Sayt test holatida ishlamoqda!
09 Iyul, 2025   |   14 Muharram, 1447

Toshkent shahri
Tong
03:16
Quyosh
04:58
Peshin
12:33
Asr
17:41
Shom
20:02
Xufton
21:37
Bismillah
09 Iyul, 2025, 14 Muharram, 1447

Namozdan keyin o‘qiladigan, qayg‘ularni aritadigan duo

12.12.2024   10652   3 min.
Namozdan keyin o‘qiladigan, qayg‘ularni aritadigan duo

Bir qiz aytadi: «Men yoshligimdan buvim bilan bir xonada yotardim. Buvim hayotdan ko‘z yumgunlaricha, taxminan o‘n yilcha birga yashadik. Shu o‘n yil ichida buvimdan juda ko‘p narsalarni o‘rgandim. Lekin shu o‘rganganlarim ichida eng yaxshisi – namozdan keyingi duo edi. Buvim farz namozni o‘qib bo‘lib, joynamoz ustida ancha o‘tirardilar, men esa buvimni kuzatardim. Buvim namozni xotirjam, sokin yakunlab, uzoq duo qilardilar. Bir kuni ana shunday sokin o‘tirishlarini ko‘rib, savol bergim keldi: «Buvi, namozdan keyin nimalar deb duo qilasiz? Qanday qilib namozdan bunchalik rohatlanasiz?».

Buvim kulib qo‘yib, namozdan keyin qaysi duolarni o‘qishlarini aytib, menga ham o‘rgatdilar. Har namozdan keyin buvim bilan birga ana shu duolarni takrorlaydigan bo‘ldim. Duolarni yodlab olgan kunim menga mukofot ham berdilar.

Buvim alohida e’tibor bilan o‘qiydigan duo mana shu edi:

«Astag‘firulloh, astag‘firulloh, astag‘firulloh. Allohumma, antas-Salaam va minkas-salaam, tabaarokta yaa Zal-jalaali val-ikrom! Laa ilaaha illallohu vahdahu, laa shariika lahu, lahul-mulku va lahul-hamd va huva ’alaa kulli shay’in qodiyr. Allohumma, laa maani’a li maa a’toyt, va laa mu’tiya li maa mana’t va laa yanfa’u zal-jaddi minkal-jadd».


(Allohga istig‘for aytaman, Allohga istig‘for aytaman, Allohga istig‘for aytaman. Allohim, Salom O‘zingsan, salom ham O‘zingdan. Tabarruksan, ey ulug‘lik va karam Sohibi! Yolg‘iz Allohdan o‘zga iloh yo‘q, Uning sherigi ham yo‘q. Mutlaq mulk Unikidir, hamd ham Ungadir, U har narsaga qodirdir. Robbim, Sen berganni to‘suvchi yo‘q, Sen to‘sganni beruvchi yo‘q. Quvvat Sendadir, boshqaning kuch-quvvati foyda bermas).

Ko‘p yillar davomida bu duolarni buvim bilan birga o‘qiyverdim, bu duolar aqlimning, shuurimning bir bo‘lagiga aylanib, his-tuyg‘ularimga qorishib ketdi.

Buvim menga shunday der edilar: «Jonim qizim, bu duoning halovatini qara! «Robbim, Sen berganni to‘suvchi yo‘q!». Ko‘ryapsanmi, Alloh senga bergan narsani hech kim olib qo‘ya olmaydi. «Sen to‘sganni beruvchi yo‘q». Alloh bermagan narsani senga hech kim bera olmaydi. «Quvvat faqat Sendadir, boshqaning kuch-quvvati foyda bermas». Ha, kuch-qudratni faqat Alloh beradi, Alloh bir narsani xohlasa, hech kim hech narsa qila olmaydi. Bolam, sendagi kuch-quvvat ham faqatgina Allohdan. Shuning uchun Allohga ishongin-da, xotirjam yashayvergin!»

Buvim meni bu duolardan bahra olishga, ma’nolarini his qilishga tinimsiz undar edilar. Men buning halovatini ikki yillardan keyin his qila boshladim. Boshlang‘ich maktabni tamomlab, o‘smirlikka ilk qadam qo‘ygan paytim edi. Buvimning o‘gitlari o‘smirlik davrining g‘am-qayg‘ulari boshlanganda shunaqangi asqotdiki, asti qo‘yaverasiz. Men qayg‘ularimni osongina yengar edim, tushkunlikni, umidsizlikmni buvim o‘rgatganidek, namozdan keyingi duolar bilan davolardim. Har gal «Robbim, Sen berganni to‘suvchi yo‘q, Sen to‘sganni beruvchi yo‘q. Quvvat Sendadir, boshqaning kuch-quvvati foyda bermas», deganimda xotirjam bo‘lib qolar edim. Bu duolar xuddi boshimga tushayotgan muammolarni davolash uchun kunda besh mahal ichiladigan doriga o‘xshar edi. Qarabsizki, Allohning marhamati bilan yoshlik, g‘o‘rlik, o‘smirlik davrini dugonalarimga nisbatan ancha yaxshi o‘tkazdim. Qanday muammo duch kelsa ham, namozga shoshib, namozdan keyingi duoyu zikrlar bilan xotirjam bo‘lib yurgan vaqtimda ko‘pchilik dugonalarim psixologlarga, hatto psixiatrlarga qatnab, davolanib yurishardi».

Abdulloh Abdulmu’tiy, Huda Sa’id Bahlulning
“Qulog‘im senda qizim” kitobidan G‘iyosiddin Habibulloh,
Abdulhamid Umaraliyev 
tarjimasi.

Boshqa maqolalar
Maqolalar

O‘tgan solihlar tafakkur qilganda

09.07.2025   61   4 min.
O‘tgan solihlar tafakkur qilganda

Bismillahir Rohmanir Rohiym

Bu mavzuda salaflarimizdan kelgan bir qancha ta’sirli rivoyatlar bor. Quyida ularning ayrimlarini keltiraman:

1. Shaqiq Balxiy rahimahulloh aytadi:
"Men xushu’ni Isroil ibn Yunusdan o‘rgandim. Biz uning atrofida edik, u o‘ng tomonida kim bor, chap tomonida kim borligini bilmasdi — oxirat haqida tafakkur qilardi".

2. Yusuf ibn Asbat rahimahulloh aytadi:
"Sufyon ibn Uyayna rahimahulloh menga xufton namozidan so‘ng: "Tahorat idishini (obdasta) bergin", dedi. Unga berdim. U o‘ng qo‘li bilan olib, chap qo‘lini o‘ng qo‘lining ustiga qo‘ydi va tafakkurga cho‘mdi. Men uxlab qoldim, so‘ng saharda turdim — qarasam, idish hali ham qo‘lida. "Tong otdi", dedim. U esa bunday dedi: "Sen idishni bergan paytingdan buyon shu holda oxirat haqida tafakkur qildim".

3. Abdulloh ibn Muborak rahimahullohdan rivoyat:
U Suhayl ibn Adiyni sukunatda, tafakkurda ko‘rib:
"Qaysi nuqtaga yetding?" deb so‘radi.
U: "Sirot ko‘prigidaman", deb javob berdi.

4. Muhammad ibn Vase’ rahimahullohdan rivoyat:
Basralik bir kishi Abu Zarr vafotidan keyin uning xotini Ummu Zarrga borib, uning ibodatini so‘radi. U bunday dedi: "Abu Zarr kun bo‘yi uyning bir chetida  tafakkur qilib o‘tirardi".

5. Ummu Dardo (Abu Dardoning xotini) aytadi:
"Abu Dardo roziyallohu anhuning eng afzal ibodati — tafakkur va ibrat olish edi".

6. Sirriy Saqatiy rahimahulloh aytadi:
"Har kuni burnimga qarayman — yuzim qorayganmi, deb. Tanish joyda o‘lishni yoqtirmayman — yer meni qabul qilmay qo‘ysa, sharmanda bo‘lishdan qo‘rqaman".

7. Abu Shurayh rahimahulloh haqida:
Bir kuni u yurib ketayotgan edi, to‘xtab, ko‘ylagini boshiga tashlab, yig‘lashga tushdi.
Uni ko‘rib: "Nima uchun yig‘layapsan?" deb so‘rashdi.
U bunday javob berdi: "O‘tgan umrimni, kam amalimni, yaqinlashgan ajalimni tafakkur qildim".

8. Umar ibn Xattob roziyallohu anhu bir kuni yig‘ladi. Sababini so‘rashdi. U bunday dedi: "Dunyo va uning shahvatlari haqida o‘yladim. Ular tugamay turib, achchiq alam bilan almashadi. Agar buning o‘zida ibrat bo‘lmasa ham, aqlli kishi uchun unda pand nasihat bor. Endi o‘z holingizga qarang, ahli oilangiz, yaxshi ko‘rgan kishilaringiz bilan bugun jam bo‘lib turibsiz, ertagachi? Ertaga esa, albatta ulardan ajralish bor".

9. Dovud Toiy rahimahullohning holati:
U to‘lin oy kechasi uyning tomiga chiqdi. Osmonga qarab Osmon va yerning yaratilishi haqida tafakkurga cho‘mdi va yig‘lay boshladi. Shunchalik qattiq ta’sirlandiki, tomdan qo‘shnisining hovlisiga yiqilib tushganini sezmay qoldi. Qo‘shni uni o‘g‘ri deb o‘ylab, qilichiga yopishdi. Ammo kelib qarasa — Dovud ekan. "Qanday qilib tomdan tushib ketding?" - deb so‘radi. Dovud: "Qanday yiqilganimni sezganim yo‘q", deb javob berdi.

10. Sufyon Savriy rahimahulloh haqida:
U do‘stlari bilan o‘tirgan edi, chiroq o‘chib qoldi. Hamma yoqni zulmat qopladi. Keyin chiroqni yoqishdi. Qarasalar, Sufyonning ko‘zlaridan oqayotgan yoshi yuzi yuvyapti. Undan: "Senga nima bo‘ldi, nega yig‘layapsan?" deb so‘rashdi.
U: "Shu onda qabr zulmatini esladim…", deb javob berdi.

Xulosa:
Salafi solihlar har bir holatda tafakkur qilganlar — taom yeganda, yurganda, yotganda, hatto suv idishini ushlab turgan paytda ham oxiratni eslab yig‘lardilar. Ular uchun tafakkur — ibodatning qalbi edi.


Homidjon qori ISHMATBЕKOV

Maqolalar