muslim.uz
Илм олиш ва ҳунар ўрганишнинг фазилати
Илм ва ҳунар ўрганиш инсон учун энг зарур ишлардан ҳисобланади. Зеро, ҳар қандай нарсанинг моҳиятини англаш, жаҳонда юз бераётган воқеа-ҳодисаларнинг яхши-ёмон томонини таҳлил қила билиш, ишларнинг гуноҳ-савобини, ҳукмларнинг ҳалол-ҳаромини ажратиш, одамларнинг қадру қийматини тўғри тушуниш, оиланинг фаровон яшашини тўғри ташкил этиш, қисқаси, ҳар томонлама мукаммалликка эришиш учун илм ва ҳунар эгаллаш зарурий эҳтиёждир.
Агар инсон илм нури билан ўз йўлини ёритмаса, зулмат ва нодонлик кўчасида қолади. Киши қалбининг нури илм ва маърифат билан бақувват бўлади. Инсоннинг қадри илм билан юксалади. Уни эгаллаб олиш эса бир санъатдир. Илмдан ҳали ҳеч ким зарар кўрган эмас. Аксинча, дунёда қандай ёвузлик содир бўлган бўлса, уларнинг ҳаммаси жаҳолат туфайли келиб чиққан. Шунинг учун илмсизлик ва жаҳолат улкан ҳалокат ҳисобланади.
Илм ва илм аҳлининг фазилати борасида ояти карималар ҳамда ҳадиси шарифлар бисёр. Илм эгаларининг топажак мақом-мартабалари ҳақида хабар берувчи ушбу ояти карима уларнинг фазилатига далолат қилувчи ҳужжат сифатида кифоя қилади: “Аллоҳ сизлардан иймон келтирган ва илм ато этилган зотларни (баланд) даража-мартабаларга кўтарур. Аллоҳ қилаётган амалларингиздан хабардордир” (“Мужодала” сураси, 11-оят).
Дарҳақиқат, иймон ва гўзал хулқ билан пайваста бўлган илм инсонни бахтиёр қилади, мартабасини баландга кўтаради. Илм ҳосил қилишдан мақсад кўркам ва эзгу ишларни амалга оширишдир. Бандасининг қилаётган амалларидан эса Аллоҳ таоло хабардордир.
Муҳаммад ибн Ҳасан (роҳимаҳуллоҳ) айтади: “Худди илм олиш фарз бўлгани каби касбу ҳунар ўрганиш ҳам фарздир”. Уламолар бунинг тасдиғига Абдуллоҳ ибн Масъуд (розияллоҳу анҳу) Пайғамбаримиз (соллаллоҳу алайҳи васаллам)дан ривоят қилган қуйидаги ҳадисни далил қиладилар:
"طلب الكسب فريضة على كل مسلم" ، رواه الطبراني في الأوسط .
“Касбу ҳунар исташ ҳар бир мусулмон зиммасига фарздир” (Табароний ривояти).
Бошқа бир ҳадисда эса бундай дейилади:
"طلب الكسب بعد الصلاة المكتوبة" أي الفريضة بعد الفريضة .
“Касбу ҳунар исташ фарз намоздан кейиндир”. Яъни, фарз ибодатдан кейинги фарз амалдир.
Чунки, касбу ҳунар фарз ибодатларни барпо этишга воситадир. Шунинг учун у ҳам фарз бўлди. Зеро, жисмда қувват бўлсагина ибодатларни адо этиш мумкин бўлади. Аллоҳ таоло “Анбиё” сурасининг 8-оятида Пайғамбарлар (алайҳимуссалом) ҳақида:
وما جعلناهم جسدا لا يأكلون
“Биз уларни таом емайдиган жасад қилган эмасмиз”, дея марҳамат қилганидек, жасаднинг қуввати ҳам одатан, ҳам хилқатан таом тановул қилиш билан ҳосил бўлади. Таом
ва озуқага касбу ҳунар орқали эришилади. Зотан, илм Пайғамбарлардан қолган мерос бўлса, касбу ҳунар қилиш у зотларнинг (алайҳимуссалом) суннати эканлиги собитдир.
Ҳакимлар ҳунарсиз кишини “қанотсиз қуш” деб номлаганлар. Ҳақиқатан ҳам ҳунар инсонга меҳрибон дўст, шафқатли ёр, файз етказувчи чопағон от, кўкка кўтаргувчи мустаҳкам қанотдирки, у ўз соҳибини тезгина роҳат
ва эътибор манзилига етказади, тамаъ оловидан қутқариб, омонда сақлайди.
Бир донишманд ўз ўғлига насиҳат қилиб, шундай дер экан:
Олтининг харж билан охир бўлар кам,
Ҳунар шундай ганжки камаймас ҳеч ҳам!
Уларнинг фарқини гар сенга айтсам,
Ҳунар чашма эрур, олтин-чи шабнам!
Ҳунарни дунёда фақат молу пул ғамлаш, ундан ўз маишати учун фойдаланиш мақсадидагина ўрганилмайди. Балки, касбу ҳунар эгаси ўз меҳнати билан эл-юрт равнақига ҳисса қўшмоғи, кўпчиликка ёрдам бериб, уларни хурсанд қилмоғи лозим.
Шайх Саъдий (роҳимаҳуллоҳ) айтади:
Кишида бўлмаса фазлу ҳунардан,
Ундайнинг сувратдан нима фарқи бор?!
Ҳунарманд, дунёга бўлма ҳавасманд,
Ўзгалар кўнглини шод қилгин такрор!
Аллоҳ таоло барчамизни илму ҳунар эгаллаш орқали камолот ҳосил қилишга муяссар қилсин!
РАҲМОНҚУЛ АЛИҚУЛОВ
Мир Араб олий мадрасаси ўқитувчиси
Лондонда мусулмонлар мудҳиш кунни хотирлашди
Лондонда мусулмонлар жамоасига қарши 2017 йилда амалга оширилган аянчли жиноят қурбонларини хотирлаш маросими ўтказилди. Бу ҳақда "dailysabah" нашри хабар берди.
Лондондаги Финсбург ҳиёбонидаги масжидга уюштирилган террорчилик ҳужумида ҳалок бўлганлар ва жабрланганларни хотирлаш мақсадида хайрия тадбири ташкил этилиб унда лондонлик имом Муҳаммад Маҳмуд, Лондон шаҳри мэри Содиқ Хон, Лейбористлар партияси етакчиси Жереми Корбин, ички ишлар вазири Сажид Жавидлар иштирок этган.
Маълумотга кўра, бугунги кунда Британияда 3 миллиондан ортиқ мусулмонлар яшайди.
ЎМИ Матбуот хизмати
Вақф хайрия жамоат фондига келиб тушган маблағлар уч миллиард сўмдан ошди
Вақф хайрия жамоат фонди ҳисобига 19 июнь куни 1 532 664 548 сўм келиб тушди.
Шундан:
Закот, ушр, фитр ва фидя учун: 167 630 878 сўм
Хайрия учун: 1 314 202 272 сўм; сўм;
Вақф учун: 50 831 398 сўм келиб тушган.
15, 15, 17, 18 июнь (банк иш куни бўлмаганлиги учун битта қилиб эълон қилинмоқда) кунлари 1 339 631 006 сўм келиб тушган эди.
Умумий ҳисобда фонднинг ҳисоб рақамида 3 264 311 833 сўм йиғилди.
Нима учун ҳисоб рақамларга кўп пул тушди?
Ўзбекистондаги барча масжидларнинг ҳайит кунги тушумлари Вақф хайрия жамоат фонди ҳисоб рақамларига ўтказилмоқда. Шунинг учун фондга маблағлар сезиларли даражада ошиб кетди.
Масжидлар пулсиз қоладими? Эҳсон пуллари энди вақфга тегишлими?
Йўқ, масжидлар пулсиз қолмайди. Эҳсон пуллари ҳам масжидларга тегишли бўлиб қолади. Аввал бўлиб келган тизим давом этади. Яъни, аввал масжидлар тушган маблағларнинг маълум қисмини мусулмонлар идорасига, маълум қисмини вилоятдаги вакилликларга ўтказишар эди. Вақф хайрия жамоат фондига юклатилган вазифа шундан иборат-ки, эндликда фонд маблағларни тақсимловчи бўлади. Бу нима дегани, эндиликда фонд масжидларга маблағларини тақсимлаш билан биргаликда уларнинг эҳтиёжи учун керак бўлган суммани ҳам беришни, масжидларни қайта қуриш ёки таъмирлашни ҳам ўз зиммасига олади.
Одамларнинг хайрия пуллари масжидларнинг пули билан бир ҳисобда турадими?
Йўқ, одамларнинг хайрия пуллари масжидлар билан бир ҳисобда турмайди. Эндиликда фондда масжидлар учун алоҳида ҳисоб рақам очилган бўлиб масжидлар билан боғлиқ ишлар ўша ҳисоб рақамда олиб борилади. Одамлардан келаётган хайрия маблағлари хайрия ишларига сафарбар этилади.
Вақф хайрия жамоат фонди барча саволлар учун очиқлигини, исталган савол ёки мулоҳаза юзасидан фондга мурожаат этиш мумкинлигини эслатиб ўтамиз.
Мурожаат учун телефон: +99871 1506436
Вақф хайрия жамоат фонди матбуот хизмати
Вакилларимиз хабар қилади: мадрасада хатмона
Жорий йилнинг 18-июнь куни Муҳаммад ибн Аҳмад ал-Беруний номидаги ўрта махсус ислом билим юртида 2017-2018-ўқув йили битирувчи талабаларнинг хатмона кечаси бўлиб ўтди. Кечага мадраса ўқитувчилари, Қорақалпоғистон мусулмонлари қозиёти ходимлари, масжид имом-хатиблари ва ота-оналар иштирок этди.
Дастлаб, Қорақалпоғистон мусулмонлари қозиёти қозиси, мазкур мадраса мудири Шамсутдин Бауатдинов сўзга чиқиб, сўнги йилларда диний соҳада амалга оширилган ислоҳотлар, мўмин-мусулмонларга яратилаётган имкониятлар, кўз қувонарлик даражадаги янгиликлар, шунингдек, Нукус мадрасаси талабаларининг эришган юутуқлари ҳақида бирма-бир тўхталди. Мадраса битирувчиларини табриклаб, уларнинг келажакдаги ишларига муваффақият, олийгоҳ талабаси бўлишлари учун омадлар тилади.
Тадбир давомида мадраса битирувчилари иштирокида ажойиб нашидалар ижро этилди. Битирувчилар мадрасада таълим олиш давомида илмнинг сир-синоатларини ўрганишда йўл кўрсатган азиз устозларига ўзларининг миннатдорликларини изҳор этишди.
Исламатдин АЛЛАНОВ
Қорақалпоғистон мусулмонлари қозиёти ходими
Эй Одам боласи, сенга кифоя қиладиган оз нарса сени туғёнга кетказадиган кўп нарсадан яхшироқдир
Инсоний фазилатлар ва гўзал хулқлардан бири қаноатдир. Уламолар уни шундай таърифлайдилар: қаноат – ўзидаги неъматга шукр қилиш, бошига тушган мусибат, қашшоқлик
ва қийинчиликларга сабр-бардошли бўлиш. Қаноат Аллоҳ таолонинг тақдироти ва тақсимотига розиликдан пайдо бўлувчи кўнгил бойлиги бўлиб, у ҳасад, тама, очкўзлик, адоват, бахиллик каби иллатларнинг шифосидир. Абдулла Авлоний айтади: “Жаноби Ҳақнинг амрига итоат қандай саодат эса, тақдирига қаноат зиёда бахтиёрликдур”[1]. Демак, қаноат комил мўминликнинг белгиларидан экан.
قال رسول الله صلى الله عليه وسلم : " عليكم بالقناعة ، فإنَّ القناعة مال لاينفد " . [الجامع الصغير : ج2/ص 94] .
Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи васаллам): “Сизлар қаноатни ўзингизга лозим тутинг. Чунки, қаноат туганмас бойликдир”, дедилар. (Жалолиддин Суютий, Ал-Жомиъ
ас-сағир: 2-жуз, 94-бет).
و قال رسول الله صلى الله عليه وسلم : " ليس الغِنى عن كثرة العَرَض ، ولكن الغنى غنى النفس " . [الؤلؤ والمرجان : ج1/ص251] .
Бошқа муборак ҳадисда эса бундай дейилган: “Бойлик мол-дунёнинг кўплигида эмас, балки, (ҳақиқий) бойлик кўнгил бойлигидир”. (Муҳаммад Фуад Абдулбоқий, Ал-луълуъу вал-маржан, 1-жуз, 251-бет).
Муҳаммад Ҳусайн айтади: “Қаноат ақлли одамларнинг фазилатидир. Аммо қаноат ризқ қидириш ва касб билан шуғулланишдан тийилиш дегани эмас. Балки, касб туфайли топган нарсасига шукр қилиш ва ортиқчасига интилмасликдир”[2]. Бунинг боисини англаш учун улуғ саҳобий Абдуллоҳ ибн Масъуд (розияллоҳу анҳу)нинг ушбу сўзларига қулоқ тутишимиз лозим:
و قال ابن مسعود رضي الله عنه : " ما من يومٍ إلاّ و ملَك ينادي : يا ابن آدم ، قليل يكفيك خير من كثير يُطْغيك " . [مكاشفة القلوب المقرِّب إلى حضرة علام الغيوب ، في فضل القناعة : ص169-170] .
“Бирор кун йўқки, бир фаришта: “Эй Одам боласи, сенга кифоя қиладиган оз нарса сени туғёнга кетказадиган кўп нарсадан яхшироқдир”, дея нидо қилмаса”. (Имом Ғаззолий, Мукошафатул-қулуб ал-муқарриб ила ҳазрати алломил-ғуюб, фи фазлил-қонаъати, 169-170бетлар).
Қаноатли инсон умри мобайнида доимо бахтиёрликни ҳис этиб яшайди. Шу билан бирга, бошқаларга ҳам яхши муомалада бўлади, уларни ҳам ўзи каби шодлик сари етаклайди.
Шунинг учун қаноатли кишини барча ҳурмат қилади.
و قال بعض الحكماء : " وجدتُ أطول الناس غمًّا الحسود و أهنأهم عَيْشًا القَنُوعَ ..." . [مكاشفة القلوب المقرِّب إلى حضرة علام الغيوب ، في فضل القناعة : ص170] .
Ҳакимлардан бири айтди: “Одамлар ичида энг узоқ ғам-андуҳ чекувчи кимса ҳасадчи эканини, ҳаёти энг бахтиёр кечувчи киши эса қаноатли инсон эканини кўрдим”. (Имом Ғаззолий, Мукошафатул-қулуб ал-муқарриб ила ҳазрати алломил-ғуюб, фи фазлил-қонаъати, 170-бет).
Муҳаммад Зеҳний шундай ёзади: “Қаноат нима?” деб сўрадилар. Жавоб бериб айтилди: “Бировларнинг қўлидаги нарсани кўриб маъюс бўлмаслик ва тамагирликдан қочиш. Чунки, тамагирлик, албатта, камбағаллик сари етаклайди”[3].
Хулоса ўрнида шуни таъкидлаш лозимки, юртимиз тинч, ҳаётимиз осуда ва фаровон бўлишига қарамасдан, бугунги кунда жамиятимизда турли ҳуқуқбузарликларнинг содир бўлиши, ёшлар орасида жиноятчиликнинг ортиб бориши, шунингдек, оилавий келишмовчиликлар ва ажримларнинг кўпайиши аксар ҳолларда қаноатсизликдан келиб чиқаётгани бор ҳақиқат. Демак, ана шундай нохушликларнинг муолажаси ва олдини олиш чорасини қаноат деб аталмиш кўнгил бойлигини ҳосил қилишдан излашимиз зарур.
ТЎЙМУРОД САЙЛИЕВ
Мир Араб олий мадрасаси ўқитувчиси
[1]Туркий гулистон ёхуд ахлоқ. –Абдулла Авлоний асари. –Тошкент, Типо Лит “Пэр Соц. Революц.”, 1917 г. -Б. 25.
[2]Ахлоқ гулистони ва одоб бўстони. Маҳмуд Ҳасаний таржимаси. –Тошкент, “Наврўз” нашриёти, 2016 й. -Б.184.
[3]Ахлоқ гулистони ва одоб бўстони. Маҳмуд Ҳасаний таржимаси. –Тошкент, “Наврўз” нашриёти, 2016 й. -Б.187.