Qur'oni karim oyatlarini tafsir, sharhlashga ehtiyoj bormi? Binobarin Qur'oni karimning qator oyatlarida Alloh taolo oyatlarni tushunish va fahmlash oson, engil ekanligi ta'kidlangan-ku? Bundan go'yoki Qur'on oyatlarini tushuntirishga hojat yo'qdek ko'rinadi. Biroq, oyatlar diqqat bilan o'rganilsa, Qur'oni karimda ikki xil hodisa va narsalar bayon etilishi ma'lum bo'ladi.
Ulardan biri oddiy voqelikka taalluqli bo'lib, oldingi payg'ambarlar, ularning xalqlari bilan bog'liq tarixiy voqealar, Allohning ne'matlari, osmon va erning yaratilishi, ilohiy qudrat va hikmat, do'zax azoblari haqidagi hamda boshqa xabarlarni o'z ichiga oladi.
Ikkinchisi esa, shariat ahkomlari, ixtilofli masalalarni o'z ichiga oladi.
Qur'onda zikr (dars, va'z, nasihat) deb nomlangan birinchi turdagi mavzuni, shubhasiz, tushunish oson, hatto savodsiz dehqon ham undan o'zi manfaat topishi mumkin. Bu haqda Qur'oni karimda bunday deyilgan:
وَلَقَدۡ يَسَّرۡنَا ٱلۡقُرۡءَانَ لِلذِّكۡرِ فَهَلۡ مِن مُّدَّكِرٖ ٢٢
"Biz Qur'onni zikr (eslatma) uchun oson qilib qo'ydik. Bas, eslatma oluvchi bormi?!"(Qamar surasi, 22-oyat).
Oyatdagi "Zikr uchun" so'zi asosiy diqqatini Qur'ondan o'rganishga qaratadi va faqat shu maqsadda oson, degan ma'noni anglatadi, lekin hech qanday holatda bu osonlik qonunlar va ta'limotlarning talqini bilan bog'liq emas. Agar bu turdagi narsalar va hodisalarning ta'birini har kim bilsa edi, Alloh taolo Payg'ambarimizga Kitobni o'rgatish va tushuntirish vazifasini yuklamagan bo'lardi.
Yuqorida ta'kidlanganidek, Qur'on oyatlarini tushuntirish, sharhlashda Payg'ambar alayhissalomga muhtoj bo'linadi. Alloh taolo bu haqda bunday marhamat qiladi:
وَتِلۡكَ ٱلۡأَمۡثَٰلُ نَضۡرِبُهَا لِلنَّاسِۖ وَمَا يَعۡقِلُهَآ إِلَّا ٱلۡعَٰلِمُونَ ٤٣
"Ushbu misollarni Biz odamlar (ibrat olishlari) uchun ayturmiz. (Lekin) ularni faqat olimlargina anglagaylar" (Ankabut surasi, 43-oyat).
Shunday qilib, birinchi turga oid oyatlarni tushunish osonligi, Qur'ondagi amrlarning qonuniy va amaliy xulosalarini aniqlab beradigan payg'ambarga ehtiyojni istisno qilmaydi.
Muftiy Muhammad Taqiy Usmoniy hafizahullohning
"Islom shariatida sunnatning o'rni" kitobidan
Tarjimon: Davron NURMUHAMMAD
1-qism, 2-qism, 3-qism, 4-qism, 5-qism, 6-qism, 7-qism, 8-qism, 9-qism, Davomi bor...
Saudiya Arabistonida xizmat safarida bo‘lib turgan Din ishlari bo‘yicha qo‘mita raisi Sodiqjon Toshboyev va muftiy Shayx Nuriddin Xoliqnazar hazratlari boshchiliklaridagi delegatsiya Makka shahridagi mehmonxonada ziyoratchilarimiz uchun yaratilgan sharoitlar bilan yaqindan tanishdi.
Soha rahbarlari bilan muloqotda bo‘lgan yurtdoshlarimiz muborak amallarni bekamu ko‘st ado etish uchun qilingan sharoitlardan benihoya mamnunliklarini izhor etib, mana shunday ezgu ishlarga rahnamolik qilayotgan muhtaram Prezidentimiz va mutasaddilardan cheksiz minnatdor ekanlarini bildirdilar.
Haqiqatan, hamyurtlarimiz uchun barcha sharoitlar muhayyo qilingan. Mazkur mehmonxonaning foyelari keng bo‘lib, qulay o‘rindiqlar joylashtirilgan va ziyoratchi o‘z xonasiga ko‘tarilmoqchi bo‘lsa, yetarli adadda liftlar ishlamoqda. Shu joyning o‘zidan ishchi guruh vakillari ziyoratchilarimiz talab-istaklariga doimo hozirjavob bo‘lishmoqda.
Har bir xonada yuvinish xonasi mavjudligi, sovutkich, muzlatkich, stol-stul, jurnal stoli, telefon, televizor va zamonaviy mebellar bilan jihozlanganini ta’kidlash kerak. Shuningdek, qibla ko‘rsatkichi, joynamoz, Qur’oni karim va televizor ham mavjud.
Bir necha yuz kishilik oshxonada ibodatga quvvat bo‘ladigan uch mahal laziz taomlar, sarxil mevalar, salatlar, shirinliklaru sharbatlar tortiq qilinmoqda.
Mehmonxonada tibbiyot xonasi va ishchi guruhi shtabi tashkil etilgan bo‘lib, malakali shifokorlar va tajribali mutaxassislar uzluksiz ziyoratchilar xizmatida bo‘lmoqda. Harami sharifga 24 soat davomida avtobus qatnovlari yo‘lga qo‘yilgan.
Mana shunday sa’y-harakatlar yurtimizdagi “Inson qadri – ulug‘”, degan yuksak tamoyil fuqarolarimiz dunyoning qaysi burchagida bo‘lsa ham amalda ekanini yaqqol namoyon etadi. Shu bois ham muqaddas zaminlarda ulug‘ ibodat uchun yaratilgan qulaylik, e’tibor va ehtiromdan benihoya ruhlangan ziyoratchilarimiz muhtaram Prezidentimizga samimiy tashakkurlarini yetkazishni soha rahbarlaridan iltimos qildilar.
Muftiy hazratlari ziyoratchilarimiz bilan birga peshin namozini ado etib, yurtimiz tinchligi va xalqimiz farovonligi, haj va umra ibodatlari bardavom bo‘lishi va bu borada davlatimiz Rahbarining olib borayotgan ishlariga xayru baraka so‘rab duolar qildilar.