Uchrashuv avvalida yuqori martabali mehmon davlatimiz rahbariga Saudiya Arabistoni Podshohi Salmon Ol Saud hamda Valiahd, mamlakat Bosh vaziri Muhammad bin Salmon Ol Saudning salomi va samimiy tilaklarini yetkazdi. Shuningdek, vazir Prezidentimizga Podshohning ko‘p millatli O‘zbekiston xalqiga hadyasi – muqaddas Ka’ba yopinchig‘i –Kisvaning bir parchasini topshirdi.
Davlatimiz rahbari topshirig‘iga ko‘ra, Kisva parchasining ostida Saudiya Arabistoni Podshohi Salmon bin Abdulaziz bin Abdurrahmon Ol Saudning ko‘p millatli O‘zbekiston xalqiga sovg‘asi degan ma’nodagi izoh bo‘ladi.
– Ka’ba yopinchig‘i – Kisva parchasini Islom sivilizatsiyasi markaziga joylashtirish haqidagi Prezidentimizning topshirig‘i biz uchun tom ma’noda tarixiy va sharafli voqea bo‘ldi, – deydi Markaz direktori Firdavs Abduxoliqov. – Bu hadya Islom dinining ulug‘ allomalari yetishib chiqqan yurtimiz, xalqimiz va Prezidentimizga bo‘lgan yuksak hurmat va e’tiborning yorqin namunasidir. Biz shu kunning o‘zidayoq Markaz jamoasi ishtirokida o‘tkazilgan yig‘ilishda bu xushxabarni e’lon qildik. Markaz olimlari va ijodiy xodimlar bunday shukuhli xabarni mamnuniyat bilan qabul qilib, davlatimiz rahbarining bizga ko‘rsatayotgan yuksak e’tibori uchun tashakkur bildirdi. Hamkorlarimiz hurmatli Prezidentimiz orqali bizga yetib kelgan bunday tabarruk sovg‘a bilan bizni tabriklamoqda. Albatta, muqaddas Ka’ba yopinchig‘i – kisva parchasi Markazdagi eng qadrli eksponatlardan biri bo‘lib qoladi. Bunday bebaho hadya uchun hurmatli Prezidentimizga yana bir bor samimiy minnatdorlik bildiramiz.
Saudiya Arabistoni Podshohligi haj va umra vaziri O‘zbekiston Prezidenti tashabbusi bilan bunyod etilayotgan megaloyiha – O‘zbekistondagi Islom sivilizatsiyasi markaziga ham tashrif buyurdi va Markaz tomonidan amalga oshirilayotgan loyihalar bilan tanishdi.
Mehmonlar O‘zbekiston Prezidentining tashabbusi va g‘oyasi asosida bunyod etilayotgan ushbu Markaz nafaqat yurtimiz, balki Markaziy Osiyo hamda butun Islom olamining eng jozibali va ibratli ma’naviy maskanlaridan biriga aylanishini alohida ta’kidlashdi.
– Taassurotlarim ajoyib! Prezident Shavkat Mirziyoyev tashabbusi bilan amalga oshirilayotgan O‘zbekistondagi Islom sivilizatsiyasi markazi chin ma’noda o‘xshashi yo‘q loyiha. Bino va uning mahobati tahsinga sazovor. Uni yanada rivojlantirish uchun oz bo‘lsa-da, ko‘magimiz tegsa, mamnun bo‘lamiz. Islom sivilizatsiyasi markazi aynan shunday ko‘rinishda bo‘lishini tasavvur qilar edim. Uni o‘z ko‘zim bilan ko‘rgach, qoyil qoldim. Ulkan ish qilingani va buning ortida katta mehnat yotgani ko‘rinib turibdi, – dedi Tavfiq bin Favzon ar-Rabia.
Podshohlikning Haj va umra vazirligi hamda O‘zITSM o‘rtasidagi hamkorlikka bag‘ishlangan muzokaralarda O‘zbekistonda Haj va umraning tarixi, buguniga bag‘ishlangan hujjatli film yaratishga kelishib olindi. Filmda Islom dini diyorimizga yoyilishining ilk davridan boshlab yaqin o‘tmishgacha o‘zbekistonlik musulmonlarning Haj va Umra ziyoratini amalga oshirishida duch kelingan to‘siqlar, qiyinchiliklar va Yangi O‘zbekistonda bu boradagi keng imkoniyatlar ko‘rsatib beriladi. Bundan tashqari, filmda o‘zbekistonlik ziyoratchilar uchun yaratilayotgan qulay sharoitlar, O‘zbekiston va Saudiya Arabistoni o‘rtasidagi do‘stona munosabatlar ham aks ettiriladi.
Uchrashuv so‘ngida O‘zbekiston Prezidenti tashabbusi bilan Markaz tomonidan nashr etilgan Katta Langar Qur’onining faksimilesi va xattot Habibullo Solih ko‘chirgan Payg‘ambarimiz Muhammad alayhissalomning maktublaridan birining nusxasi mehmonlarga hadya qilindi.
Rustam JABBOROV,
O‘zbekistondagi Islom sivilizatsiyasi markazi ilmiy kotibi.
O‘zA
Bismillahir Rohmanir Rohiym
Bir oqshom Umar ibn Abdulaziz rahimahulloh masjidga kirdilar. U kishi bilan birga askarlari ham bor edi. Yo‘lda o‘tirgan kishiga turtilib qoqilib ketdilar. U zot Umar ibn Abdulazizga karata: “Nima balo, ko‘rmisan?!” – dedilar. Umar ibn Abdulaziz: “Yo‘q”, dedi. Qo‘riqchilar uni urishga shaylanishdi. Umar ibn Abdulaziz ularni qaytarganicha: “Mendan savol so‘radi, men javob berdim”, dedi va bunga achchiqlanmadi ham, uni jazolagani ham yo‘q, aksincha, uni kechirib, ishni bosdi-bosdi qilib yubordi.
Bir kuni Abdulloh ibn Abbos roziyallohu anhuni birov haqorat qildi. U zot bo‘lsa xodimini chaqirtirib: “Bu kishidan so‘rang-chi, birorta ishi bo‘lsa bitirib beraylik”, dedilar. Shunda haligi odam boshini quyi solib, uyalib qoldi.
Abu Hanifa roziyallohu anhuning dars halqalarida o‘tirgan bir odam u zotni so‘kdi. Imom unga qaramadi ham, gapini ham bo‘lgani yo‘q. Atrofidagilarni ham uni quvib-solishlariga ruxsat bermadilar. Aksincha, Abu Hanifa rahimahulloh majlisni yakunlab hovliga chiqdilar va boyagi kishiga: “Bu mening hovlim, agar chalasi qolgan bo‘lsa, bemalol davom eting, yana ichingizda qolib ketmasin”, dedilar. Kishi uyalganicha uzr so‘rab ketdi.
Nabiy sollallohu alayhi vasallam: “Birov sizda ma’lum bo‘lgan ayb bilan ayblab, sizni so‘ksa, siz uni o‘zingiz biladigan uning aybi bilan izza qilmang. Aytgan gapining balosi o‘ziga uradi[1]”, dedilar.
Imom Junayd namozga kelayotganlarida bir tentak u kishining ustidan yuvindi to‘kib yubordi. U kishi boshdan oyoq shalabbo bo‘ldi. Keyin esa: “Har bir yo‘l qo‘ygan kamchiliklarim va qilgan gunohlarim uchun Allohga istig‘for aytaman, Allohning lutfu inoyatiga hamdlar aytaman. Men birorta gunoh qilgandurmanki, Alloh taolo meni dunyoda jazolayapti, shuning uchun achchiqlanmasligim kerak”, deya uylariga qaytib borib kiyimlarini almashtirib, namoz o‘qish uchun masjidga qaytgan ekanlar.
Ibrohim ibn Adhamning oldidan it yetaklab olgan bir yahudiy o‘tib ketayotib: “Ey Ibrohim, sening soqoling tozami yo mana bu itning dumimi?” deb so‘radi.
Ibrohim ibn Adham rahimahulloh esa: “Soqolim jannatga kiradigan bo‘lsa, itingning dumidan pokroq va afzalroq bo‘ladi. Soqolim jahannamga kiradigan bo‘lsa, itingning dumi soqolimdan pok va afzal bo‘ladi”, deb javob berdi.
Yahudiy shahodat kalimasini aytishdan o‘zini tutib tura olmay: “Xudo haqqi, bu payg‘ambarlarning xulqi”, debdi. Ibrohim ibn Adham kamtarlik qilgan edi, u kishining huzurida bir yahudiy musulmon bo‘ldi. Ibrohim Adhamni takabburlik qilmagani, qizishib ketmagani uchun Alloh taolo u kishiga (qimmatbaho) qizil tuyalardan-da yaxshiroq in’om ato etdi. Zero, Nabiy alayhissalom bu borada: “Siz sababli Alloh taolo bir kishini hidoyat yo‘liga solishi sizda bo‘ladigan qizil tuyalardan-da[2] yaxshiroqdir”, deganlar.
Hasson Shamsiy Poshoning “Jannat bo‘stonidagi oilaviy oqshomlar” nomli kitobidan
G‘iyosiddin Habibulloh, Ilhom Ohund, Abdulbosit Abdulvohid tarjimasi.
[1] Imom Abu Dovud va Imom Termiziy rivoyati.
[2] Qizil tuya o‘sha zamonning eng yaxshi va qimmatbaho ulovi bo‘lgan. Unga har kim ham ega bo‘la olmagan.