O`zbekiston musulmonlari idorasi

"Farzandlarimiz-farzandlarimiz..."

04.04.2022 2779 13 min.

Bismillahir rahmonir rahim!

«Albatta, Siz buyuk xulq uzradirsiz!» deb,(Kalomulloh Qur'oni karimning Qalam surasi 4 oyati)da marhamat qilib, makorimi axloqni takomillashtirish uchun yuborilgan Janobi sevimli Payg'ambarimiz Rasululloh sallallohu alayhi vasallamni ulug'lagan Parvardigori olamga behisob hamdu sanolarimiz bo'lsin!

«Haq bo'laturib tortishuvni tark qilgan kishi uchun jannatning chekkasida bir qasr bino qilinishiga; hazil bo'lsa ham yolg'onni tark qilgan kishiga jannatning o'rtasida bir qasr bino qilinishiga; xulqi go'zal bo'lgan kishi uchun esa jannatning yuqorisida bir qasr bino qilinishiga kafilman» deb, (Imom Abu Dovud rivoyatlari) marhamat ila va'da etgan habibimiz, ko'zimiz nuri, boshimiz toji Janobi sevikli Payg'ambarimiz Muhammad Mustafo Rasululloh sallallohu alayhi va sallamga cheksiz salavot-shariflarimiz va salomlarimiz bo'lsin!

Kalomulloh Qur'oni karim oyati karimalarida, Janobi Payg'ambarimiz Rasululloh sallallohu alayhi vasallamning muborak hadisi shariflarida, sahobai kiromlarning go'zal fe'l-atvorlarida, ulamolarimizning noyob asarlarida, ulug'larimizning kitoblarida va dono xalqimizning dono maqollarida kelgan “Hayot” universitetida uchraydigan har xil savollarga mukammal va to'liq, batafsil va aniq javoblar har birimiz uchun ZARUR va DARKOR bo'lsa kerak...

Hozirgi davrda, axborot texnologiyalari o'ta tezkorlik bilan rivojlanayotgan bir paytda, nanotexnologiya zo'r shiddatlik bilan avjiga chiqayotgan zamonda, har xil ommaviy axborot vositalari xilma-xil ma'lumotlarni kechayu kunduz zo'ravonlik bilan tarqatayotgan bir onda, farzandlarimiz o'z-o'zlari bilan yolg'iz qolib 25 soat vaqtlarini telefon, komp'yuter bilan mashg'ul bo'lib, bolalarimiz ular bilan “band” bo'lib qolganlarida mazkur vazifalar va purma'noli hikmatlar jannatmakon yurtimizning, muqaddas Vatanimizning, dono xalqimizning har bir fuqarosiga qushga – havo, baliqqa – suv zarurligiday zarur bo'lsa kerak...

Muqaddas islom dinimizni pok saqlash, uni turli xil g'arazli xuruj va xamlalardan, tuxmat va bo'htonlardan himoya qilish, uning asl mohiyatini o'nib-o'sib kelayotgan yosh avlodimizga to'g'ri tushuntirish, islom madaniyatining ezgu g'oyalarini keng targ'ib etish vazifasi xamon dolzarb bo'lib qolmoqda. Bu vazifa nafaqat biror vazifador yoki biror sohadagi mas'ullarga belgilangan, balki har bir (!) OTA UChUN, har bir (!) ONA UChUN buyuk vazifa va bugungi XXI asr zamonasida ENG KATTA vazifa, deb bilmog'imiz lozim!

«JONLI» VA «JONSIZ» TARBIYa

«Agar ogohsan sen – shoxsan sen.

Agar shoxsan sen – ogohsan sen»

Albatta, xalqimiz, jumladan, yosh avlod g'arb fan-texnikasi, madaniyati, adabiyoti, san'atining ilg'or jihatlarini inkor etmaydi. Biroq g'arbda din va odobga zid bo'lgan qarashlarning ko'pchilikka singdirilishi oqibatida yuzaga kelgan «ommaviy madaniyat» tushunchasini g'arb ziyolilarining o'zi «g'arbning muammosi» sifatida baholayotganini hamda «ommaviy madaniyat»ning ma'naviy-axloqiy tubanliklarini yoshlarimiz qancha tez anglasa, shuncha yaxshi.

Bugungi kunda tarbiya ham, ming afsuslar bo'lsinki, ikki xil bo'lib qoldi: 1) «jonsiz» tarbiya va 2) «jonli» tarbiya.

1) «Jonsiz» tarbiya – bu internet, komp'yuter, telefon, disklar, televizor. Ming afsus va nadomatlar bo'lsinki, bu narsalar ham ko'p yoshlarimizni, ba'zi o'rinlarda sal kattaroqlarimizni ham to'g'ri yo'ldan, o'z ota-onalari ne-ne mashaqqatlar chekib o'rgatgan yo'ldan, ota-bobolarimizdan buyuk va beqiyos meros bo'lib kelayotgan yo'ldan ozdirib va adashtirib qo'ymokda. Natijada, dono xalqimiz maqolida «yaxshini sharofati, yomonni kasofati» deb aytilganidek, o'zlari ham, oilasi ham, qarindoshlari ham, qo'shnilari ham, do'stlari ham, yaqinlari ham, atrofdagilari ham sarson bo'lib, ularning kasofatlari yashab turgan mahallasiga ham, ishlab turgan ishxonasiga ham, butun el-yurtiga ham etmoqda.

Bunday shakldagi «jonsiz» tarbiya – dono xalqimiz dunyoqarashiga va millatimiz mentalitetiga ham, Qur'oni karim oyatlari va Payg'ambarimiz alayhis salomning hadisi shariflariga ham, dinimiz ko'rsatmalari va shariatimiz hukmlariga ham, ulamolarimiz fatvolari va davlatimiz qonunlariga ham, sharqona odoblarimiz va mazhabimiz me'yorlariga ham, jamiyatshunoslik aloqalari va odamgarchilik munosabatlariga ham, insoniy tuyg'ular va ruhshunoslik sir-asrorlariga ham, yurtimiz urf-odatlari va o'zbekchilik qoidalariga ham, madaniyatimiz axloqlari va insoniy aqlga ham, axloqiy norma va dono xalqimiz maqollariga ham, milliy an'analarimiz va diniy qadriyatlarimizga ham, xalqimiz ongi va musulmonchiligimiz asoslariga ham, Islom dinimiz tushunchalariga ham MUTLAQO zid ekanligini unutmaylik!

Horijiy telekanallarda nima namoyish etilsa yoki internetda nima targ'ib qilinsa, barchasini qabul qilaverish aslo mumkin emas! Biz ular orasidan imon-e'tiqodimiz, an'anayu qadriyatlarimizga MOS KYeLADIGANLARINIGINA saralab olmog'imiz shart. Bu maqsadga esa yoshlarimizga telefon, televideniye, komp'yuter va internetdan oqilona foydalanish yo'llarini o'rgatish, ularning mazkur axborot manbalaridan foydalanishlarini nazorat qilib borish orqaligina erishish mumkin. Toki xali suyagi qotib ulgurmagan yoshlarimizning beg'ubor ma'naviyatiga jiddiy zarar etmasin.

Mutaxassislarning tadqiqotlariga ko'ra, AQShda jinoyatchilarning yarmidan ko'pi buzilgan oilalar farzandlari ekani ma'lum bo'lgan. Ularga ota-onasining ajrashgani tufayli etkazilgan kuchli ruhiy zarba o'rta yosh, xatto keksalik chog'ida ham salbiy ta'sir o'tkazishi aniqlangan.

2) «Jonli» tarbiya – bu ulug' ajdodlarimizdan davom etib kelayotgan oltindan qimmat rivoyatlari va noyob hikmatlari, buyuk ota-bobolarimizdan eshitib kelayotgan tillo bilan teng pand-nasihatlari va betakror hikoyalari, mehribon ota-onalarimizdan o'rganib kelayotgan gavhar o'gitlari va mislsiz so'zlari, elimiz tanigan va xalqimiz tan olgan ustozlarimizdan ta'lim olib kelayotgan zar tushunchalari va bebaho ilmlari, jannatmakon yurtimiz – muqaddas Vatanimiz ta'lim maskanlarida taralayotgan durdan a'lo fanlar va beqiyos bilimlar.

Bu «jonli» tarbiyadagi ma'lumotlar esa ma'naviyat va ma'rifat yo'nalishiga hamda tarbiya sohasiga daxldor har bir inson uchun, har bir (!) OTA UChUN, har bir (!) ONA UChUN beqiyos entsiklopedik manba bo'lib xizmat qiladi.

Oiladagi bosh – bobo yoki buvi, ota yoki ona har kuni, ayniqsa juma oqshomi, bozor oqshomi kunlarida oilaviy dasturxon atrofida o'tirganlarida oilasining har bir a'zolarini ismlarini nomma-nom aytib, har bir o'g'il-qizlarini, har bir kelin-kuyovlarini, har bir nevara-chevaralarini xaqlariga yaxshi tilaklar aytib, yaxshi duolar qilsalar – bu ham «jonli» tarbiyaning bir turi hisoblanadi. Zero bunday shakldagi «jonli» tarbiyani hammalarimizning ota-bobolarimiz, ona-momolarimiz avval-azaldan chin ixlos bilan, sof e'tiqod bilan, go'zal namuna va chiroyli ibrat bo'lib, barkamol darajada berib kelishgan. Shunda «meni otam meni xaqimga bunday duo qilganlar», «meni onam meni bunday bo'lishimni Hudodan so'rar edilar» degan ongi-shuuridagi dasturxon atrofidagi surat uni ko'z oldida doim turadi. Dasturxon atrofida, oilasi huzurida aytilgan ota-onasining umidlari, orzulari uni boshqa nojo'ya xatti-harakatlardan tiyilishga, har kuni qo'l ochib Yaratgandan so'rayotgan tilaklarni eslab, mazkur tilaklarga mos kelmaydigan ishlardan saqlanishga undaydi.

Buyuk ota-bobolarimizdan meros bo'lib qolib kelayotgan dono xalqimizni yuksak ma'naviyatiga davlatimiz rahbari Muxtaram Prezidentimiz ham: «Duo qilgan, duo olgan hech qachon kam bo'lmaydi. Bunday joydan hech qachon baraka arimaydi» deb, yana qo'shimcha sifatida bizlarga engilmas kuch qilib berdilar.

Halqimizning milliy ma'naviyati, oilalarimizda amal qilinadigan tartib-qoidalar yoshlar tarbiyasida muhim ahamiyatga egadir. Ular oila mustahkamligini ta'minlashda ulkan poydevor vazifasini o'taydi. Diyorimizda milliy qadriyatlar va muborak dinimizning ezgu ta'limotlari asosida oilaga doir qonun-qoidalar yanada mukammal qayta ishlandi. Janob hazrat Payg'ambarimiz Rasululloh sallallohu alayhi vasallam o'z hadisi shariflarida marxamat qiladilar: «Bolalaringizga odob beringlar va odoblarini chiroyli qilinglar!» Bu xususda shoirlarimizni ibratli so'zlari bor:

«Birinchi g'ishtni qiyshiq qo'yarkan me'mor,

Osmonga etsa ham qiyshiqdir devor».

Oilada erning mavqei balandligi, xotin ham o'z xaq-huquqlariga egaligi, farzandlarning ota-onani hurmat qilishlarini olaylik. Ko'p yillar davomida ota-bobolarimiz qalbiga singib ketgan ushbu milliy va diniy qadriyatlarni bugun yanada sayqallash kerakligini zamon talab etmoqda. Ayniqsa, shiddat bilan o'zgarib borayotgan hozirgi zamonda bema'ni xurujlar ko'payib, ularning inson va jamiyat hayotiga salbiy ta'sirlari misli ko'rilmagan darajada kuchayib bormoqda. Shuning uchun barchamiz ko'zimizni kattaroq ochib, ziyraklik va ogohlik bilan bunday xamlalarga qarshi kurashmog'imiz lozim.

Ayniqsa hozirgi Muborak Ramazon sharif oylaridan serma'no, sermahsul, mazmunli va unumli foydalanib, har bir ota, har bir ona o'z farzandiga odob-axloq namunalarini, kindik qoni to'kilgan mislsiz Vataniga – vatanparvarlik his-tuyg'ularini, bobo-buviga – ehtirom-hurmatni, ota-onaga – mehr va itoatkorlikni, oila a'zolariga – rahmdillik va mehribonlikni, o'z juft haloliga – haqiqiy muhabbat va sodiqlikni, qo'ni-qo'shnilarga – oqibat va chiroyli munosabatni, qavm-qarindoshlarga – saxovat-muruvvatni, sinfdosh-kasbdoshlarga – chin do'stlik va yordam berishni, atrofdagi barcha odamlarga – insonparvarlik va samimiylikni, xayvon-parranda-xasharotlarga – rahm-shafqatni uqtirib, yuqtirib, tushuntirib, singdirishimiz – ham burchimiz, ham qarzimiz, ham farzimizdir! Hudoni oldida ham, bandasini oldida ham, yurt-xalqimiz oldida ham!

Bularni hammasini bolalarimizga o'rgatish uchun bizlarga hech qanday maxsus oliy ma'lumot ham, tegishli sertifikat ham, hech kanday qizil diplom ham kerak emas! Yoshlarimizda bu jihatlarini biz uyg'otishimiz (!) kerak xolos. Zero shu sifatlarning hammasi farzandlarimizning qonida bor, ularning xamirturushlarida bor! Zero shu fazilatlarning hammasi bolalarimizning DNK larida mavjud! Chunki bu xususiyatlarning barchasi bizlarning ota-onalarimizdan avloddan-avlodga, qon orqali o'tib kelayapdi! “Buning qonida bor-da o'zi!” deb yoki “olma pishsa, tagiga tushadi” deb bejizdan-bejiz aytmaydi dono xalqimiz!

Kimning ona Vatanni sevish tuyg'usi kuchli va imon-e'tiqodi mustahkam bo'lsa, o'zining o'tmishini hurmatlab, yaxshi bilsa, «ommaviy madaniyat» tuzog'iga tushib qolmaydi, dinu davlatimizning “xaqiqiy do'stlari”ning qarmog'iga ilinmaydi. Buning uchun oilada ota-onalar farzandlari bilan milliy musiqa, xalq qo'shiq-ashulalarimizni eshitishsa, birgalikda kitob o'qishsa, o'qigan asarlarini birgalikda muhokama qilishsa, ularni turli sport sektsiyalariga va musiqa to'garaklariga jalb etishsa, erishilgan yutuqlari va egallayotgan tajribalariga qiziqishsa, ilm-hunar o'rganishlarida hamnafas bo'lishsa, yoshlarning yot g'oyalar uchun vaqti ham, qiziqishi ham bo'lmaydi.

Iloho o'zlarimizni ham, farzand-zurriyotlarimizni ham Mehribon Parvardigorimiz O'zi buyurgan, janob Payg'ambarimiz sallallohu alayhi va sallam tavsiya etgan, o'tmishda o'tganlarimizni ro'hlari shod bo'ladigan, xalqimiz xursand bo'ladigan, ota-onalarimiz rozi bo'ladigan yo'llardan yurishimizni nasib etsin!

Ibrohimjon INOMOV

O'zbekiston musulmonlari idorasi raisi o'rinbosari

Maqolalar

MА`LUMOTNI IJTIMOIY TАRMOQLАRDА ULАSHING

Maqolalar

Bid’at va xurofot

07.04.2025 2687 10 min.

Bugungi kunda siz bilan biz amal qilayotgan ko‘pgina odatlarni din ham, jamiyat ham rad etadi. Shariat joriy qilgan amallar bilan bid’at va xurofotni ayirib olish aslida uncha mushkul vazifa emas. Dastavval, «bid’at», «xurofot» so‘zlarining lug‘aviy ma’nosi xususida: «Bid’at» — so‘zi aynan tarjima qilinsa «yangidan o‘ylab chiqilgan odat» degan ma’noni beradi. «Xurofot» esa «asossiz» degan ma’nodadir. Ya’ni, dinda asosi yo‘q, behuda ishlar, odatlardir.

Ba’zi «bid’at» va «xurofot» amallar borki jamiyatimizda ildiz otib, ham diniy, ham dunyoviy urf-odatlarimizga qorishib ketgan. Yurtimizda bid’at va xurofot odatlardan voz kechayotgan, boshqalarga tushuntirayotgan, bu tushuntirishni amalda isbot etayotgan musulmonlarimiz ko‘p. Bid’at va xurofotdan qutulish qiyin emas. Bu masalani yaxshi yechib beruvchi ulamolarimiz, ilmiga amal qilg‘uvchi domla-imomlarimizning so‘zlarini yaxshi fahm etsak kifoya.

Mazkur me’yorni bilmaydigan kishilarimiz esa sunnat bilan bid’atning farqini ajrata olmasdan xurofiy ishlarni Islom dini odatlaridan deb biladilar. Payg‘ambarimiz Muhammad sollallohu alayhi va sallam xurofiy munkar ishlarni qoralab, bunday deganlar: “Azayimxonlik, tumor taqish va sehru jodu bilan shug‘ullanish Allohga shirk keltirish bilan baravardir”. Ming afsuski, hozirgi paytda boshiga biror tashvish tushgan yoki biror narsasini yo‘qotgan ayrim kishilar darrov folbin huzuriga borib, fol ochtirishga, “issiq-sovuq” qildirishga, uning aytganlarini bajarishga o‘rganib qolishgan. Sehr, ya’ni ko‘zbo‘yamachilik, “issiq-sovuq” qilishlar katta gunohdir. Sehr qilingani uchun olinadigan haq ham shariatda ta’qiqlangan. Alloh taoloning izni bo‘lmasa, shayton hech kimga zarar yetkaza olmasligi Qur’oni karimda bayon qilingan. Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi va sallam sehrni yetti halok etuvchi ulkan gunohlar qatorida sanaganlar. Mo‘min kishi dunyo va oxiratda pushaymon bo‘ladigan ishlardan saqlanishi lozim. Sehrga aralashib yurgan gumroh kimsalarning aksariyat qismi ishlarida shirk va kufr so‘zlarni qo‘llaydilar. Vaholanki, kim imon shartlaridan birini rad etsa, kofir bo‘ladi. “Issiq-sovuq” Alloh taolo bergan taqdiriga ta’sir etadi, deb e’tiqod qilish shirkdir.

Duoxonlik, azayimxonlik, dam solish kabi odatlar qadimdan hamma xalqlarda mavjud. Bu narsalar ichida shar’an ruxsat etilgan va ruxsat etilmaganlari bor. Islom ta’limoti bu ishlardan shariatga zidlarini ta’qiqlagan, mos keladiganlarini aniqlab bergan. Masalan, kasalga yoki boshiga biron tashvish tushgan kishiga oyatlardan o‘qib dam solish, hadislarda kelgan duolarni o‘qib shifo tilash joiz, balki sunnat hamdir. Ammo kufroniy so‘zlar, ma’nosiz to‘qima duolarni o‘qib dam solish ta’qiqlanadi. Ibn Hajar Asqaloniy rahmatullohi alayh so‘ziga ko‘ra, ulamolar dam solishning uchta sharti borligiga ijmo qilishgan:

1. Allohning Kalomi, ism va sifatlaridan o‘qish;

2. Arab tili yoki boshqa tilda bo‘lsa ham, ma’nosi ma’lum va shar’iy bo‘lishi;

3. Duo va dam solishning o‘zi mustaqil ta’sir qilmaydi, balki Allohning izni va taqdiri bilan ta’sir qiladi, deb ishonish.

Demak, oilamiz tinch va omon bo‘lishi, ayniqsa, yangi turmush qurgan yosh kelin-kuyovlar o‘zaro mehr-muhabbat va inoqlikda yashashlari, muqaddas oila qo‘rg‘onining yanada mustahkam bo‘lishi uchun avvalo dinimiz ta’limotlarini boamal bo‘lib lozim darajada o‘rganishlari hamda dinimizda yot hisoblangan turli bid’at va xurofatlardan saqlanishlari maqsadga muvofiqdir.

Shari’atimizda man qilingan bid’at amallar:

Folbinlik – g‘aybni bilish da’vosidagi kimsalarning mashg‘uloti. Kohinlik, arroflik kabi nomlari mavjud.

Kohinlik – kelajakda bo‘ladigan narsalar haqida xabar beraman deydi va bu xabarlarni unga jinlar yetkazishini da’vo qiladi.

Arroflik – turli ishlarning boshlanish sabablari hamda o‘g‘irlangan narsalarni, uni kim o‘g‘irlaganini yoki qayerda ekanini bilishini da’vo qiluvchi kishi.

Azayimxonlik – bunda dam soluvchi odam jinlardan madad so‘rab duo o‘qiydi.

Avfok – bu maxsus geometrik shakllar ichiga yozilgan raqam va yozuvlar. Bunda shakllarni biror vaqtga yozib o‘zi bilan olib yursa, baxt keltiradi yoki omad uning ketidan quvib yuradi deb hisoblaydilar.

Munajjimlik – bunda, yulduzlarning joylashuviga qarab bo‘ladigan hodisalarni bilishni da’vo qiladi. Hozirgi kunda gazeta-ro‘znomalarda chiqadigan “munajjimlar bashorati” ham shu turga kiradi.

Sehr – lug‘atda “sababi maxfiy bo‘lgan narsa” ma’nosini anglatadi.

Sehrning quyidagi turlari mavjud:

Sha’vaza – bu fokus usulida chaqqon harakat bilan ko‘rsatish.

Nushra – bu jin tekkan kishining sehrgar yoki folbin huzuriga borib davolanishiga aytiladi. Bular ham jinlarning madadiga tayanadi.

Mushkul kushod – mushkullarni oson qilish maqsadida masalan, qizga sovchi kelmaganda, yigitga qiz topilmaganda, ishi yurishmaganda qilinadigan xurofot amal. Bu xurofot “Bibichorshanba” va “Chiroq yoqdi” deb ham nomlanadi. “Chiroq yoqdi”da aziz-avliyolar ruhini “chaqirish” uchun sham-chiroq yoki paxta yoqishadi.

Bibiseshenba – muhtaram zotlarning ruhidan madad so‘rash, hojatlarini tilash amali.

Yuqoridagi barcha bid’at-xurofotlar Islom aqidasiga ziddir va ulkan gunoh hisoblanadi.

“Kimda-kim folbin yoki sehrgar yoki kohinning oldiga borib, uning aytganlariga ishonsa, u Muhammadga nozil bo‘lgan narsaga kufr keltiribdi” – Imom Ahmad rivoyati.

“Allohni qo‘yib, qiyomat kunigacha ham mustajob qila olmaydiganlarga iltijo qiladigan kimsadan ko‘ra kim ham adashganroqdir?! Holbuki, ular o‘shalarning duolaridan g‘ofil, bexabardirlar” – Ahqof, 5.

Bid’at-xurofotning jamiyatga ko‘rsatayotgan salbiy oqibatlari

Bid’at-xurofotning islomga va musulmon jamiyatiga yetkazadigan katta xatarlari, og‘ir oqibatlari va xavfli zararlari mavjud. Shu vaqtgacha paydo bo‘lgan turli diniy firqa va guruhlarning kelib chiqishiga bid’at sabab bo‘lganligining o‘zi uning naqadar xavfli illat ekanligini bildiradi. Bid’at-xurofotning jamiyat uchun keltiradigan iqtisodiy-ijtimoiy zararlaridan sanoqlilarini keltirish bilan kifoyalanamiz:

Bid’atchi tushunchasining buzuqligi. U yaxshilikni yomon deb, yomonlikni yaxshi deb biladi. Sunnatni bid’at deb, bid’atni sunnat deb biladi. Huzayfa ibn al-Yaman roziyallohu anhu aytadi: “Bid’at shunchalar tarqab ketadiki, agar mabodo bir bid’at tark qilinsa: “Sunnat tark qilindi” deyishadi.

Bid’atchining guvohligi va rivoyati qabul qilinmasligi. Muhaddis, faqihlar va usul ulamolari bid’ati bilan kufr keltirgan bid’atchining rivoyati qabul qilinmasligiga ijmo’ qilishgan. Bid’ati bilan kufr keltirmagan bid’atchining rivoyatini qabul qilish borasida turli fikr bildirganlar. Imom Navaviy: “Agar bid’atchining rivoyati bid’atga chorlamasa, uning rivoyati qabul qilinadi. Agar chorlasa qabul qilinmaydi”, degan.

Bid’atchi o‘z gunohi va unga ergashganlarning gunohini gardaniga oladi. Abu Hurayra roziyallohu anhu bu haqida shunday deydi: “Rasululloh sollalohu alayhi va sallam aytdilar: “Kim hidoyatga chaqirsa unga ergashganlarning ajri kabi ajr unga beriladi. Unga ergashganlarning ajridan hech narsa ozaymaydi. Kim zalolatga chaqirsa, ergashganlarning gunohichalik gunoh unga beriladi. Unga ergashganlarning gunohidan hech narsa ozaytirilmaydi” (Imom Muslim rivoyati).

Bid’atchi bid’at ishlarini to‘xtatmagunicha uning tavbasi qabul qilinmaydi. Bid’atning tarqalishi sunnat amallarining yo‘qolib ketishiga olib boradi natijada musulmonlarni dinning to‘g‘ri yo‘lini anglashida noaniqliklar yuzaga keladi.

Bid’at shirkka olib boradi va islomdan chiqaradi. Agar musulmonlar qabristonda shirk amalini bajarayotgan bo‘lsa, bu o‘zlari ma’qullagan va ashaddiy so‘fiylaridan ko‘rib olgan bid’at amallardir.

Bid’at insonlar hayotiga johiliyat asrini qaytarib olib kiradi. Xalq ichida parokandalik va nizolarni uyg‘otadi. Shunda har bir firqa o‘zinikini boshqa firqanikidan to‘g‘ri va yaxshi deb hisoblaydi. Alloh taolo ular haqida bunday deydi: “Har firqa o‘z huzuridagi narsa ila hursanddirlar”. Mo‘minun surasining 53-oyatida “Boshqa yo‘llarga ergashmang! Bas sizni uning yo‘lidan adashtirmasinlar”. Ayni shu narsa katta-katta urush-janjal, qon to‘kilishlar, xo‘rlashlar, jabru-zulmlarni keltirib chiqaradi. Sunnat esa insonlarni birlashtiradi, qalblarini bir-biriga bog‘laydi. Natijada Alloh taoloning “Barchangiz Allohning ipini mahkam tuting va bo‘linib ketmang” degan so‘ziga o‘xshab bir yo‘ldagi va bir dindagi ahil og‘a-iniga aylanishadi.

Bid’at shahvoniy amallardan ham xatarliroqdir. Chunki shaxvatparast kimsa ma’siyat ekanligini bilsa gunohlari uchun tavba qilib qaytadi. Bid’atchi esa o‘zini ibodatdaman, yaxshilik qilyapman, to‘g‘ri yo‘ldaman deb o‘ylaydi. Alloh taolo ularni bunday ta’riflaydi: “Sen: “Sizga amallari yuzasidan eng ziyonkorlarning xabarini beraymi? Ular bu dunyo hayotidayoq sa’y-harakatlari botil bo‘lgan, o‘zlari esa, go‘zal ish qilyapman, deb hisoblaydiganlardir”, – degin”.

Bid’at insonlarni Allohning dinidan to‘sadi. Kofirlarni islomga kirishiga mone’lik qiladi. Agar musulmon bo‘lmagan va islomni haqiqatini bilmagan inson ko‘p musulmonlarning bajarayotgan johilona, bid’at-xurofot amallarini, bema’ni rasm-rusumlarni ko‘rsa, bu islom ekan, din shunaqa bid’at va zalolat amallarga buyurar ekan deb o‘ylaydi. Ayni shu narsa uni islom dinini qabul qilishdan qaytaradi.

Kofirlikdan voz kechib islom dinini qabul qilgan yangi musulmonlar hali dinni o‘rganib ulgurmay, diniy amal degan o‘yda bid’atchining bid’at amallarini ixlos bilan qila boshlaydi. Shunda islomni qabul qilgan yangi musulmon kufrga olib boradigan bid’atlarni sodir etib qo‘yadi. Bir kufrdan voz kechib ikkinchi kufrga kirib qoladi.

Imron XOLMIRZAYEV,
Toshkent islom instituti talabasi.

MAQOLA

MА`LUMOTNI IJTIMOIY TАRMOQLАRDА ULАSHING

Muallif

Oʼzbekiston musulmonlari idorasi Matbuot xizmati