Sayt test holatida ishlamoqda!
10 Iyun, 2025   |   14 Zulhijja, 1446

Toshkent shahri
Tong
03:05
Quyosh
04:50
Peshin
12:28
Asr
17:37
Shom
19:59
Xufton
21:36
Bismillah
10 Iyun, 2025, 14 Zulhijja, 1446

Onasini ranjitgan farzand

17.12.2024   4246   4 min.
Onasini ranjitgan farzand

Bismillahir Rohmanir Rohiym
Assalomu alaykum va rahmatullohi va barakatuhu

Bugun sizlarga onaga yaxshilik qilish, uni e’zozlash va hurmat qilish, yaxshi ko‘rish haqida so‘zlab beraman. Alloh taolo Qur’oni karimning juda ko‘p oyatlarida ota-onaga yaxshilik qilishga buyurgan. Alloh taolo: “Ikkovlariga mehribonlik ila xokisorlik qanotingni pastlat”, degan.

Alloh taolo ushbu oyatda ota-onaga mehribon bo‘lishga, ularga muloyimlik bilan muomala qilishga buyuradi. Farzand ota-onasining oldida o‘zini kamtar tutishi lozim.

Keling, sizga bu haqda bir hikoyani so‘zlab beray.

Bir yigit onasi bilan yolg‘iz yashardi. U barcha yoshlar kabi tez jahli chiqadigan va g‘azablanadigan edi. Kunlarning birida ko‘ylagini kiymoqchi bo‘ldi, lekin tugmasi uzilib tushganini ko‘rib jig‘ibiyron bo‘ldi. Onasidan alamini olmoqchi bo‘lib: “Ona ko‘ylagimning tugmasi qani?!” deb baqirdi. Onasi bir zumda ko‘ylakka tugma qadab bersa-da, o‘g‘lining g‘azabi bosilmadi. Balki yanada qattiqroq onasiga baqirib, qo‘lidagi qog‘ozlarni stolga otib, onasiga jahl qildi. Onasi xafa bo‘lib, bir og‘iz ham so‘z aytmadi. O‘g‘li o‘zining xonasiga eshikni bor kuchi yopib, kirib ketdi.

Ha, afsuski bugungi kunda bunday yoshlar juda ko‘p.

Yigit qilgan ishidan qattiq afsuslandi, onasini ranjitgani uchun kechasi bilan uxlay olmadi. Ertalab tong otishi bilan onasidan kechirim so‘rash uchun onasining oldiga bordi, lekin onasi unga hech narsa demadi. Yigit universitetga ketdi.

Yigitning halovati yo‘q edi, darsga qatnashishni ham istamasdi. Miyasida turli o‘y-hayollar qaynardi. “Bugun onamga biror narsa bo‘lsa-ya”, “Alloh saqlasin, agar onam vafot etib qolsa-chi?”, “axir onam menda noroziku...”, “nega onamni xafa qilib qo‘ydim...”

Yigitning hayoliga shu kabi turli qo‘rqinchli fikrlar kelardi.

Aziz yoshlar, bilingki, agar onangizni norozi qilsangiz, butun dunyo sizdan norozi bo‘ladi, keng dunyo sizga torlik qiladi. Agar onangizni rozi qilsangiz, butun dunyo sizdan rozi bo‘ladi. Eng muhimi – Alloh sizdan rozi bo‘ladi.

Yigit qanday bo‘lmasin onasidan uzr so‘rashga, onasining ko‘nglini ko‘tarishga harakat qilardi. Telefonidan onasiga xat yozmoqchi bo‘ldi. Lekin nima deb yozishni bilmasdi. Oxiri bunday deb yozdi: “Onam men hozir bir ma’lumotni o‘qib qoldim. Aytilishicha, inson oyog‘ining tag qismi oyoqning ustki qismiga qaraganda yumshoqroq ekan. Mening mehribon onam bu ma’lumotga ishonch hosil qilishim uchun oyoqlaringizning tagini ham, ustini ham o‘pib ko‘rishimga ruxsat berasizmi?”.

Shu payt yigitning darsi boshlandi, darsga kirib ketdi. U darsda o‘tirar ekan, lekin butun hayoli onasida edi. Tezroq uyga borishga, onasining oyoqlarini o‘pishga shoshilardi.

O‘qishi tugashi bilan uyga ketmoqchi bo‘lib turganida telefoniga onasidan xabar keldi. Onasi unga bunday javob xati yozgandi: “Yo‘q, o‘g‘lim ruxsat bermayman. Chunki bu ma’lumot to‘g‘ri ekanini bilaman. Sen chaqaloqlik vaqtingda bilganman, bolam. Go‘daklik chog‘ingda oyoqlaringni tagini ham, ustini ham o‘pardim”. Yigit bu xabardan o‘zini tiyib tura olmasdi, ko‘zlaridan durdek yosh tomchilari sizib chiqardi.

Yigit uyiga xuddi shamoldek uchib bordi, hali hech qachon bunchalik tez yugurmagan edi. Uyiga kirishi bilan onasini quchoqlab, yuzlaridan, qo‘llaridan o‘pdi. Oyoqlaridan o‘pmoqchi edi, onasi bunga yo‘l qo‘ymadi. Onasini qattiq quchoqlab, “Onajon meni kechiring” dedi. Onasi ham ko‘z yosh to‘kib “Sendan xafa emasman, bolam, allaqachon kechirganman”, dedi.

Aziz yoshlar, onangizni hurmat qiling! Aslo ranjitmang, xafa qilmang! Mehribon va muloyim bo‘ling. Har kuni xursand qiling, hamisha yuzida tabassum bo‘lishiga sababchi bo‘ling!

Unutmang, jannatingiz kaliti, bu dunyodagi baxt, rohat va yutuqlaringiz asosi – onangiz roziligi bilan bog‘liq.

Maqolaning videolavha shakli

Davron NURMUHAMMAD

Boshqa maqolalar

Nima uchun “arafot” deb nomlangan?

04.06.2025   4602   4 min.
Nima uchun “arafot” deb nomlangan?

Arafot so‘zi lug‘atda – bilish, tanish ma’nolarini bildiradi.

Makka shahridan 20 km, Minodan 10 km, Muzdalifadan esa 6 km, Namira masjididan 1,5 km uzoqlikda joylashgan. Uzunligi 11-12 km va kengligi 6,5 km bo‘lgan vodiy. U qattiq katta toshlardan iborat. Janubiy tomonda 168 ta zinasi mavjud.

Ma’lumotlarga ko‘ra, Odam Ato bilan Havvo onamiz jannatdan chiqarib yuborilganlaridan keyin bir-birlari bilan shu yerda uchrashganlar, deyiladi.

Boshqa bir rivoyatda Jabroil alayhissalom Ibrohim alayhissalomga ushbu makonda haj amallarini o‘rgatib: “Arofta?” (“O‘rgandingizmi?”) deganlarida, Ibrohim alayhissalom: “Ha”, deganlar. Shundan keyin Arafot deb nomlanib qolgan.

Arofat tepaligida bir baland joy borki, u yerni “jabalul rohma”, ya’ni “rahmat tog‘i” deyiladi. Arafa kuni hojilarga yog‘iladigan behisob rahmat va barakalar sababli “rahmat tog‘i” deb nomlanadi. Ushbu tog‘ Ilol, Nobit hamda Quriyn deb ham ataladi.

Rasululloh sollallohu alayhi vasallam vafotlaridan 93 kun oldin, hijratning 10 yili Madinadan hajga kelib, arafa kuni shu tepalikka chiqqanlar va oq tuyalarini cho‘ktirib, uning ustida turib “Vidolashuv va’z”ini aytganlar. Bu joy uzoqdan ko‘rinib turishligi uchun ustun shaklida ko‘tarilib, oqqa bo‘yab qo‘yilgan.

Arafotda hajning asosiy arkoni ado etiladi. Arafa kuni bomdod namozi o‘qilgandan so‘ng Minodan Arafotga qarab yo‘lga tushiladi. Zilhijja oyining 9-kuni, ya’ni arafa kuni hojilar shu tepalikka chiqib, to quyosh botgunga qadar ibodat bilan mashg‘ul bo‘ladilar. Arafotda ma’lum muddat turmagan kishining haji haj hisoblanmaydi. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: “Haj Arafotdir”, deganlar (Imom Termiziy va Nasoiy rivoyati).

Arafotga chiqishdan oldin g‘usl qilib olinsa yaxshi bo‘ladi.

Arafotga chiqishda va u yerda turganda doim takbir, tahlil, hamd va talbiya (“labbayka”) aytiladi. Arafotda duolar ijobat bo‘ladi. Shuning uchun hojilar ko‘proq duoda, zikrda, tilovatda, iltijoda, chin dildan tazarruda bo‘lishga intilishlari lozim.

Nabiy sollallohu alayhi vasallam: “Duolarning yaxshisi – Arafot kungi duodir”, deganlar (Imom Termiziy rivoyati).

Arafotda quyidagi oyat nozil bo‘lgan: “Bugun Men sizlar uchun diningizni komil qildim, Men sizlarga ne’matimni to‘kis qilib berdim va sizlar uchun Islomni din qilib tanladim” (Moida surasi, 3-oyat).

Arafotda va Rahmat tog‘ida quyidagi duolarni o‘qish tavsiya etiladi:

“Subhanallohi va bihamdihi. Subhanallohil ’aziym”.

Laa ilaha illa anta. Subhanaka inni kuntu minaz-zolimiyn.

Laa havla va laa quvvata illa billahil ’aliyil ’aziym”.

Robbana atina fid-dunya hasanatan va fil axiroti hasanatan va qina ’azaban-nar.

Allohumma aslih li diniyallaziy huva ’ismati amri va aslih li dunyayallati fiha ma’ashiy va aslih liy axirotiyallati fiha ma’adiy, vaj’alil hayata ziyadatalli min kulli xoyrin, vaja’lil mavta rohatalli min kulli sharrin.

A’uzu billahi min jahdil balai va darkish-shaqoi va su’il qazoi va shatamatil a’dai.

Arafotda peshin va asr namozlari bir azon va ikki iqomat bilan qo‘shib qasr qilib o‘qiladi. Hajning amiri xutba o‘qiydi.

Rasululloh sollallohu alayhi vasallam aytdilar: “Arafa kuni, Alloh bandalarni do‘zaxdan ko‘p ozod qilganchalik boshqa biror kun yo‘q!” (Imom Muslim rivoyati).

Boshqa hadisda Rasululloh sollallohu alayhi vasallam bunday deganlar: “Alloh huzurida Arafot kunidan yaxshiroq kun yo‘q. Alloh taolo dunyo osmoniga (farishtalarga maqtanib) yer ahli bilan faxrlanib aytadi: “Mening chang bosgan bandalarimga qarang! Mening rahmatimdan umidvor bo‘lib,  barcha joylardan keldilar. Vaholanki, ular mening azobimni ko‘rmaganlar. Alloh taolo biror kunda  Arafa kunidek bandani do‘zaxdan ozod qiladigan kun yo‘q, deydi”.

Alloh taolo hajingizni mabrur, sa’yingizni mashkur va gunohingizni mag‘fur qilsin!

Davron NURMUHAMMAD