi.

U zot alayhissalom Qasvo degan tuyalariga minib, Arafot vodiysida ummatga so‘nggi vasiyatlarini bayon etganlar. Bu xitob faqat o‘sha joyda to‘plangan hojilargagina emas, balki qiyomatga qadar keladigan butun insoniyatga qaratilgan.

 

Payg‘ambarimiz alayhissalom ummatga bunday vasiyat qildilar:

“Ey insonlar! So‘zimni yaxshilab tinglang... Bu yildan so‘ng sizlar bilan bu yerda yana ko‘rishish-ko‘rishmasligimni bilmayman.

 

Ey insonlar! Buguningiz qanday ham muqaddas kun, bu oylar qanday ham muqaddas oy, bu shahar (Makka) qanday ham muqaddas bir shahar bo‘lsa, Robbingiz bilan ko‘rishgunga qadar qonlaringiz, mollaringiz, obro‘larinigiz ham ayni shaklda muqaddasdir va bir-birlaringizga haromdir!

Ey sahobalarim! Ertaga Robbingizga ro‘para bo‘lib va bugungi holingiz haqida javob berursiz. Mendan so‘ngra eski zalolatlarga qaytib, bir-biringizning bo‘yningizga urmangiz!...

Ey insonlar! Ayollaringizga yaxshi muomala qilishingizni va Allohdan qo‘rqishingizni tavsiya qilaman. Chunki ular amringiz ostidadir. Siz ularni Allohning bir omonati o‘laroq oldingiz va ularning nomuslarini va iffatlarini Alloh oldida so‘z beraroq halol etingiz.

Yaxshi bilingki, sizning ayolingizda haqqingiz bo‘lganidek, ularning ham sizda haqlari bor.

Ey mo‘minlar! So‘zimni tinglang. Yaxshi tushinib oling. Batahqiq Robbingiz birdir. Otalaringiz ham bittadir. Alloh huzurida eng xayrligingiz, Allohdan eng ko‘p qo‘rqqaningizdir.

Arablarning ajamdan, ajamning esa arabdan, oq irqlining qora irqlidan, qora irqlining oq irqdan hech qanday ustunligi yo‘qdir. Ustunlik yolg‘iz taqvodadir.

Ey insonlar! Allohdan qo‘rqing, rahbar qilib ustingizga burni, qulog‘i kesik bir qulni saylab qo‘ysa, Allohning Kitobi ila hukm etgani qadar uni tinglang va unga itoat eting!

Ey insonlar! Sizga bir omonat qoldirayapman-ki, uni mahkam ushlasangiz yo‘lingizdan adashmaysiz! U omonat Allohning Kitobi va payg‘ambarining sunnatidir.

Ey mo‘minlar! Allohdan qo‘rqing! Besh vaqt namozingizni o‘qing! Ramozon oyidagi ro‘zalaringizni tuting!

Mollaringizning zakotini bering! O‘zlaringizdan bo‘lgan amr sohiblariga itoat eting-ki, Robbingizni jannatiga kirursiz.

Ey insonlar! Haddan oshishlikdan saqlaning. O‘tgan ummatlarning halokatining sababi, dinlarida haddan oshish edi.

Bu sanadan so‘ngra yana siz bilan bu yerda ko‘rishish-ko‘rishmasligimni bilmayman.

Ey insonlar! Ertaga men xaqimda sizdan so‘raganlarida nima deysiz? Risolatni yetkazdimmi? Ilohiy vazifani ado qildimmi?”, dedilar.

Bunga butun as’hobi kirom shunday javob berdilar: “Albatta, qasam ichamizki siz Allohning xabarini tablig‘ etdingiz, vazifani bajardingiz. Bizga tavsiya va nasihatda bo‘ldingiz. Hammasiga shohidlik beramiz!”

 

Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallam muborak ko‘rsatgich barmoqlarini samoga ishorat qildirib, jamoatga boqib bunday dedilar: “Shohid bo‘l Robbim! Shohid bo‘l Robbim! Shohid bo‘l Robbim!”.

Rasululloh sollallohu alayhi vasallam vidolashuv xutbasini yakunlagach, Alloh taolo quyidagi oyatni nozil qildi:

Bugungi kunda Men sizning diningizni mukammal qilib berdim. Sizga ne’matimni batamom qildim. Va sizga Islomni din deb rozi bo‘ldim (Moida surasi, 3-oyat).

Nabiy alayhissalom vado hajidan qaytishda yo‘lda xastalandilar. Xastaliklari 13 kun davom etdi. Hijriy 11 yili robi’ul avval oyining dushanba kuni Oisha onamizning xonalarida muborak ruhlarini Allohga topshirdilar va o‘sha joyda dafn qilindilar...

Sollallohu alayhi vasallam

Davron NURMUHAMMAD