Bugun, 18 fevral kuni poytaxtimizdagi Simpoziumlar saroyida Saudiya Arabistoni Podshohligi Haj va umra ishlari vaziri Tavfiq bin Favzon ar-Rabia boshchiligidagi delegatsiya bilan O‘zbekiston musulmonlari idorasi raisi, muftiy Shayx Nuriddin Xoliqnazar, O‘zbekiston Respublikasi Din ishlari bo‘yicha qo‘mita raisi Sodiq Toshboyev va boshqa tegishli mutassaddilar ishtirokida muloqot bo‘lib o‘tdi.
Ta’kidlash joiz, mustahkam tarixiy, madaniy va diniy rishtalarga asoslangan O‘zbekiston – Saudiya Arabistoni aloqalarining yuqori darajasi ikki davlat yetakchilari rahbarligida olib borilayotgan o‘zaro do‘stona munosabatlar natijasidir.
Haj va umra ishlari vaziri Tavfiq bin Favzon ar-Rabia samimiy qabul uchun minnatdorlik bildirib, mazkur tashrifdan maqsad O‘zbekiston va Saudiya Arabistoni Podshohligi o‘rtasidagi hamkorlik munosabatlarini yanada takomillashtirish, ayniqsa, haj va umra tadbirlarini tashkil etish sifatini oshirish, diniy-ma’rifiy, ilmiy-tadqiqot, turizm, transport sohasidagi aloqalarni mustahkamlashga qaratilganini bildirdi.
Vazir janoblari Imom Buxoriy, Imom Termiziy, Forobiy, Beruniy, Ibn Sino kabi ulamolarning islom ma’rifatiga, jahon tamadduniga qo‘shgan beqiyos hissasini ta’kidlab, qadim madaniyat va bebaho asori-atiqalar yurti bo‘lgan O‘zbekistonga saudiyaliklarni ham ziyoratga targ‘ib etishda faol bo‘lishini aytib o‘tdi.
Muloqotda Din ishlari bo‘yicha qo‘mita raisi Sodiq Toshboyev mamlakatimizda haj va umra tadbirlarini amalga oshirishning tashkiliy-huquqiy asoslari ta’minlangani, fuqarolarimizga qulayliklar, yanada yaxshi imkoniyatlar yaratish bo‘yicha tizimli ishlar qilib kelinayotgani, xususan, umra tadbirlarini namunali tashkil etish, ziyoratchilarga amallarni to‘liq, xavfsiz bajarishi uchun munosib sharoitlar yaratish, ularning kafolatlangan xizmatlardan foydalanishini ta’minlash maqsadida Respublikamiz qonunchiligiga muvofiq O‘zbekistonda umra tadbirini tashkil etish vakolati O‘zbekiston musulmonlari idorasi hamda 12 ta shirkatga berilganini aytdi. Haj va Umra ishlari bilan bog‘liq noqonuniy xatti-harakatlarning oldini olish bo‘yicha tushuntirish va targ‘ibot ishlari olib borilayotganini ta’kidladi.
Uchrashuvda O‘zbekiston musulmonlari idorasi raisi, muftiy Shayx Nuriddin Xoliqnazar hazratlari, avvalo, bunday hamkorliklarga zamin yaratib berilayotgani uchun O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Shavkat Mirziyoyev va Ikki Muqaddas Masjid xodimi Saudiya Arabistoni Podshohi Salmon bin Abdulaziz Ol Saud va Valiahd shahzoda Muhammad bin Salmonlarga minnatdorlik bildirish asnosida yurtdoshlarimiz uchun haj kvotasi so‘nggi yillarda 3 barobarga oshirilib, har yili 15 ming nafar hamyurtimiz hojilik baxtiga musharraf bo‘layotgani, umra ziyoratchilari soni bir necha yuz mingni tashkil etayotgani, ularga bo‘lgan hurmat-e’tibor, shart-sharoitlar borgan sari yaxshilanib borayotganini e’tirof etdilar.
Shuningdek muloqotda Prezidentimiz tomonidan ochiqlik siyosati olib borilayotgani, ayniqsa, mamlakatlarimiz hukumatlari va vazirliklari o‘rtasida energetika, bojxona, fuqaro aviatsiyasi, turizm, qishloq xo‘jaligi, sog‘liqni saqlash, mehnat munosabatlari kabi sohalarda hamkorlikka doir ko‘plab hujjatlar qabul qilingani tilga olindi. Ikki davlat o‘rtasida ilmiy-tadqiqot ishlarida keng ko‘lamli hamkorlik qilish, din ulamolari ishtirokida anjumanlar o‘tkazish, Saudiya Arabistoni fuqarolari O‘zbekistonning Samarqand, Buxoro, Termiz kabi qadimiy shaharlariga ziyoratga kelishlarini tashkil etish kabi ishlarni rivojlantirish borasida taklif va mulohazalar aytib o‘tildi.
Tavfiq bin Favzon ar-Rabia O‘zbekiston tomonidan bildirilgan takliflarni atroflicha ko‘rib chiqib, ijobiy hal etishda bor imkoniyatni ishga solishini bildirdi.
Muloqot samimiy va ko‘tarinki ruhda bo‘lib o‘tdi.
O‘zbekiston musulmonlari idorasi
Matbuot xizmati
Bismillahir Rohmanir Rohiym
Bir oqshom Umar ibn Abdulaziz rahimahulloh masjidga kirdilar. U kishi bilan birga askarlari ham bor edi. Yo‘lda o‘tirgan kishiga turtilib qoqilib ketdilar. U zot Umar ibn Abdulazizga karata: “Nima balo, ko‘rmisan?!” – dedilar. Umar ibn Abdulaziz: “Yo‘q”, dedi. Qo‘riqchilar uni urishga shaylanishdi. Umar ibn Abdulaziz ularni qaytarganicha: “Mendan savol so‘radi, men javob berdim”, dedi va bunga achchiqlanmadi ham, uni jazolagani ham yo‘q, aksincha, uni kechirib, ishni bosdi-bosdi qilib yubordi.
Bir kuni Abdulloh ibn Abbos roziyallohu anhuni birov haqorat qildi. U zot bo‘lsa xodimini chaqirtirib: “Bu kishidan so‘rang-chi, birorta ishi bo‘lsa bitirib beraylik”, dedilar. Shunda haligi odam boshini quyi solib, uyalib qoldi.
Abu Hanifa roziyallohu anhuning dars halqalarida o‘tirgan bir odam u zotni so‘kdi. Imom unga qaramadi ham, gapini ham bo‘lgani yo‘q. Atrofidagilarni ham uni quvib-solishlariga ruxsat bermadilar. Aksincha, Abu Hanifa rahimahulloh majlisni yakunlab hovliga chiqdilar va boyagi kishiga: “Bu mening hovlim, agar chalasi qolgan bo‘lsa, bemalol davom eting, yana ichingizda qolib ketmasin”, dedilar. Kishi uyalganicha uzr so‘rab ketdi.
Nabiy sollallohu alayhi vasallam: “Birov sizda ma’lum bo‘lgan ayb bilan ayblab, sizni so‘ksa, siz uni o‘zingiz biladigan uning aybi bilan izza qilmang. Aytgan gapining balosi o‘ziga uradi[1]”, dedilar.
Imom Junayd namozga kelayotganlarida bir tentak u kishining ustidan yuvindi to‘kib yubordi. U kishi boshdan oyoq shalabbo bo‘ldi. Keyin esa: “Har bir yo‘l qo‘ygan kamchiliklarim va qilgan gunohlarim uchun Allohga istig‘for aytaman, Allohning lutfu inoyatiga hamdlar aytaman. Men birorta gunoh qilgandurmanki, Alloh taolo meni dunyoda jazolayapti, shuning uchun achchiqlanmasligim kerak”, deya uylariga qaytib borib kiyimlarini almashtirib, namoz o‘qish uchun masjidga qaytgan ekanlar.
Ibrohim ibn Adhamning oldidan it yetaklab olgan bir yahudiy o‘tib ketayotib: “Ey Ibrohim, sening soqoling tozami yo mana bu itning dumimi?” deb so‘radi.
Ibrohim ibn Adham rahimahulloh esa: “Soqolim jannatga kiradigan bo‘lsa, itingning dumidan pokroq va afzalroq bo‘ladi. Soqolim jahannamga kiradigan bo‘lsa, itingning dumi soqolimdan pok va afzal bo‘ladi”, deb javob berdi.
Yahudiy shahodat kalimasini aytishdan o‘zini tutib tura olmay: “Xudo haqqi, bu payg‘ambarlarning xulqi”, debdi. Ibrohim ibn Adham kamtarlik qilgan edi, u kishining huzurida bir yahudiy musulmon bo‘ldi. Ibrohim Adhamni takabburlik qilmagani, qizishib ketmagani uchun Alloh taolo u kishiga (qimmatbaho) qizil tuyalardan-da yaxshiroq in’om ato etdi. Zero, Nabiy alayhissalom bu borada: “Siz sababli Alloh taolo bir kishini hidoyat yo‘liga solishi sizda bo‘ladigan qizil tuyalardan-da[2] yaxshiroqdir”, deganlar.
Hasson Shamsiy Poshoning “Jannat bo‘stonidagi oilaviy oqshomlar” nomli kitobidan
G‘iyosiddin Habibulloh, Ilhom Ohund, Abdulbosit Abdulvohid tarjimasi.
[1] Imom Abu Dovud va Imom Termiziy rivoyati.
[2] Qizil tuya o‘sha zamonning eng yaxshi va qimmatbaho ulovi bo‘lgan. Unga har kim ham ega bo‘la olmagan.