Bismillahir Rohmanir Rohiym.
Alloh taologa bitmas-tuganmas hamdu sanolar bo‘lsin.
Payg‘ambarimizga mukammal va batamom salavotu durudlar bo‘lsin.
Oxiratni o‘ylab o‘tiribman
Yusuf ibn Asbot aytadi: «Masjidda edim. Sufyon Savriy menga: «Ey Yusuf, tahorat qilishga toza suv olib kelgin», dedilar. Suvni mendan o‘ng qo‘l bilan olib, chap qo‘llarini yuzlariga qo‘yib, o‘yga tolib qoldilar. Shu orada uxlab qolibman. Tursam, tong otib qolibdi. Sufyon Savriy rahmatullohi alayhga qarasam, qo‘llaridagi suv o‘sha holicha turibdi. Shunda u zotga: «Ey Abu Abdulloh, tong otdi», dedim. U zot: «Menga suvni olib kelganingdan beri oxiratni o‘ylab o‘tiribman», dedilar».
Shundan boshqa narsam yo‘q
Hajjojdan rivoyat qilinadi: «Sho‘ba eshagini minib ketayotgan edi, Sulaymon ibn Mug‘irani uchratib qoldi. U Sho‘baga (muhtojligidan) shikoyat qildi. Sho‘ba esa: «Allohga qasamki, shu eshakdan boshqa narsam yo‘q», dedi. Keyin eshakdan tushib, uni Sulaymonga berib yubordi».
Onaga ehtirom
Ashjaiy aytadi: «Bir kuni kechasi Mis’ar ibn Kidomning onasi suv so‘radi. Lekin Mis’ar idishda suv olib kelgunicha onasi uxlab qolibdi. U tonggacha idishni qo‘lida ko‘tarib turdi».
Ahmad Muhammad Tursun rahimahulloh
Payg‘ambarimiz solallohu alayhi vasallamning vafotlaridan keyin shariatga bog‘liq barcha masalalar sahobalardan so‘raldi. Yosh sahobalar o‘zlaridan kattalardan, yangi musulmonlar avval musulmon bo‘lgan sahobalardan o‘zlari tushunmagan turli masalalar yechimini so‘rardilar.
Imom ibn Ahmad Sha’roniy o‘zlarining “Al-Miyzan ash-Sha’roniya” asarida mazhablar haqida quyidagi fikrlarni zikr qilgan. “Aslida sahoba va tobe’inlar davrida mazhablarning soni o‘n sakkizta bo‘lgan. Ularning barchasi o‘z vaqtida amalda bo‘lgan. Lekin vaqt o‘tishi bilan ular orasida to‘rt yirik: hanafiy, molikiy, shofe’iy va hanbaliy mazhablari ajralib chiqdi. Mazkur to‘rt mazhabning saqlanib qolishining asosiy omili bu mazhablarning ta’limotlari boshqa mazhablardan kuchliroq bo‘lgani uchun emas, balki to‘rt mazhab boshqa o‘n to‘rt mazhab ta’limotini ham qamrab olganidir”.
Demak, ko‘plab mazhablar orasidan faqat to‘rttasining saqlanib qolgani asrlar davomida insonlarni turli ziddiyatlar va ixtiloflardan himoya etishda asos bo‘lgan.
Samatov Jaloliddin,
Davlatabod tumani "Yusufxon o‘g‘li Qosimxon"
jome masjidi imom noibi